el-Kîlânî’nin “Emîratü’l-Cebel” Romanındaki Coğrafi Mekân

Year 2023, Volume: 5 Issue: 1, 131 - 163, 09.04.2025

Hasan Morad

Abstract

Bu çalışmada, el-Kîlânî’nin “Emîratü’l-Cebel” romanındaki coğrafi mekânlar ele alınmıştır. Kendisi doktorluk mesleğinin yanı sıra hikâye ve roman yazmakla da meşgul olmuş Mısırlı büyük bir yazar ve romancıdır. Ortaya çıkardığı ürünlerin çokluğu ve çeşitliliği bakımından dönem yazarlarının başında yer alır. İnceleyeceğimiz bu roman, babasının seçtiği adamla evlenmeyi reddederek sevgilisiyle birlikte kaçan aşiret şeyhinin kızını anlatmaktadır. Romandaki coğrafi mekânlar, hikâyenin geçtiği mevcut mekânları kapsamaktadır. Açık mekân, dar sınırlarla çevrelenmeyen geniş bir alanı ifade ederken kapalı mekânlar, mekânsal sınırlar içeren ve kapsamı açık olana göre daha dar olan mekânları ifade etmektektedir. Hayali mekânlar, zihinsel yapının düşünsel eyleminin ürünüdür. Buna karşın gerçek mekânlar, hakikatte var olan boyutları temsil etmektedir. Kutsal mekânlar, karakterin kendini psikolojik ve ruhsal olarak güvende hissettiği mekânlarken nostaljik mekânlar karakterin hafızasında dönmeyi arzuladığı mekânlara işaret etmektedir. Fıtrî/Doğal mekânlar insanın varlığını gösteren ve tabiatı her şeyin kökeni olarak kabul eden mekânlardır. Kirlenmiş mekânlar, günahların işlendiği temiz mekânları temsil etmektedir. Bu mekânların tümü sonuç kısmında ele alınan bulgularda da görüleceği üzere uygulamalı örneklerle açıklığa kavuşturulmuştur.

Keywords

Roman , el-Kîlânî , Coğrafi Mekân , Emîratü’l-Cebel

References

• ابن منظور، محمد بن مكرم، لسان العرب، بيروت: دار صادر، ط 3 ، 1997 م.
• بحراوي، حسن، بنية الشكل الروائي، بيروت، المركز الثقافي العربي، ط 1 ، 1990 م. بواريو، عبد الحميد، منطلق السرد في القصة الجزائرية، ديوان المطبوعات الجزائرية
• الحديثة، بد ط، 1994 م. جان موكاروفسكي، الفن بوصفه حقيقة سيموطيقية، ترجمة، سيزا قاسم، القاهرة، دار
• الياس، 1986 م. الجرجاني، علي بن محمد؛ التعريفات، تح: ابراهيم الانباري، دار الكتاب العربي، بيروت،
• ط 4 ، 1998 م. جلاوجي، عزالدين، الرماد الذي غسل الماء، دار الروائع للنشر، الجزائر، ط 4
• م. 2004 جندار، إبراهيم، الفضاء الروائي عند جبرا إبراهيم جبرا، ط 1، دار الشؤون الثقافية
• العامة، بغداد، 2002 . حبيله، الشريف، بنية الخطاب الروائي دراسة في روايات نجيب الكيلاني، عالم الكتب