TÜRKİYE’DE HÜKÜMET SİSTEMİ TARTIŞMALARI VE CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 151 - 192, 15.12.2021

Ayhan Koç

Öz

Osmanlı'dan Cumhuriyete uzun bir parlamenter sistem geleneğini barındıran Türkiye de siyasal ve ekonomik istikrarsızlıklarla birlikte hükümet sistemi tartışmaları yapılmıştır. Türkiye’deki sistem tartışmaları temel olarak sistemin dönüşümü ve sistem içerisine nüfuz etmiş vesayetçi yapıların tasfiye edilmesi gibi iki önemli noktada toplanmıştır. Türkiye’de 2007 yılındaki anayasa değişikliği ve Cumhurbaşkanının doğrudan halk tarafından seçilmesiyle birlikte sistem parlamenter niteliğini kaybetmiştir. 2017 yılında yapılan anayasa değişikliği ile birlikte Türkiye’ye özgü bir sistem ve Türk tipi Başkanlık Cumhurbaşkanlığı Sistemi olarak da nitelendirilen başkanlık sistemine geçilmiştir. Söz konusu sistem değişikliği, otoriterleşme başta olmak üzere kuvvetler ayrılığı, eyalet sistemi ve kazananın herşeyi alması gibi yeni tartışmaları beraberinde getirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Başkanlık Sistemi, Hükümet Sistemleri, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Parlamenter Sistem

Kaynakça

• Referans1 Ahmad, F. (2012). Modern Türkiye'nin Oluşumu. İstanbul : Kaynak Yayınları.
• Referans2 Akçura, Y. (2011). Üç Tarz-ı Siyaset. Y. Akçura içinde, Üç Tarz-ı Siyaset. Kilit Yayınları.
• Referans3 Akgün, B. (2001). Türkiye'de Siyasal Güven: Nedenleri ve Sonuçları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 56-4.
• Referans4 Alkan, H. (2013). Karşılaştırmalı Siyaset Başkanlık ve Parlamenter Sistemler Işığında Yarı Başkanlık Modelleri. İstanbul: Açılımkitap.
• Referans5 Allen, D. (2016, January/February). Equality and American Democracy. Foreign Affairs, s. 23-28.
• Referans6 Altun, F. (2017, 03 09). https://www.setav.org. https://www.setav.org: https://www.setav.org/cumhurbaskanligi-sistemi-ne-getiriyor/ adresinden alındı
• Referans7 Aysever, E. (2018, 06 03). https://tr.sputniknews.com. https://tr.sputniknews.com: https://tr.sputniknews.com/oyuna_devam/201701061026658415-erdogan-tezic-turkiye-de-baskanci-anlayis-otoriter-rejim-olacak/ adresinden alındı
• Referans8 Berberoğlu, B. (2014). Küresel Çağda Siyasal Sosyoloji Devlet ve Topluma Giriş. (E. Sönmez, Çev.) İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Referans9 Cumhuriyet Halk Partisi. (2016, 12 27). www.chp.org.tr: https://www.chp.org.tr/Haberler/12/Ba%C5%9Fkanl%C4%B1k%20Sistemi/chp-genel-sekreteri-sindir-getirilmek-istenen-rejim-dikta-rejimidir-51465.aspx adresinden alındı
• Referans10 Cumhuriyet Halk Partisi. (2016, 12 27). www.chp.org.tr: https://www.chp.org.tr/Haberler/38/rejim%20de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi/chp-genel-baskani-kemal-kilicdaroglu-suriyeyi-basimiza-bela-ettin-hesabini-da-vereceksin-bunun-51528.aspx adresinden alındı
• Referans11 Easter, G. M. (1997, 01). World Politics, s. 184-211.
• Referans12 Gerken, H. K. (2014, April). Federalism as the New Nationalism . The Yale Law Journal, s. 1889-1918.
• Referans13 Gülener, S., & Miş, N. (2017). Cumhurbaşkanlığı Sistemi. İstanbul: Seta.
• Referans14 Haber Türk. (2017, 03 21). www.haberturk.com: http://www.haberturk.com/gundem/haber/1361017-mehmet-ucum-bu-degisiklik-bir-reform-surecini-baslatmaktadir adresinden alındı
• Referans15 Karabıçak, M. (2000). Türkiye'de Ekonomik İstikrarsızlığın Tarihsel Gelişim Süreci. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 49-65.
• Referans16 Koç, A. (2020). Hükümet Sistemlerinin Ekonomik Performansı, Hükümet Sistemlerinin Politik Ekonomi Üzerindeki Etkileri OECD ve G20 Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Kitap Yurdu Doğrudan Yayıncılık.
• Referans17 Ménard, C., & Shirley, M. M. (2008). Handbook of New Institutional Economics. Berlin Heidelberg: Springer US.
• Referans18 Orak, A. M. (2017, 10 11). http://www.muharrembalci.com. http://www.muharrembalci.com/hukukdunyasi/raporlar/433.pdf adresinden alındı
• Referans19 Özbudun, E. (2016, 04 19). http://t24.com.tr/: http://t24.com.tr/haber/prof-ozbudun-akpnin-istedigi-baskanlik-sistemi-rejimi-degistirebilir,262681 adresinden alındı
• Referans20 Popper, K. (1989). Açık Toplum ve Düşmanları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Referans21 Reeves, R. V. (2016, 08 25). www.brookings.edu. https://www.brookings.edu/opinions/why-economics-has-become-political-once-again/: www.brookings.edu adresinden alındı
• Referans22 Salih, B. (2015). Rapor (SETA), Türkiye'de Başkanlık Sistemi Tartışmaları, .
• Referans23 Sobacı, M. Z. (2015). Türkiye’nin Koalisyon Tecrübesi: Modeller ve Siyasal Gerçeklikler. SETA. Ankara: SETA Perspektif.
• Referans24 Şanlısoy, S., & Çetin, M. (2016). Türkiye Ekonomisinde Hükümetlerin Ekonomik Performansının TOPSIS Yöntemiyle Ölçülmesi. Sosyoekonomi.
• Referans25 Şaylan, G. (1981). Çağdaş Siyasal Sistemler. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Referans26 Şener, Z. B. (2017, 08 16). http://researchturkey.org/tr. Researchturkey.org: http://researchturkey.org/tr/the-dynamics-preparing-the-birth-of-justice-and-development-party-1980-2002/ adresinden alındı
• Referans27 Temiztürk, H. (2018, 06 06). Türkiye'de Ordunun Siyasete Müdahale Geleneği ve Basın: 27 Nisan E Muhtırasından Önce ve Sonra. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/66258 adresinden alındı
• Referans28 The Economist. (2016, 12 16). The Economist: http://www.economist.com/blogs/economist-explains/2016/12/economist-explains-16 adresinden alındı
• Referans29 Vergin, N. (2011). Siyasetin Sosyolojisi Kavramlar, Tanımlar, Yaklaşımlar. İstanbul: Doğan Kitap.
• Referans30 Yazıcı, S. (2013). Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemleri Türkiye İçin Bir Değerlendirme. İstanbul: İstanbul Bilgi üniversitesi Yayınları.
• Referans31 Yıldız, H. (2013). Türkiye de Parlamenterizm Uygulamaları. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 4 Sayı:1, 183-216.
• Referans32 Yüksek Seçim Kurulu. (2016, 12 12). https://sonuc.ysk.gov.tr/module/ssps.jsf adresinden alındı İnternet Sitesi
• Referans33 http://t24.com.tr. (2017, 03 09). http://t24.com.tr: http://t24.com.tr/haber/mahcupyan-cumhurbaskanligi-sisteminin-zaaflarini-bilmezlikten-gelmek-ak-partiye-yakismiyor,392383 adresinden alındı
• Referans34 http://www.akparti.org.tr. (2017, 03 09). http://www.akparti.org.tr: http://www.akparti.org.tr/site/haberler/cumhurbaskanligi-hukumet-sistemi-kitapcigi-yayinlandi/87887#1 adresinden alındı
• Referans35 http://www.cumhuriyet.com.tr. (2018, 06 06). http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/717360/Kemal_Kilicdaroglu__Rejim_oldu_bitti_ile_degistirilmez__bu_yetkileri_bana_versinler_reddederim.html adresinden alındı
• Referans36 http://www.haberler.com. (2017, 03 09). http://www.haberler.com: http://www.haberler.com/sentop-onerdigimiz-cumhurbaskanligi-sistemi-9340311-haberi/ adresinden alındı
• Referans37 http://www.mfa.gov.tr. (2017, 10 30). http://www.mfa.gov.tr: http://www.mfa.gov.tr/disisleri-bakani-ahmet-davutoglu_nun-diyarbakir-dicle-universitesinde-verdigi-_buyuk-restorasyon_-kadim_den-kuresellesmeye-yeni.tr.mfa adresinden alındı