Shaping of Urban Space with Internal Migrations in Bursa: Regional Clustering Added to Class Clustering

Year 2025, Volume: 23 Issue: 2, 421 - 445, 30.10.2025

Selin Bahçalı , Selver Özözen Kahraman

https://doi.org/10.33688/aucbd.1591812

Abstract

The rapid change caused by internal migration in urban areas makes the increase in spatial differences and the separation between groups evident. The clusters of citizens seen in cities that receive intense internal migration, such as Bursa, cause heterogeneous social, economic, and cultural segregations in places. In this context, the aim of the article is to examine the factors affecting the spatial preferences of individuals who come to Bursa and the effects of socio-economic, and demographic differences on these preferences and urban distributions. The research is based on the results of a survey carried out with 1,513 immigrants residing in the urban areas of the seven central districts of Bursa (Gemlik, Gürsu, Kestel, Osmangazi, Nilüfer, Mudanya and Yıldırım). The relationship between the reasons for migration, the factors influencing the preference for Bursa, and the factors affecting residence preferences has been visualized through Multidimensional Scaling (MDS) analysis. The identification of factors that influence immigrants' preferences reveals the contribution of these factors to spatial segregation. The findings of the study indicate the presence of significant and deepened spatial segregation in the urban area. The factors that reinforce this separation include the administrative structure, economic level, and education level of the origin region.

Keywords

Bursa , Internal migration , Spatial segregation , Fellow citizen groups , Multidimensional scaling metho

Bursa’da Kentsel Mekânın İç Göçlerle Şekillenmesi: Sınıfsal Kümelenmeye Eklemlenen Bölgesel Kümelenme

Abstract

İç göçlerin kentsel alanlarda meydana getirdiği hızlı değişim, mekânsal farklılıkların artışını ve gruplar arasındaki ayrışmayı belirgin hale getirmektedir. Bursa gibi yoğun iç göç alan kentlerde görülen hemşehri kümelenmeleri, mekânda yer yer homojen sosyal, ekonomik ve kültürel ayrışmalara neden olmaktadır. Bu bağlamda makalede, Bursa kentine gelenlerin mekânsal tercihlerine etki eden faktörleri ve bu tercihlerdeki sosyo-ekonomik ve demografik farklılıkların kent içi dağılımlar üzerindeki etkisinin incelemesi amaçlanmıştır. Araştırma Bursa’nın yedi merkez ilçesinin (Gemlik, Gürsu, Kestel, Osmangazi, Nilüfer, Mudanya ve Yıldırım) kentsel alanlarında ikamet eden 1.513 göçmenle gerçekleştirilen anket sonuçlarına dayanmaktadır. Göç nedeni, Bursa'nın tercih edilme sebepleri ve ikamet tercihini etkileyen faktörler arasındaki ilişkiler Çok Boyutlu Ölçekleme (MDS) analizi ile görselleştirilerek göçmenlerin tercihlerinde etkili olan faktörler belirlenerek, bu etkenlerin mekânsal ayrışmaya olan katkısı ortaya konulmuştur. Çalışmanın bulguları, kentsel alanda belirgin ve derinleşmiş mekânsal ayrışmaların varlığını işaret etmektedir. Bu ayrışmayı pekiştiren unsurların ise köken bölgenin idari yapısı, ekonomik düzey ve eğitim seviyesi olduğu görülmektedir.

Keywords

Bursa , İç göç , Mekânsal ayrışma , Hemşehri kümeleri , Çok boyutlu ölçekleme analizi

References

• Abadan Unat, N. (2002). Bitmeyen göç. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Arslan, H. (2014). Türkiye’nin kentleşme sürecinde konut politikalarının evrimi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (40). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/abuhsbd/issue/32926/365782
• Ataç Kavurmacı, E., ve Türkmen, U. (2023). Residential segregation monography of Adana: An index based approach. GRID Architecture Planning and Design Journal, 6(2), 536-563. https://doi.org/10.37246/grid.1183625
• Ataç, E., ve Işık, O. (2013). 2000’li yılların başında Bursa’nın toplumsal ve siyasal coğrafyası [Konferansında sunulan bildiri]. Cumhuriyet Döneminde Bursa’da Kentleşme Konferansı, Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye.
• Ayata, S. (1989). Toplumsal çevre olarak gecekondu ve apartman. Toplum ve Bilim, 46 (47), 101-127.
• Bahçekapılı, Y. (2020). Mekânsal ayrışmayı yürüyerek okumak: Karaköy'ün hayali sınırları. İdealkent, 11, 1379-1406. https://doi.org/10.31198/idealkent.682756
• Carroll, J. D., ve Arabie, P. (1998). Multidimensional scaling. In M. H. Birnbaum (Ed.), Measurement, judgment and decision making (179–250). San Diego, CA: Academic Press.
• Choldin, H. M. (1973). Kinship networks in the migration process. International Migration Review, 7(2), 163-175. https://doi.org/10.2307/3002426
• Coşkun, A., ve Ateş, H. (2023). Türkiye’de göçmen entegrasyonu: Zorlaştırıcılar, kolaylaştırıcılar ve öneriler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 1332-1357. https://doi.org/10.30798/makuiibf.1220238
• Çiçek, F. (2023). “İzmir’in göbeğinde tenha bir yerde kaldık. Sıkıştırdılar bizi”: Kentlerde sosyal ve mekânsal ayrışmanın yarattığı mahalle tipolojileri ve muhtar somutlaşmaları üzerine. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (57), 153-178. https://doi.org/10.30794/pausbed.1183613
• Davison, M. L., Ding, C. S., & Kim, S. K. (2010). Multidimensional scaling. In G. R. Hancock & R. O. Mueller (Eds.), The reviewer’s guide to quantitative methods in the social sciences (265–280). New York, NY: Routledge.
• Dear, M., ve Flusty, S. (1998). Postmodern urbanism. Annals of the Association of American Geographers, 88(1), 50-72. https://doi.org/10.1111/1467-8306.00084
• Epstein, G. S. (2008). Herd and network effects in migration decision-making. Journal of Ethnic and Migration Studies, 34(4), 567–583. https://doi.org/10.1080/13691830801961597
• Erder, S. (1996). İstanbul’a bir kent kondu: Ümraniye. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Hamnett, C. (2004). Unequal city: London in the global arena. London: Routledge.
• Huang, P., ve Butts, C. T. (2023). Rooted America: immobility and segregation of the intercounty migration network. American Sociological Review, 88(6), 1031-1065. https://doi.org/10.1177/00031224231212679
• Kalaycı, Ş. (2005). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd.
• Knox, P. L., ve Marston, S. A. (2016). Human geography: places and regions in global context. New Jersey: Pearson Education.
• Koçak, H., ve Çetin, S. (2022). Mekânsal yoğunlaşma ve ayrışmanın kentli sığınmacıların sosyal uyumuna etkisi. İdealkent, 13(38), 2934-2952. Https://doi.org/10.31198/idealkent.1134723
• Köse, E. M. (2014). Küreselleşme çağında bir aidiyet zemini ve örgütlenme şekli olarak hemşehrilik. Akademik İncelemeler Dergisi, 3(1), 221-232. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/17846
• Li, T., Shiran, S. J., Dodson, J. (2021). Metropolitan migration and spatial housing markets: A geographical study in Melbourne. Applied Geography, 129, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2021.102414
• Lindstrom, B. (1997). A sense of place: Housing selection on Chicago’s north shore. The Sociological Quarterly, 38(1), 19-39. https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.1997.tb02338.x
• Logan, J. R., Zhang, W., Alba, R.D. (2002). Immigrant enclaves and ethnic communities in New York and Los Angeles. American Sociological Review, 67(2), 299-322.
• Marcuse, P., ve Van Kempen, R. (Eds.). (2000). Globalizing cities: A new spatial order?. Oxford: Blackwell Publishing.
• Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A., Taylor, J. E. (1993). Theories of international migration: A review and appraisal. Population and Development Review, 19(3), 431-466. https://doi.org/10.2307/2938462
• Massey, D. S., ve Denton, N. A. (1993). American Apartheid: Segregation and the making of the underclass. Harvard University Press.
• Massey, D.S., ve Denton, N. A. (1988). The dimensions of residential segregation. Social Forces, 67(2), 281-315. https://doi.org/10.2307/2579183
• Morales, A. J., Dong, X., Bar-Yam, Y., ‘Sandy’ Pentland, A. (2019). Segregation and polarization in urban areas. Royal Society Open Science, 6(10), 1-15. http://dx.doi.org/10.1098/rsos. 190573
• Mutlu, E., ve Varol, Ç. (2017). Sosyo-ekonomik farklılaşma ve mekânsal ayrışma: Bursa metropoliten alanı analizi. Megaron, 12(1), 87-105. https://doi.org/10.5505/megaron.2016.04695
• Özen, Y., ve Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (15), 394-422. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/31569
• Özgür, E. (2020). Göç, ikametgâh ayrışması ve entegrasyon: Türk kentleri için bir değerlendirme. Coğrafya Dergisi, (41), 221-240. https://doi.org/10.26650/JGEOG2020-0032
• Özözen Kahraman, S. (2012). Türkiye’den Orta Doğu-Kuzey Afrika (ODKA) ülkelerine işgücü göçünün kuramsal ve mekânsal değerlendirmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(2), 1158-1178. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/267859326_Theoretical_and_spatial_assessments_of_labor_migrations_from_Turkey_to_MENA_countries/fulltext/546f09290cf2b5fc1760ab74/Theoretical-and-spatial-assessments-of-labor-migrations-from-Turkey-to-MENA-countries.pdf
• Şan, M. K., ve Küçük, M. (2018). Kentsel yoksulluk, göç ve yoksulluğun mekânsal yoğunlaşması-ayrışması. Göç Dergisi, 5(2), 185-204. https://doi.org/10.33182/gd.v5i2.603
• Temel, K. (2024). Bursa’da mekânsal ayrım. İdealkent, 16(46), 1966-1998. https://doi.org/10.31198/idealkent.1480632
• Turut, H., ve Özgür, E. M. (2018). Bir kente göçün hikâyesi: Süreçler, bütünleşme ve aidiyet. Coğrafi Bilimler Dergisi, 16(1), 153-180. https://doi.org/10.1501/Cogbil_0000000196
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2019). Göç İstatistikleri, 2018. Erişim tarihi: 10.08.2024, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). Göç İstatistikleri, 2022. Erişim tarihi: 10.08.2024, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1
• Yılmaz, D. G. (2020). Mekânsal ayrışma bağlamında bireylerin düşünceleri ve deneyimleri. ATA Planlama ve Tasarım Dergisi, 4(2), 73-82. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataplanlamavetasarim/issue/58696/789368
• Yüceşahin, M. M. (2017). Uluslararası göç, kimlik ve mekânsal kümelenme-ayrışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(Göç Özel Sayısı), 1303-0315. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1014042