Erkeğin Evden/Müşterek Konuttan Uzaklaştırılmasının Aile Bireyleri Üzerindeki Etkileri

Year 2025, Volume: 6 Issue: 3, 546 - 566

Yılmaz Can , Musa Öztürk

https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1702720

Abstract

Aile içi şiddetin toplumsal bir problem olarak görülmesi ve hukuki boyutlarıyla ele alınması nispeten yakın bir zamana denk gelmektedir. Türkiye, bu kapsamda 1985 yılında Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’ni (CEDAW), 2012 yılında ise Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’ni imzalamıştır. 2012 yılında bu sözleşme esas alınarak 6284 sayılı “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun” çıkarılmıştır. Kanunla, şiddete başvuran ya da başvurma ihtimali bulunan kişinin müşterek konuttan uzaklaştırılarak mağdurun korunması ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Bu çalışmada erkeğin evden uzaklaştırılmasının aile bireyleri üzerindeki ekonomik, sosyal ve psikolojik etkileri incelenmektedir. Nitel araştırma yöntemiyle yapılan çalışma, derinlemesine görüşme tekniğiyle ulaşılan 16 katılımcıdan elde edilen verilere dayanmaktadır. Araştırmada, uzaklaştırma kararıyla birlikte şiddete yönelik önleyici bir çözüm üretilmiş olsa da kadın, erkek ve çocukların bir takım problemlerle karşı karşıya kaldığı anlaşılmaktadır. Bu süreçte erkek, başta barınma ihtiyacı olmak üzere sosyal ve psikolojik dışlanma gibi sorunlarla, kadın ve çocuklar ise ekonomik, sosyal ve duygusal problemlerle başa çıkmak zorunda kalabilmektedir. Araştırma sonucunda kanunun uygulanmasındaki bazı güçlüklerin yanında şiddete başvuran erkeğin evden uzaklaştırılmasının kadına yönelik şiddeti önlemede genel olarak pozitif bir etkiye sahip olduğu görülmektedir. Araştırmanın sahadan elde edilen verilere dayanması ve uzaklaştırma kararının etkilerine dikkat çekmesi açısından literatüre katkı sağlayacağı öngörülmektedir.

Keywords

6284 Sayılı Kanun , Aile İçi Şiddet , Uzaklaştırma Kararı , Önleyici Tedbirler

The Effects of Removing a Man from the Home/Shared Residence on Family Members

Abstract

The perception of domestic violence as a societal problem and its handling within legal dimensions coincides with a relatively recent period. In this context, Turkey has signed the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW) in 1985 and the Council of Europe Convention on Preventing and Combating Violence Against Women and Domestic Violence in 2012. In 2012, based on this agreement, Law No. 6284 “on the Protection of the Family and the Prevention of Violence Against Women” was enacted. The law has detailed regulations on protecting the victim by removing the person who has used or is likely to use violence from the shared residence. This study examines the economic, social and psychological effects of removing the man from the home on family members. The study, conducted using the qualitative research method, is based on data obtained from 16 participants reached through in-depth interview technique. Although a preventive solution to violence was produced with the suspension order in the research, it is understood that women, men and children face a number of problems. During this process, men may have to deal with problems such as social and psychological exclusion, especially the need for shelter, while women and children may have to deal with economic, social and emotional problems. As a result of the research, it is seen that in addition to some difficulties in the implementation of the law, removing the man who uses violence from the house generally has a positive effect in preventing violence against women. It is anticipated that the study will contribute to the literature in terms of being based on data obtained from the field and drawing attention to the effects of the removal order.

