ISO 14001 Envionmental Management System (EMS) Standard: A Study on The Barriers and Problems Faced by Some Enterprises in Turkey

Yıl 2009, Cilt: 1 Sayı: 2, 93 - 109, 01.10.2009

Bengü Mındıkoğlu A. Ergin Duygu

https://doi.org/10.1501/Csaum_0000000018

Öz

In this research, it was aimed to determine the barriers and problems that enterprises face with during the setup and the management phases of the ISO 14001 EMS, also to constitute a guide for the enterprises at planning stage. A survey was conducted with the participation of 62 enterprises in Turkey,. covering questions on the barriers and the problems, as designed in reference to similar examples reported in the international published literature and the previous thesis completed. Results obtained by the survey were analysed by using Excel and SPSS programs. Although the frequencies and the levels of the significance of the barriers and problems were different from the ones that were identified in the literature, there was a qualitative parallellism between the present and previously reported ones in the literature. The most dominant problems determined through the presented survey were: “Poor environmental infrastructure”, “insufficcient number of licensed waste disposal sites”, and “insufficient incentives and support given by related departments ” respectively. The presented results are comparatively discussed with the ones reported in the literature. It has been concluded that, creation and raising the functional environmental community consciousness at all stages was very important and necessary to surmount these major and other problems determined in this study

Anahtar Kelimeler

ISO 14001, EMS

ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi (ÇYS) Standardı : Türkiye'deki Bazı İşletmelerin Karşılaştıkları Problem ve Zorluklar Üzerine Bir Araştırma : ISO 14001 Envionmental Management System (EMS) Standard: A

Öz

Bu çalışmada, işletmelerin ISO 14001 ÇYS’nin kurulum ve işletim aşamalarında yaşadıkları problem ve zorluklar ile etki derecelerinin ortaya konulması, ayrıca kurulumunu planlayan işletmelere rehber teşkil edebilecek bilgiler sunulması hedeflenmiştir. Bu amaçla Türkiye genelinde 62 işletmenin katıldığı bir anket çalışması yapılmıştır. Anket sorularının hazırlanmasında uluslararası literatürde yer alan genel sorun ve zorluklar yanında, Türkiye’deönceki yıllarda hazırlanan tez çalışmalarından yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlar 'Excel' ve SPSS paket programları ile analiz edilmiştir. Anket sonuçlarının literatürde belirlenenler ile paralellik gösterdiği, ancak hissedilme sıklık ve derecelerinde farklılıklar olduğu gözlemlenmiştir. Anket çalışması neticesinde görülen problem ve zorluklardan en baskın olanları; “çevre ile ilgili konulardaki alt yapı yetersizliği”, “atık gideriminde lisanslı, uygun alanların bulunamaması”, “devletin ve ilgili kurumların destek ve teşviklerinin yeterli olmaması” şeklinde belirlenmiştir. Bu sonuçlar literatürde verilenlerle karşılaştırılarak tartışılmıştır. Sonuç olarak başta bu sorunlar olmak üzere, belirlenen tüm problemlerin çözümü için, toplumun her düzeyinde işlevsel çevre bilincinin oluşturulması ve arttırılmasının, çevre yönetimi alt yapısının oluşturulması ve çevreci yaklaşımların yönetsel düzeyde desteklenmesinin çok önemli ve gerekli olduğu görülmüştür

Anahtar Kelimeler

ISO 14001, ÇYS

Kaynakça

• Atıcı, F. 1999. ISO 14001 Çevre Yönetim Standardı, İstanbul Teknik Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Babakri, K. Bennett, R. Franchetti, M. 2003. Critical factors for implementing ISO 14001 standard in United. Journal of Cleaner Production 11 : 749 – 752.
• Budak, F. Yüceer, A. Kekeç, S. 2004. ISO 14001: Belgelendirmenin Nedenleri Faydaları ve Maliyeti. Yöneylem Araştırması/Endüstri Mühendisliği - XXIV Ulusal Kongresi, Gaziantep – Adana.
• Cevilan, I. 2003. Çevre Yönetim Sistemleri (ISO 14000 Standartları) ve Kağıt Sanayinde Uygulanması, Balıkesir Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir.
• Çelebi, Y. 1999. ISO 9002 Kalite Güvence ve ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemlerinin Polimerik Şerit Elyaf Üretimine Uygulanması, Yıldız Teknik Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Delmas, M. 2006. Barriers And Incentives to the Adoption of ISO 14001 By Firms in The United States, www.law.duke.edu/journals/delpf/articles/delpf11p1.htm.
• Demirel, B. 2001. ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi ve Türkiye’deki Uygulamaları, İstanbul Teknik Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Demirhan, N. 2002. ISO 14001 Çevre Yönetimi Standartlarının Bir Un Fabrikasına Uygulanması, Gazi Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi.Ankara.
• Doğan, C. 2002. ISO 14000 Çevre Yöneti Standartları ve Bir Petrol Dağıtım-Satış İstasyonundaki Uygulaması, Gazi Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Engel, H. 2003. EMAS and ISO 14001 easy : 10 people, 10 pages , 10 days Small Management Tools for Micro-enterprises. INEM. ww.telarc.co.nz/info_sheets/te2.pdf.
• Erdağ, E. 2000. Cam Endüstrisinde ISO 14001 Uygulamaları, İstanbul Teknik Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Erginel, N. 2004. ISO 14001 neler kazandırıyor? Dünyada Çevre Yönetim Sistemi uygulayan kuruluşların kazanımları neler?. Doğa ve Çevre Dergisi 8: 8 - 9.
• Ghisellinia, A. Thurston, D. 2005. Decision traps in ISO 14001 implementation process: case study results from Illinois certified companies. Journal of Cleaner Production 13: 763 – 777.
• Hillary, R. 2004. Environmental management systems and the smaller enterprise. Journal of Cleaner Production 12 : 563 – 567.
• International Network for Environmental Management (INEM). 2006. Environmental Management Experts Identify Obstacles to ISO 14001 Implementation in SMEs and Suggest Ways to Overcome Them. www.inem.org/htdocs/iso/iso-sme.html.
• ISO. 2006. ISO Poll. http://ems-hsm.com/Implementation/Impl_Pools.htm.
• ISO/TC207/SC1/ Strategic SME Group. 2005. The Global Use of Environmental Management System by Small and Medium Enterprises. www.iso.org/tc207/sc1.
• Karali, K. 2002. Çevre Yönetim Sistemi: Gıda Sanayi İşletmeleri İçin Rehber, Gazi Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Karakaş, N. 2002. Çevre Muhasebesi Uygulamaları, Muhasebecilerin Çevresel Sorunlara Karşı Tutumları ve ISO 14001 Belgeli Kuruluşlarda Bir Araştırma (Kimya İlaç Sektörü), İstanbul Üniversitesi. SBE. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Malmborg, A. 2006. ISO 14001 in Uruguay – Problems and Opportunities: 3 – 46, ex- epsilon.slu.se/archive/00000582/.
• Mındıkoğlu, B. 2007. “ISO 14001 ÇYS Standardı: İşletmelerin Karşılaştıkları Problem Ve Zorluklar Üzerine Bir Araştırma”. Ankara Üniversitesi. SBE. Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı. Yükseklisans Tezi. Ankara : 170 - 185. http://acikarsiv.ankara.edu.tr/fulltext/2537.pdf.
• Odabaşı, E. 2001. Sanayide Temiz Üretim İçin Çevre Yönetimi: Tekstil Sektöründe Uygulama Örneği, Mersin Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. Mersin.
• Ofori, G. Gang, G. Briffett, C. 2002. Implementing environmental management systems in construction: lessons from quality systems. Building and Environment 37 : 1405.
• Polat, B. 2003. Çevre Yönetim Sistemi Uygulamalarının İşletmelere Sağladığı Faydalar: Bir Örnek Çalışma, Çukurova Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. Adana.
• Rendell, E. McGinty, K. 2004. Sample EMS Manual Environmental Management System Model Manual Specific to Pennsylvania Municipal Operations. Pennsylvania Department of Environmental Protection B -9 : 2-4.
• Salihoğlu, G. Acar, V. Salihoğlu, K. 2003. Bursa Endüstrisinde ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Uygulamaları. Çevre Bilim & Teknoloji 1 (4) : 32 – 35.
• Srinivas, H. 2006. Problems Faced in Implementing the ISO 14001. Urban Environmental Management Info Sheet, http://www.gdrc.org/uem/iso14001/info-8.html.
• Tuna, E. 2003. ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemleri ve Bir Otomotiv Yan Sanayii Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi. SBE. Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
• Tunca, T. 2001. Bir İlaç Endüstrisinde Çevre Yönetim Sistemi Uygulaması, Boğaziçi Üniversitesi. ÇBE. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Tütün, K. 2000. Çevre Yönetim Sistemi: ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi ve Belgelendirilmesinin İşletmelere Sağladığı Faydaları ve Bir Uygulama, Marmara Üniversitesi, SBE. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Ulu, A. 2001. Bir Kablo Fabrikasında ISO 14000 Uygulamaları, Boğaziçi Üniversitesi. ÇBE. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• UNEP, UNCTAD. 2000. Trade, Environment and Development: ISO 14001 Standards for Environmental Management Systems. Train for Trade 2000. Module 6.
• Usta, R. 2001. Çevre Yönetim Sistemi ve ISO 14001 Standartları Doğrultusunda Bir Çay İşletmesindeki Çevre Boyut ve Etkilerinin, Amaç ve Hedeflerinin Program veya Programlarının Belirlenmesi, Gazi Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Uzun, B. 1999. ISO 14001 Çevre Yönetim Sisteminin Bir Elektronik Firmasında Kurulması, Dokuz Eylül Üniversitesi. FBE. Yüksek Lisans Tezi. İzmir.
• Young, S. Schuster, M. 2006. How Can It Benefit Business? A Survey of ISO 14001 Certified Companies in Thailand. The Louis Berger Group, Inc. http://www.tei.or.th/main.htm.
• Yüksel, H. 2002. Kalite ve Çevre Yönetim Sistemlerinin Bütünleştirilmesi: ISO 14000 Yaklaşımı, Dokuz Eylül Üniversitesi. SBE. İAD. Doktora Tezi. İzmir.
• Zığındere, Y. 1999. Çevre Yönetim Sistemi ISO 14000 Standartları ve Arçelik A.Ş.’nde Bir Uygulama, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi. SBE. Doktora Tezi. İstanbul.
• sayılı Resmi Gazete. 2005. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik.