Loading [a11y]/accessibility-menu.js
Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

KARAYCADAKİ ALINTI KELİMELERE KATKILAR

Yıl 2021, Sayı: 107, 19 - 30, 30.09.2021

Öz

Türk dili, sistematiği içindeki kelime türetme yollarıyla tarih boyunca yüzbinlerce Türkçe kelimeyi söz varlığına kazandırmıştır. Türkçenin zengin bir söz varlığının oluşmasında Türkçe kelimelerin yanı sıra dinî, sosyo-kültürel, edebî vs. gibi çok çeşitli alanlara bağlı etkileşimlerde bulunduğu yabancı dillerden alıntılanan kelimelerin de önemli bir yer teşkil ettiği bir gerçekliktir. Türk dilinin Kuzeybatı grubu lehçeleri arasında yer alan Karayca da yine birtakım ilişkiler neticesinde söz varlığına İbranice, Slavca, Arapça, Farsça vs. gibi dillerden alıntılama yoluyla kelimeler kazandırmıştır.
20. yüzyılın ikinci çeyreğinde çıkarılan Karay Awazy, Onarmach, Halic, Sahyszymyz, Luwachlar, Przyjaciel Karaima ve Mysl Karaimska gibi Karayca süreli yayınlar, hem o dönem içinde Karay yazı dilini canlı kılarken hem de Karaycanın Trakay ve Haliç ağızlarının söz varlığına dair önemli bilgiler sunmaktadır.
Bu çalışmada, 20. yüzyılın ikinci çeyreğinde Mardkowicz ve Tınfoviç gibi öncülerin özel gayretleriyle meydana getirilen Karayca süreli yayınlar taranmakta ve bu yayınlardan tespit edilen alıntı kelimeler kökenlerine göre sınıflandırılarak, bu alanda hazırlanmış çalışmalara katkı sunulacaktır.

Kaynakça

  • 1. Öztürk, A. “Karaycadaki Alıntı Kelimeler”, Gazi Türkiyat, 16: 2015. s. 143–164.
  • 2. Arslan, I. Karayca Süreli Yayınlar (Çeviri Metin - Dizin - Kelime ve Ek Analizi), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ordu: Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2018.
  • 3. Baskakov, N. A., Zajackowski, A., Şapşal, S. M. Karaimsko-Russko-Polskij Slowar, Moskva. 1974.
  • 4. Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları. 2011
  • 5. Derksen, R. Etymological Dictionary of The Slavic Inherited Lexicon. Leiden: Brill. 2008.
  • 6. Németh, M. “New Perspectives in Karaim Etymology? The Origin of Lutsk Karaim kémec ‘1. Soldier; 2. Russian (Person)”, Studia Etymologica Cracoviensia, 18: 2013. s. 91-103.
  • 7. Süer, A. Lehçe-Türkçe Sözlük. Ankara: Başkent Yayınları. 1993.
  • 8. Özdemir, H., Cebeci, S. Arapça-Türkçe Sözlük. Ankara: Akçağ Yayınları. 1996.
  • 9. Benyakar, İ., Yuda S. Türkçe - İbranice İbranice - Türkçe Sözlük, Tel Aviv: İsrail’deki Türkiyeliler Birliği. 2011.
  • 10. Kanar, M. Farsça Türkçe Sözlük, İstanbul: Say Yayınları. 2014.
  • 11. Evdokimovna, T. Rusça Temel Sözlük Rusça-Türkçe / Türkçe-Rusça. İstanbul: Multilingual Yayınları. 2004.
  • 12. Ağakay, M. A. Fransızca-Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 1962.
  • 13. Baukova, E., Dermenci, Ö. Ukraynaca-Türkçe, Türkçe-Ukraynaca Sözlük. İstanbul: Multilingual Yayınları. 2007.
  • 14. Alova, E., Kabaağaç, S. Lâtince-Türkçe Sözlük. İstanbul: Sosyal Yayınları, 1994.
  • 15. Aksoy, A. Yunanca-Türkçe / Türkçe-Yunanca Sözlük. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım. 2003.
  • 16. Lessing, F. D. Moğolca-Türkçe Sözlük, (çev.) Günay Karaağaç, C.1-2, Ankara: TDK Yayınları. 2003.
  • 17. Gün, B., Yılmaz, G., Zsuzsa, K., Edit, T. Magyar-Török Szótár, Budapeşte: Nemzeti Tankönyvkiadó. 2002.
  • 18. Zafer, Z. Türkçe – Bulgarca Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 2018.
  • 19. Куліковіч, У.І., Булчко, А.Н., Полещук, Н.В. Белорусско-русский, русско-белорусский словарь. Минск : Попурри. 2005.

The Contributions to the Loanwords in Karaim

Yıl 2021, Sayı: 107, 19 - 30, 30.09.2021

Öz

The Turkic language has adopted hundreds of thousands of Turkish words into its vocabulary throughout history, with the methods of word derivation in its systematics. It is a reality that in the formation of a rich vocabulary of Turkish, in addition to Turkish words, words adopted from foreign languages with which it interacts in various fields such as religious, socio-cultural and literary also have an important place. Karaim, which is among the dialects of the Northwest group of the Turkic language, has also adopted words to its vocabulary by borrowing from languages such as Hebrew, Slavic, Arabic and Persian as a result of some relations.
Karaim periodicals such as Karay Awazy, Onarmach, Halic, Sahyszymyz, Luwachlar, Przyjaciel Karaima ve Mysl Karaimska published in the second quarter of the 20th century, not only kept the Karaim written language alive in that period but also present important information about the vocabulary of Karaim’s Trakai and Halic dialects.
In this study, Karaim periodicals, which were created with the special efforts of pioneers such as Mardkowicz and Tınfovic in the second quarter of the 20th century, are searched and the loanwords determined from these publications is classified according to their origins and thus, it is aimed to contribute to the studies in this field.

