Geçiş Ekonomilerinde Kamu Maliyesi ve Mali Sistem Reformları

Year 2010, Volume: 37 Issue: 1, 5 - 28, 01.06.2010

Savaş Çevik

Abstract

1990’ların başından itibaren başta Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeleri olmak üzere tüm geçiş ekonomilerinde serbest piyasa ekonomisinin kurumlarını oluşturmak üzere iktisadi ve siyasi sistemde bitmek bilmeyen bir reform çabası görülmektedir. Tüm ekonomik varlıkları devletin kontrol ettiği bir sistemden özel mülkiyete dayalı ve rekabetçi bir yapıya geçmeyi hedefleyen bu reformlar, devletin rolü ve yönetim mekanizmasıyla ilgili kökten değişiklikleri de gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda, çalışma geçiş ekonomilerinin kamu maliyesi ve mali sistemlerinin gelişim trendini, reform çabalarıyla birlikte incelemeye çalışmaktadır. Bunu yaparken ülkeler arasındaki temel farklılıkları ve ortak eğilimleri dikkate alarak, Orta Asya Cumhuriyetleri ve Azerbaycan, Doğu Avrupa Ülkeleri ve Balkan Devletleri olarak bir gruplamaya gidilerek gruplar arasındaki temel farklılıkların görülmesi de hedeflenmektedir. Böylece hem ülkeler açısından zaman boyutundaki trendin incelenmesi hem de ülke grupları arasında bir karşılaştırma yapılmasını hedeflenmektedir. Çalışmada önce kamu harcamaları ve devletin boyutu incelenmekte, ardından mali açıklar ve bu açıkların sürdürülebilirliği borç dinamikleri ile birlikte ele alınmaktadır. Son olarak mali reformların en önemli unsurlarından birini oluşturan vergi sistemi, vergi gelirlerinin gelişimi ve vergi reformları değerlendirilmektedir

Keywords

geçiş ekonomileri, Orta Asya, mali reformlar, kamu maliyesi, mali açıklar, mali sürdürebilirlik, vergi reformları

Public Finance and Fiscal System Reforms in Transitional Economies

Abstract

Beginning from 1990s, all transition economies –most of all, Eastern Europe and Central Asia- have been handled reforms which would constitute institutions of free market system in economic and political order. These reform initiatives that aim to transit to an economic-political structure with private ownership and competitive one from state-controlled economy have required fundamental changes in the role of the state, size of public expenditures, systems and institutions of taxation and budgeting, public finances and most of administrative mechanisms. In this context, this paper explores trends in improvement of public finances and fiscal systems in three groups of countries – Eastern Europe and Baltic Countries, Balkan Countries, Central Asia Countries. While it tries to determine main differences and common trends between country groups, it tackles issues about level of public spending, government size, public sector deficit, fiscal adjustment and taxation and tax reforms via both time dimension and groups of countries

Keywords

transitional economies, Central Asia Countries, fiscal reforms, public finance, fiscal deficits, fiscal adjustment, tax reforms