Emin Alper'in Kurak Günler Filmine Bakhtinyen Bir Yaklaşım

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 169 - 190, 31.12.2024

Baran Barış

https://doi.org/10.62393/aurum.1563233

Abstract

Bakhtin, çeşitli sanat dallarında oluşturulan anlatıların incelenmesi için Einstein’ın Görelilik Kuramı’ndan ödünç aldığı kronotop kavramını geliştirmiştir. Bu kavram çerçevesinde yapılan anlatı çözümlemelerinde zaman ve uzam kurucu öğe kabul edilerek birlikte ele alınmaktadır. Bakhtin’e göre zamansal ve uzamsal belirlenimler, duygu ve değerlerin izlerini taşır. Yüzyıllara bağlı olarak değişen kronotopları yazınsal metinler üzerinden sınıflandıran araştırmacı yol – karşılaşma kronotopu, şato kronotopu, kesişme kronotopu (misafir odası ve salon kronotopu, sokaklar, kentler, kırsal bölgeler ve taşra kasabaları) ve eşik (kopuş) kronotopu olmak üzere dört temel kronotop belirlemiş; on dokuzuncu yüzyıl metinlerine kadar sürdürdüğü çözümlemelerinde ulaştığı kronotop türlerinin yanı sıra farklı ülkelerin yazınsal metinlerinde ve farklı dönemlerde başka kronotopların da saptanabileceğine dikkat çekmiştir. Kronotop kavramı, günümüzde yazın dışındaki sanat dallarında üretilen anlatıların çözümlenmesinde de kullanılmaktadır. Emin Alper’in Kurak Günler (2022) filmi açılış sekansından itibaren zaman ve uzamın kurucu öğe olarak karşımıza çıktığı bir anlatı sunmaktadır. Bu yapısı, filmin kronotop kavramı çerçevesinde incelenmesine olanak sunmaktadır. Suç ile güç arasındaki ilişkiyi irdeleyen, linç kültürünü besleyen kodların nasıl yeniden üretildiğini ortaya koyan ve izlekleriyle anlatıdaki zaman ve uzam öğelerine ilişkin obruk vb. imgeler arasında doğrudan bağlantı kuran Kurak Günler filmindeki kronotopların saptanmasının ve anlatıdaki işlevlerinin çözümlenmesinin amaçlandığı bu çalışmanın araştırma soruları şöyledir:
(i) Filmde hangi kronotoplar bulunmaktadır?
(ii) Bu kronotoplarla Bakhtin’in belirlediği dört temel kronotop arasındaki benzerlik ve farklılıklar nelerdir?
(iii) Filmde tespit edilen kronotoplar, anlatının yapılandırılmasında hangi işlevlere sahiptir?
Yapılan incelemelerde filmdeki kronotopların Bakhtin’in dört temel kronotopuyla büyük ölçüde benzerlik gösterdiği tespit edilirken anlatının kronotoplarla filmin temel izlekleri arasındaki ilişkinin koşutluğu üzerinden yapılandırıldığı görülmüştür.

Keywords

Emin Alper, Kurak Günler, Bakhtin, Kronotop

Ethical Statement

Etik İlkelere Uygunluk Beyanı “COPE-Dergi Editörleri İçin Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama İlkeleri” çerçevesinde aşağıdaki beyanlara yer verilmiştir: Yazar bu çalışma için Etik Kurul onayı gerekmediğini beyan etmiştir.

