Kültürel Bellek Bağlamında Lütfü Kaplanoğlu ve Engravist

Year 2021, Volume: 7 Issue: 14, 167 - 177, 28.12.2021

Nazlı Ortan Özgür

Abstract

İnsanoğlunun doğayla mücadele sonunda edindiği maddi ve manevi değerler, her toplumun kendine özgü kültürünü oluşturur. Toplumların sosyal yaşamı, gelenekleri etrafında somut ve soyut olgularla şekillenen kültür, ortak değerler üzerinden kültürel bellek olarak tanımlanan bir birikim oluşturur. Dinamik, kolektif ve sistematik yapısı sayesinde kültürel bellekte geçmişten bugüne saklanan bu birikim, kültürel kodlarla yeniden canlanır. Kültürel kodlar sözlü, yazılı, davranışlar ve nesneler yoluyla ya da bunların birleşimini içeren unsurlarla nesilden nesile taşınır. Mağara duvarlarına yapılan resimlerden bu yana kültürel kodların aktarılmasında sanat eserleri önemli bir yer tutmuştur.

Anadolu’nun kültürel katmanlarındaki doğal kodlar üzerine sanat eserlerini temellendiren Lütfü Kaplanoğlu, kültürel belleği gravür sanatının çağdaş yorumları ile alımlayıcıya yeniden deneyimleme imkanı sunmuştur. Bu bağlamda kurucusu olduğu Engravist Baskıresim Etkinlikleri, uluslararası sanat-kültür işbirliği ile alternatif eğitim süreçleri yaratmış ve kültürel mirasın değerini ve korunmasını sanat yoluyla anlatmayı başarmıştır. Bu çalışmada Lütfü Kaplanoğlu’nun kültürel bellek bağlamında gravürleri ve disiplinler arası bir sanat pratiği olarak Uluslararası Engravist Baskıresim Etkinlikleri incelenmiştir.

Keywords

Kültürel bellek, Kültürel kodlar, Baskıresim, Lütfü Kaplanoğlu, Engravist

References

• Referans1 Akalan, G. (2000). Gravür, İstanbul: Kale Seramik Sanat Yayınları.
• Referans2 Akurgal, E. (1998). Türkiye’nin Kültür Sorunları, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Referans3 Assman, J. (2018). Kültürel Bellek, çev: Ayşe Tekin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Referans4 Basalla, G. (2013). Teknolojinin Evrimi, çev: Cem Soydemir, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Referans5 Bergson, H. (2020). Metafiziğe Giriş, çev: Atakan Altınörs, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Referans6 Connerton, P. (2014). Toplumlar Nasıl Anımsar, çev: Alâeddin Şenel, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Referans7 Özlem, D. (2012). Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi. İstanbul: Notos Kitap Yayınevi.
• Referans8 Ricoeur, P. (2020). Hafıza, Tarih, Unutuş, çev: M. Emin Özcan, İstanbul: Metis Yayınları.
• Referans9 Halbwachs, M. (2018). Kollektif Hafıza, çev: Banu Barış, Ankara: Heretik.
• Referans10 Thornton, L. (1994). The Orientalist Painter-Travellers. Paris: ACR PocheCouleur.
• Referans11 Tylor, C. (1994). Çokkültürcülük; Tanıma Politikası, Haz: Amy Gutmann, çev: Levent Köker, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Referans12 Yates. F.A. (1999) The Art of Memory, London: Routledge.
• Referans13 Bilsel, Ç. ve Kaplanoğlu, L. (2018). Geleneksel Baskı Resım Sanatı Teknikleri ve Gravür Sanatının Ofset Baskı Teknolojisine Katkılarının İncelenmesi, 6. Uluslararası Matbaa Teknolojı̇lerı̇ Sempozyumu, İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa (6): 401-412).
• Referans14 Kaplanoğlu, L. ve Aydoğan, D. (2018). Kültürel Mirasın Korunması ve Yaşatılması Bağlamında Engravist Projesi. 3. Uluslararası Akdeniz Sanat Sempozyumu & Kültürel Mirasın Korunması ve Yaşatılması Sempozyumu, Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Antalya (3):67-74.
• Referans15 Kıran, H. (2017). Çağdaş Baskı Resim Sanatına Bir Bakış, Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi (10): 54-78.
• Referans16 Sönmez, Ö. ve Günay, V.D. (2013). Doğadan Kültüre/ Kültürden Doğaya evrilen İnsan ve Reklam, Synergies Turquie: 29-50.
• Referans17 Vargün, Ö. ve Kaplanoğlu, L. (2015). İstanbul Kent Gravürlerine Farklı Bakışlar ve Kentsel Göstergelerin Yorumu, Sanat Dergisi (28): 47-76.
• Referans18 Küçüköner, H. (2012). Gravür Sanatı Tarihi ve Modern Uygulamalar, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Referans19 https://www.yildiz.edu.tr/mansetler/317/Sergi--Lütfü-Kaplanoğlu-Kodlar/ (30.04.2021).
• Referans20 https://www.engravist.art/2020/06/11/uluslararasi-sanal-baskiresim-bienali-aciliyor/ (30.04.2021).
• Referans21 https://www.istanbul.net.tr/etkinlik/sergi/hittite-codes-lutfu-kaplanoglu/127700/15 (30.04.2021).
• Referans22 https://t24.com.tr/haber/lutfu-kaplanoglu-nun-yeni-sergisi-kodlar-sanatseverlerle-bulusuyor,944641 (30.04.2021).
• Referans23 Kaplanoğlu, L. (2021). Lütfü Kaplanoğlu ile YTÜ Davutpaşa Kampüsünde yapılan görüşme, İstanbul: 27 Nisan.