Covid-19 Sürecinde İnşaat ve Bayındırlık Sektörünün Finansal Performansının PROMETHEE Yöntemi ile Değerlendirilmesi

Year 2025, Volume: 5 Issue: 2, 116 - 129, 01.08.2025

Sercan Kırık , Fatih Konak

Abstract

Covid-19 salgını sektörler arasında farklı etkilere neden olmuş ve bazı sektörleri olumsuz bir şekilde etkilerken bazı sektörleri ise olumlu anlamda etkilemiştir. Olumsuz olarak etkilenen sektörlerden birisi Türk inşaat sektörüdür. Tüm dünyada gösterdiği faaliyetler ile Türk inşaat sektörü, Türk ekonomisine değer katan önemli bir sektördür. Çalışmanın amacı Covid-19 pandemi sürecinde BİST İnşaat ve Bayındırlık sektöründe bulunan firmaların finansal performanslarındaki ve firmaların konumlarında olan değişmeleri incelemektir. Bu nedenle, BİST İnşaat ve Bayındırlık sektöründe faaliyette bulunan firmaların 2016–2022 yılları arasındaki finansal performanslarının karşılaştırılması ve Covid-19'un etkisinin analizi, 10 farklı finansal oran kullanılarak finansal performans ölçümlerinde yaygın olarak kullanılan PROMETHEE (Preference Ranking Organization Method for Enrichment Evaluations) yöntemiyle yapılmıştır. PROMETHEE yapılan analize göre, sektördeki firmaların farklı düzeylerde tepkiler gösterdiği sıralamalardaki değişmeler ile ortaya konulmuştur. Sıralamalardaki değişmeler pandemi süreci içerisinde sektörün etkilendiğini ancak, krizin atlatılmasıyla olağana dönme eğilimi gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bazı firmalar yıllar içerisinde dengeli hareketlerine devam ederken, dengesiz hareket eden firmalar da tespit edilmiştir. Ayrıca, teste tabi tutulan değişkenlerdeki olası düzeltmelerin karar verecek olanlara yardımcı olabileceği sonucuna varılmıştır.

Keywords

Borsa İstanbul İnşaat ve Bayındırlık Sektörü, PROMETHEE, Covid-19, Finansal Performans

Evaluation of the Construction and Public Works Sector’s Financial Performance through the Promethee Method during Covid-19

Abstract

The COVID-19 pandemic had varying impacts across industries, and the Turkish construction sector was one of those adversely affected. Given its significance to the Turkish economy and its global activities, this study aims to examine the changes in the financial performance and competitive rankings of firms within the BIST Construction and Public Works sector during the COVID-19 pandemic. The study employs the PROMETHEE method, a multi-criteria decision-making tool, to analyze and compare firm performance from 2016 to 2022. The analysis is based on ten key financial ratios to assess the sector's performance before, during, and after the pandemic's peak. The analysis of firm rankings indicates that while the sector was negatively affected during the pandemic, it demonstrated a clear tendency toward recovery as the crisis subsided. While some firms maintained stable performance over the years, others exhibited unstable behavior. Finally, the study suggests that conducting a sensitivity analysis on the chosen financial ratios could provide more robust insights for strategic decision-makers.

Keywords

Borsa İstanbul Construction and Public Works Sector, PROMETHEE, Covid-19, Financial Performance

References

• Aktaş, Ö. (2022). BİST’de işlem gören bilişim sektörü şirketlerinin pandemi öncesi ve pandemi dönemi finansal performanslarının Promethee yöntemi ile ölçülmesi. İşletme, 3(2), 15-31.
• Alisyah, W. N. ve Susilowati, L. (2022). Comparison of financial performance in health sector companies listed on the Indonesia stock exchange before and during the Covid-19 pandemic. Jurnal Keuangan dan Perbankan, 26(1), 62-74. doi: 10.26905/jkdp.v26i1.6816
• Alnıpak, S. ve Kale, S. (2021). Covid-19 sürecinin ulaştırma sektörü finansal performansına etkileri. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, (6), 139-156. doi: 10.30784/epfad.1020882
• Bahadır, F., Balık F. S. ve Yalçınkaya, H. S. (2023). Türkiye’deki inşaat sektörünün finansal yapısına COVID-19 etkisi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 5(2), 173-188. doi: 10.47112/neufmbd.2023.17
• Behzadian, M., Kazemzadeh, R. B., Albadvi, A. ve Aghdasi, M. (2010). PROMETHEE: A comprehensive literature review on methodologies and applications. European Journal of Operational Research, 200(1), 198-215. doi: 10.1016/j.ejor.2009.01.021
• Budak, F. ve Korkmaz, Ş. (2020). Covid-19 pandemi sürecine yönelik genel bir değerlendirme: Türkiye örneği. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi, (1), 62-79. doi: 10.35375/sayod.738657
• Chen, C. D., Chen, C. C., Tang, W. W. ve Huang, B. Y. (2009). The positive and negative impacts of the Sars outbreak: A case of the Taiwan industries. The Journal of Developing Areas, 43(1), 281-293. Erişim Adresi: https://muse.jhu.edu/pub/51/article/264756/summary.
• Çalışkan, E. ve Eren, T. (2016). Bankaların performanslarının çok kriterli karar verme yöntemiyle değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 85-107. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/271026.
• Eşkinat, R. ve Tepecik, F. (2012). İnşaat sektörüne küresel bakış. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1), 25-41.
• Gümüş, U. T., Öziç, H. C. ve Sezer, D. (2019). BİST’te İnşaat ve Bayındırlık sektöründe işlem gören işletmelerin SWARA ve ARAS yöntemleriyle finansal performanslarının değerlendirilmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 835-858. doi: 10.26466/opus.514220
• Hacıfettahoğlu, Ö ve Perçin, S. (2020). Bütünleşik ÇKKV yaklaşımı ile finansal boyutta Türk inşaat firmalarının performansının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 543-567. doi: 10.16953/deusosbil.512472
• Ichev, R. ve Marinc, M. (2018). Stock prices and geographic proximity of information: Evidence from the Ebola outbreak. International Review of Financial Analysis, 56, 153-166. doi: 10.1016/j.irfa.2017.12.004
• Kalender, F. Y. ve Aygün, F. (2019). Promethee sıralama yöntemi ile yatırım projesi değerlendirme ve üretim sektöründe uygulanması. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 9(2), 183-208.
• Kandil Göker, İ. E., Eren, B. S. ve Karaca, S. S. (2020). The impact of the COVID-19 (Coronavirus) on the Borsa Istanbul sector index returns: An Event Study. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Covid19 Özel Sayısı), 14-41. doi: 10.21547/jss.731980
• Karakaş, E. ve Fidancan, C. (2022). Covid-19 pandemisinin imalat sektöründe yer alan işletmelerin karlılığına etkisi, Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(1), 41-60.
• Kelly, H. (2011). The classical definition of a pandemic is not elusive, Bulletin of the World Health Organization, 89(7), 540-541.
• Our World in Data (2022). Coronavirus pandemic (Covid-19), Erişim Adresi: https://ourworldindata.org/coronavirus.
• Oxford Learner’s Dictionaries (2024). Pandemic, Erişim Adresi: https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/pandemic_1?q=pandemic.
• Öndeş, T. ve Özkan, T. (2021). Bütünleşik CRITIC-EDAS yaklaşımıyla Covid-19 pandemisinin bilişim sektörü üzerindeki finansal performans etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(2), 506-522.
• Özkan, T. (2021). AHP-MAUT hibrit modeli ile finansal performans değerlendirmesi: BIST İnşaat ve Bayındırlık sektöründe bir uygulama. ETÜ Sentez İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (4), 27-44. doi: 10.47358/sentez.2021.18
• Şahin, İ. E. ve Karacan K. B. (2020). Entropi temelli Copras ve Aras yöntemleri ile Borsa İstanbul İnşaat Endeksi XINSA firmalarının finansal performans analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 171-183.
• Şenkayas, H. ve Hekimoğlu, H. (2013). Çok kriterli tedarikçi seçimi problemine Promethee yöntemi uygulaması. Verimlilik Dergisi, (2), 63-80.
• Şenol, A., ve Metin, M. H. (2022). Covid-19 pandemisinin sağlık işletmelerine finansal etkisi: MLP sağlık grubu örneği. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 233-250. doi: 10.38057/bifd.1176805
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2019). Pandemik influenza ulusal hazırlık planı, Erişim Adresi: https://grip.gov.tr/depo/saglik-calisanlari/ulusal_pandemi_plani.pdf.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2022). COVID-19 bilgilendirme platformu, Erişim Adresi: https://covid19.saglik.gov.tr/. Türkiye İstatistik Kurumu (2022). Gayri Safi Yurtiçi Hasıla iktisadi faaliyet kollarına (A10) göre zincirlenmiş hacim endeksi ve değişim oranları, Erişim Adresi: 27.12.2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Donemsel-Gayrisafi-Yurt-Ici-Hasila-IV.-Ceyrek:-Ekim-Aralik2021-45548.
• Türkiye Müteahhitler Birliği (2019). İnşaat sektörü analizi, Erişim Adresi: https://www.tmb.org.tr/uploads/publications/60658ea24e2c483e72ff8fb1/1617268384911-tmb-bultenekim2019.pdf.
• Türkiye Müteahhitler Birliği (2021). İnşaat sektörü analizi, Erişim Adresi: https://www.tmb.org.tr/uploads/publications/60658acb4e2c483e72ff8fac/1619764255560-tmb-bultenocak-2021.pdf.
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (2022). Kurulan/Kapanan şirket istatistikleri, Erişim Adresi: https://www.tobb.org.tr/BilgiErisimMudurlugu/Sayfalar/KurulanKapananSirketistatistikleri.php.
• Vargün, H. ve Uygurtürk, H. (2016). Finansal performans ölçüm aracı olarak nakit akım odaklı finansal analiz: İnşaat ve Bayındırlık sektörü üzerine bir uygulama. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, (2016 Özel Sayı), 358-369. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/bsbd/issue/43860/539486.
• World Health Organization (2022). Naming the Coronavirus disease (COVID-19) and the virus that causes it, Erişim Adresi: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technicalguidance/namin g-the- coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it.