A Bakhtinian Approach to Emin Alper’s Film Named Burning Days

Abstract

Bakhtin developed the concept of chronotope to study narratives created in various branches of art. Within the framework of this concept, time and space are considered the constituent elements in the narrative analysis and are dealt with together. The researcher has identified four basic chronotopes the road–encounter chronotope, the chateau chronotope, the intersection chronotope (the guest room, the hall chronotope and the others) and the threshold (break) chronotope. Bakhtin drew attention to the fact that other chronotopes can be found in literary texts of different countries and different periods, as well as the types of chronotopes he reached in his analysis of nineteenth-century texts. Emin Alper's film Burning Days (2022) presents a narrative in which time and space are the constituent elements of the opening sequence. This film, which examines the relationship between crime and power, and reveals how the codes that feed the lynching culture are reproduced, establishes a direct connection between its themes and images such as a sinkhole related to the elements of time and space in the narrative. Accordingly, the research questions of this study, which aims to determine the chronotopes in the film and to analyze their functions in the narrative, are as follows:
(i) Which chronotopes appear in the movie?
(ii) What are the similarities and differences between these chronotopes and Bakhtin's four basic chronotopes?
(iii) What functions do the chronotopes, detected in the film have in the structuring of the narrative?
In the analysis, it has been established that the chronotopes in the film are largely similar to Bakhtin's chronotopes, and the narrative is structured on the parallelism of the relationship between the chronotopes and the main themes of the film.

Keywords

Emin Alper, Burning Days, Bakhtin, Chronotope

Ethical Statement

Declaration of Compliance with the Ethical Principles In line with the “COPE-Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors” the following statements are included: The author declared that the Ethics Committee approval is not required for the study.

References

• Akbulut, Y. (2018). Veri çözümleme teknikleri. A. Şimşek (Der.), Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (ss.162-195). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Bahtin, M. M. (2004). Dostoyevski poetikasının sorunları. (Cem Soydemir, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan romana: Edebiyat teorisinden dil felsefesine seçme yazılar. (Cem Soydemir, Çev.). (Ed. Mehmet Küçük). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bayrak, B. (2019). Chronotopes of mirror (1974) & Cold of Kalandar (2015). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bilgi Üniversitesi.
• Çakır, S. (2019). Sinema ve edebiyat ilişkisine yöntemsel bir bakış. SineFilozofi Dergisi. Özel Sayı (1), 437-452. DOI: 10.31122/sinefilozofi.512804
• Doğru, M. S. (2020). Zaman ve mekân bağlamında Bir Zamanlar Anadolu’da filmini Bahtin’in ‘kronotop’ kavramıyla okumak. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 6(1), 329-341.
• Eraslan, B., & Eraslan, Ö. (2024). Tekinsiz hatıralar: Kurak Günler (Emin Alper, 2002) filminde tekinsizlik kavramının izsürümü. SineFilozofi Dergisi. 9(17), 137-152. DOI: 10.31122/sinefilozofi.1392186
• Erişen, B. A. (2015). Nuri Bilge Ceylan filmlerinin Bahtin’in kronotop kavramı ile incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Esen, N. (2020). Modern Türk edebiyatı üzerine okumalar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Holquist, M. (2002). Dialogism: Bakhtinand his world. London and New York: Routledge.
• Irzık, S. (2001). Önsöz. M. Küçük (Der.), Karnavaldan romana: Edebiyat teorisinden dil felsefesine seçme yazılar (ss. 7-32). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kilbourn, R. J. A. (2024). Once upon a time in Naples: Intermediality and Bildung as chronotope in The Hand of God and Martin Eden. Journal of Italian Cinema & Media Studies. 4(12), 503-521. DOI: 10.1386/jicms_00281_1
• Koç, R. (2023). Bahtin’in kronotopu ekseninde Béla Tarr sineması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi.
• Parla, J. (2021). Don Kişot’tan bugüne roman. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sözen, M. F. (2008). Bakhtin’in romanda kronotop kavramı ve sinema. Akdeniz Sanat. 1(2), 91-107.
• Stam, R. (1992). Subversive pleasures: Bakhtin, cultural criticism and film. Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press.
• Strauss, A. L., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage.
• Süalp, Z. T. A. (2004). ZamanMekân: Kültür ve sinema. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Weste, M. (2024). Beyond Identity: A Chronotopic Analysis of the Soviet Latvian Film “Two in Love” (1965). Apparatus. 2(19), DOI: 10.17892/app.2024.00019.368
• Vice, S. (1997). Introducing Bakhtin. Manchester and New York: Manchester University Press.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Ö. (2021). 2000 Yılından sonra Türk sinemasındaki yol filmlerinin Mikhail Bakhtin’in kronotop kavramı bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi.