CUMHURİYET’İN TEMELİNİN ATILMASI YOLUNDA ATATÜRK’ÜN MONDROS MÜTAREKESİ SONRASI ŞİŞLİ GÜNLERİ / On The Way of Turkish National Struggle And Foundation of Turkish Republic, Ataturk’s Days ın Sisli After Mudros Armistice

Year 2015, Issue: 55, 213 - 237, 22.01.2018

Mustafa Şahin

Abstract

Özet

Mustafa Kemal Paşa, Mondros Mütarekesi öncesi Birinci Dünya Savaşı içerisindeki Osmanlı’nın vahim durumuna müdahale etmek istemiştir. Bunun için kendisisin de içinde bulunduğu İttihatçı bir kadronun Hükümet’i kurması için isimler önermiştir. Atatürk’ün önerdiği hükümet kabul edildiği halde kendisine yer verilmemiştir. Fakat Atatürk’ün önerisiyle iş başına gelen bu hükümet istifa etmek zorunda kalmıştır. Mustafa Kemal Paşa, Mondros Mütarekesi sonrası Suriye’deki Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı birliklerini Halep’in kuzeyine çekmiştir. Yıldırım Ordular Grubunun lağv edilmesi üzerine İstanbul’a gelmiştir. İstanbul’a gelen Mustafa Kemal Paşa Haydarpaşa Tren Garı’na geldiğinde işgal altındaki İstanbul ile karşılaşmıştır. Düşman gemileri Boğaz’da demirlidir. Bu elim manzara karşısında meşhur “Geldikleri gibi giderler” sözünü söylemiştir. Milli moralin en dip noktasındaki bir durumda, soğukkanlılıkla düşmanın “bir gün gideceği” tespitini o dönemde yapmak iyimserlikten öte bir yaklaşımdır. Mustafa Kemal Paşa bundan sonraki hayatında hep bu sözünün arkasına düşmüştür. İşte Atatürk’ün Şişli günleri bu ülküsünün peşinde sıkı sıkıya koştuğu ve düşünce alt yapısının oluştuğu ve kesinleştiği dönemdir. Mustafa Kemal Paşa İstanbul’dan hala umudunu kesmemiş vaziyette, siyasi çözümlerle yeni bir hükümet kurma çabaları içerisine girmiştir. Yeni deneyimi de sükût-u hayalle sona ermesinin ardından büyük bir strateji değişikliği ile artık çözümün İstanbul’da aranmayacağı fikrine ulaşmıştır. Kurtuluşun Anadolu’da aranması gerektiği sonucuna ulaşan Mustafa Kemal Paşa’nın Şişli’de, Aralık 1918’den Mayıs 1919’a kadar 5–6 ay sürecek fikri hazırlık safhası başlamıştır. Şişli’de -sonradan Tahsin Uzer’in satın aldığı ve müzeye dönüştürülen- Madam Kasapyan’ın evinde kalmıştır. Burada yakın arkadaşları ile toplantılar yaparak kurtuluşun Anadolu’da olduğu fikrine hepsini ulaştırmıştır. Mustafa Kemal Paşa Şişli’de -Samsun’a doğru yola çıktığı- 16 Mayıs 1919’a kadar kalmıştır. Bundan sonra Anadolu ve Milli Mücadele günleri başlamıştır.

Anahtar Kelimeler: Atatürk, Şişli, İstanbul, Anadolu, Milli Mücadele

Keywords

Atatürk, Şişli, İstanbul, Anadolu

References

• Taşkıran Cemalettin, vd., Atatürk’ün Samsun’a Çıkışı ve Kurtuluş Savaşı’nın Başlatılmasına Dair Belgeler, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yay., Ankara, 1999.
• Tevetoğlu, Fethi, “Atatürk'ün Güvendiği Bir Kişi: Dr. Rasim Ferit Talay”,
• Türkmen, Zekeriya, Mütareke Döneminde Ordunun Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara, 2001.
• ……………………….., Yeni Devletin Şafağında Mustafa Kemal (Ekim 1918-Ocak 1920), Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 2002.
• ……………………….., Mütarekeden Milli Mücadeleye Mustafa Kemal Paşa 1918-1919, Bengi Yay., İstanbul, 2010.
• Uzer Ailesi Özel Arşivi, Sırma-Tahsin Yıldırım Uzer Görüşmesi, Ankara, 21.07.2008.
• Yalçın, Edip Semih, “Mütareke Döneminde Mustafa Kemal Paşa’nın İstanbul’daki Faaliyetleri 30 Ekim 1918-16 Mayıs 1919”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 28, 173-206.
• Yeghian, Vatkes, Malta Belgeleri, Çev.: Jülide Değirmenciler, Belge Yay., İstanbul, 2007.
• Yüzbaşıoğlu, Muammer, Atatürk’ü Anmak, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1981.
• http://www.atam.gov.tr/atam-dergisi/sayi-29, (Erişim tarihi: 11.07.2014).
• http://www.evdose.com/tur/mimari/mim0005.html, (Erişim tarihi: 29.03.2008).
• http://www.istanbul.gov.tr/Default.aspx?pid=237, (Erişim tarihi: 29.03.2008).