Kaynakça

  • 1. Öztürk, A. “Karaycadaki Alıntı Kelimeler”, Gazi Türkiyat, 16: 2015. s. 143–164.
  • 2. Arslan, I. Karayca Süreli Yayınlar (Çeviri Metin - Dizin - Kelime ve Ek Analizi), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ordu: Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2018.
  • 3. Baskakov, N. A., Zajackowski, A., Şapşal, S. M. Karaimsko-Russko-Polskij Slowar, Moskva. 1974.
  • 4. Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, Ankara: TDK Yayınları. 2011
  • 5. Derksen, R. Etymological Dictionary of The Slavic Inherited Lexicon. Leiden: Brill. 2008.
  • 6. Németh, M. “New Perspectives in Karaim Etymology? The Origin of Lutsk Karaim kémec ‘1. Soldier; 2. Russian (Person)”, Studia Etymologica Cracoviensia, 18: 2013. s. 91-103.
  • 7. Süer, A. Lehçe-Türkçe Sözlük. Ankara: Başkent Yayınları. 1993.
  • 8. Özdemir, H., Cebeci, S. Arapça-Türkçe Sözlük. Ankara: Akçağ Yayınları. 1996.
  • 9. Benyakar, İ., Yuda S. Türkçe - İbranice İbranice - Türkçe Sözlük, Tel Aviv: İsrail’deki Türkiyeliler Birliği. 2011.
  • 10. Kanar, M. Farsça Türkçe Sözlük, İstanbul: Say Yayınları. 2014.
  • 11. Evdokimovna, T. Rusça Temel Sözlük Rusça-Türkçe / Türkçe-Rusça. İstanbul: Multilingual Yayınları. 2004.
  • 12. Ağakay, M. A. Fransızca-Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 1962.
  • 13. Baukova, E., Dermenci, Ö. Ukraynaca-Türkçe, Türkçe-Ukraynaca Sözlük. İstanbul: Multilingual Yayınları. 2007.
  • 14. Alova, E., Kabaağaç, S. Lâtince-Türkçe Sözlük. İstanbul: Sosyal Yayınları, 1994.
  • 15. Aksoy, A. Yunanca-Türkçe / Türkçe-Yunanca Sözlük. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım. 2003.
  • 16. Lessing, F. D. Moğolca-Türkçe Sözlük, (çev.) Günay Karaağaç, C.1-2, Ankara: TDK Yayınları. 2003.
  • 17. Gün, B., Yılmaz, G., Zsuzsa, K., Edit, T. Magyar-Török Szótár, Budapeşte: Nemzeti Tankönyvkiadó. 2002.
  • 18. Zafer, Z. Türkçe – Bulgarca Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. 2018.
  • 19. Куліковіч, У.І., Булчко, А.Н., Полещук, Н.В. Белорусско-русский, русско-белорусский словарь. Минск : Попурри. 2005.
Toplam 19 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sanat ve Edebiyat
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Abdulkadir Öztürk Bu kişi benim 0000-0002-3077-458X

Hüseyin Yıldız Bu kişi benim 0000-0002-8055-7946

Işıl Arslan Bu kişi benim 0000-0001-9351-2512

Yayımlanma Tarihi 30 Eylül 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Sayı: 107

Kaynak Göster

APA Öztürk, A., Yıldız, H., & Arslan, I. (2021). KARAYCADAKİ ALINTI KELİMELERE KATKILAR. Türkoloji(107), 19-30.
AMA Öztürk A, Yıldız H, Arslan I. KARAYCADAKİ ALINTI KELİMELERE KATKILAR. Türkoloji. Eylül 2021;(107):19-30.
Chicago Öztürk, Abdulkadir, Hüseyin Yıldız, ve Işıl Arslan. “KARAYCADAKİ ALINTI KELİMELERE KATKILAR”. Türkoloji, sy. 107 (Eylül 2021): 19-30.
EndNote Öztürk A, Yıldız H, Arslan I (01 Eylül 2021) KARAYCADAKİ ALINTI KELİMELERE KATKILAR. Türkoloji 107 19–30.
IEEE A. Öztürk, H. Yıldız, ve I. Arslan, “KARAYCADAKİ ALINTI KELİMELERE KATKILAR”, Türkoloji, sy. 107, ss. 19–30, Eylül 2021.
ISNAD Öztürk, Abdulkadir vd. “KARAYCADAKİ ALINTI KELİMELERE KATKILAR”. Türkoloji 107 (Eylül 2021), 19-30.
JAMA Öztürk A, Yıldız H, Arslan I. KARAYCADAKİ ALINTI KELİMELERE KATKILAR. Türkoloji. 2021;:19–30.
MLA Öztürk, Abdulkadir vd. “KARAYCADAKİ ALINTI KELİMELERE KATKILAR”. Türkoloji, sy. 107, 2021, ss. 19-30.
Vancouver Öztürk A, Yıldız H, Arslan I. KARAYCADAKİ ALINTI KELİMELERE KATKILAR. Türkoloji. 2021(107):19-30.