Keywords

Law No. 6284 , Domestic Violence , Restraining Decision , Preventive Measures

References

• Aile, Yaşlılar, Kadınlar ve Gençlik Federal Bakanlığı &Adalet ve Tüketiciyi Koruma Federal Bakanlığı (2019). Aile İçi Şiddete Karşı Daha İyi Koruma Şiddetten Koruma Yasası Hakkında Bilgiler. Federal Almanya Hükümeti Broşürü.
• Arıkan, Ş. (2022). 6284 Sayılı Kanun kapsamında koruyucu, önleyici tedbirler ve kanundan yararlanacak kişiler. Dicle Üniversitesi Adalet Meslek Yüksekokulu Dicle Adalet Dergisi, 6(2), 103-155.
• Badur, E. & Turan Başara, G. (2016). Müşterek konuttan uzaklaştırma kararı ve bu kararın uzaklaştırılan malikin mülkiyet hakkına etkileri - kişilik hakkı karşısında ayni hakkın durumuna dair bir inceleme. KTO Karatay Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(1), 77-96.
• Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı (1998). Ekonomik Hesaplamalarda Bir Birim Olarak Aile. T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları. Bilim Serisi 112. Ankara.
• Bayraktar, T. (2018). İstanbul Sözleşmesi ve 2017 Türkiye gölge raporuna ilişkin bir değerlendirme. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26(3), 87-111. https://doi.org/10.15337/suhfd.438125
• Berktay, F. (1998). Kadın Olmak Yaşamak Yazmak (3. Baskı). Pencere Yayınları.
• Berktay, F. (2010). Tarihin Cinsiyeti (3. Baskı). Metis Yayınları.
• Bilici, A. B. (2014). Boşanma sürecinin çocuklar üzerindeki psiko-sosyal etkileri. C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 79-110.
• Bourdieu, P. (2015). Eril Tahakküm (2. Baskı). Bağlam Yayıncılık.
• Butler, J. (2019). Cinsiyet Belası Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi (7. Baskı). Metis Yayınları.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları (3. Baskı). Eğiten Kitap.
• Doğan, A. (2016). Değerler eğitimi açısından aile içi iletişimin çocuk üzerindeki etkisi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(12), 67-84. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9565
• Doğan, B. (2022). Ölümcül çocuk istismarlarının önlenebilirliği üzerine bir araştırma: 40 Haber Olgusu Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11 (3), 1572-1602. doi: 10.15869/itobiad.1078041
• Gramsci, A. (1986). Hapishane Defterleri Seçmeler (1. Baskı). Onur Yayınları.
• Hennink, M. & Kaiser, B. N. (2022). Sample sizes for saturation in qualitative research: A systematic review of empirical tests. Social Science & Medicine, 292, 1-10.
• Horney, K. (2017). Kadın Psikolojisi (1. Baskı). Totem Yayınları.
• https://turkiye.unfpa.org/tr/news/unfpa-tkdf-ev-i%CC%87ci-siddet-raporu-ac%C4%B1ilandi#:~:text=%C5%9Eiddet%20faillerinin%20y%C3%BCzde%2038'ini,cinsel%20(1456)%20%C5%9Fiddet%20uyguland%C4%B1. Erişim Tarihi: 29.09.2025
• https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp. Erişim Tarihi: 29.09.2025
• İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi (2020). Adli Yardım Bürolarına Başvurularda Ailenin Korunması Ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair 6284 Sayılı Kanun Uyarınca Alınan Tedbir Kararları Raporu. İstanbul Barosu.
• Kahraman, M. S. & Çokamay, G. (2016). Aile içi şiddet ve çocuklar üzerindeki etkileri: temel kavramlar, güvenlik planı hazırlama ve alternatif tedavi model örnekleri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(4), 321-336 doi: 10.18863/pgy.253438
• Karakaya, R. (2018). Uygulamada Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun. Adalet Yayınevi.
• Kaymak Özmen, S. (2004). Aile içinde öfke ve saldırganlığın yansımaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 27-39.
• Kıran, E. & Bölükbaşı, A. (2021). Sosyo-ekonomik bir gösterge olarak boşanma: Tekirdağ ili örneği. Journal of Emerging Economies and Policy, 6(1), 165- 187.
• Kırbaş Canikoğlu, S. (2015). Kadınlara yönelik şiddetin ve ev içi şiddetin önlenmesine dair ulusal ve uluslararası mevzuat (İstanbul Sözleşmesi ve 6284 Sayılı Kanun). Ankara Barosu Dergisi, 3, 355-378.
• Kökdemir, E. A. (2020). 6284 Sayılı Kanun ve bu kanunun ceza muhakemesi hukukundaki etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).Ankara: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kucur, F. & Kelebek, O. (2021). Boşanmış kadınların boşanma aşaması, süreci ve sonrasında yaşadıkları zorluklar: Esenler SHM örneği. Journal of Social Policy Conferences, 80, 231-266. https://doi.org/10.26650/jspc.2021.80.000329
• Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma (2. Baskı). Bağlam Yayıncılık.
• Neuman, W.L. (2016). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar I-II. 8. Baskı. (S. Özge, Çev.). Yayın Odası.
• Nuhoğlu, H.& Demiröz, F. (2020). 6284 Sayılı Kanun’un boşanmanın tarafları, hakimler, avukatlar ve aile mahkemesi uzmanları açısından değerlendirilmesi. Ankara Barosu Dergisi, 3, 153-192.
• Öktem Songu, S. & Şahin Emir, A. (2020). 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un çalışma ilişkilerine etkisi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 26(2), 1157-1178. DOI: 10.33433/maruhad.810333
• Özkazanç, A. (2015). Psikanaliz, feminizm ve şiddet sorunu. B. Yarar (Der.). Şiddetin Cinsiyetli Yüzleri içinde (ss.53-84). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Öztürk, M. (2022). Tedbir kararıyla evden uzaklaştırılan erkeklerin karşı karşıya kalabileceği bazı riskler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, 673-705. https://doi.org/10.14520/adyusbd.1176656
• Sarıtaş, S. (2023). Aile içi kadına yönelik şiddetin sosyal ve kültürel dinamikleri. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 16 (44), 1688-1700.
• Tüik & Un Women. (2024). Türkiye’de istatistiklerle kadın 2024. https://www.tuik.gov.tr/media/announcements/istatistiklerle_kad%C4%B1n2024.pdf. Erişim Tarihi: 28.09.2025
• Ünal Murat, Z. (2024). Uzaklaştırma Kararı Nedir ve Nasıl Çıkarılır?. https://www.zeynepunal.av.tr/uzaklastirma-karari/#:~:text=Uzakla%C5%9Ft%C4%B1rma%20karar%C4%B1%2C%20%C3%B6zellikle%20aile%20i%C3%A7i,ki%C5%9Fileri%20korumaya%20y%C3%B6nelik%20olarak%20%C3%A7%C4%B1kar%C4%B1l%C4%B1r. Erişim Tarihi: 01.02.2025
• Üskül Engin, Z.Ö. (2012). Medeni kanun ve toplumsal dönüşüm. I. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri. içinde (ss. 31-43), Türk Hukuk Tarihi Kongresi, Türkiye.
• Yağcıoğlu, A. H. (2017). 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun ve uygulamada karşılaşılan sorunlar. D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(Özel Sayı), 913-966.
• Yenerer Çakmut, Ö. (2018). Kavramsal olarak kadına karşı şiddet/cinsel şiddet ve Türk ceza hukukunda cinsel saldırı suçunun genel değerlendirmesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2(1), 49-54. https://doi.org/10.26695/mukatcad.2018.16
• Weber, M. (2012). Sosyal Bilimlerin Metodolojisi (1. Baskı). Küre Yayınları.
• 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6284.pdf
• 4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/5.5.4320.pdf