SÖZEL OLMAYAN İLETIŞIM SISTEMI: SOMATIK NESNELERIN ÖZEL BIR SINIFI OLARAK SAÇ

Yıl 2019, Sayı: 98, 28 - 38, 25.12.2019

R.sh. Berdalıeva

Öz

Makale sözsüz iletişim modelinde somatik nesnelerden biri olan saç kavramının incelenmesine ayrılmıştır. Makalede saç nesnesinin uzunluk, şekil, boyut ve hacim gibi özelliklerinin yanı sıra Rus ve Kazak dillerindeki ifade yollarına özel bir önem verilmiştir. Sözel olmayan iletişim sistemindeki göstergebilimsel nesne türlerinden biri olarak saç özellikleri insanların sınıflara bölünmesine imkan veren bir işaret olarak görülür. Bunlar cinsiyet, yaş, kişinin sosyal statüsü, ikamet yeri, ırk ve etnik köken gibi işaretlerdir. Saçın semiyotik kavramsallaştırılması, farklı kültürlerde sözel olmayan iletişimin ayırt edici özelliklerini dikkate almayı mümkün kılar. Dilbilimdeki iletişim sorunu esas meselelerden biridir. İletişim, sözel olmayan iletişim araçlarına zorunlu bir görev yükler ve bu da onu karmaşık bir bilgi alışverişi süreci haline getirir.

Anahtar Kelimeler

Sözel olmayan göstergebilim, Semantik nesne, Kavramsallaştırma, Sözel olmayan özellik, Saç, Şekil, Hacim, Işaret sistemi

ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТЫҢ БЕЙВЕРБАЛДЫ ЖҮЙЕСІ: ШАШ СОМАТИКАЛЫҚ ОБЪЕКТІЛЕРДІҢ ЕРЕКШЕ КЛАСЫ РЕТІНДЕ

Öz

Мақалада бейвербалды қарым-қатынас жүйесіндегі соматикалық объектілерінің бірі шаш ұғымы қарастырылады. Автор шаштың ұзындығы, пішіні, көлемі сияқты объектінің сипаттамаларына, сондай-ақ оларды орыс және қазақ тілдерінде білдіру тәсілдеріне ерекше назар аударады. Бейвербалды семиотика бейвербалды қарым-қатынас құралдарының жүйесі арқылы шаш белгілеріне байланысты адамдарды белгілі бір топқа бөлуге мүмкіндік беретін белгі ретінде қарастырады. Бұл ¬- адамның жынысы, жасы, әлеуметтік жағдайы, оның тұратын жері, этникалық ерекшеліктері сияқты белгілер. Шаштың семиотикалық концептуализациясы әр түрлі тілдік мәдениеттерде бейвербалды қарым-қатынастың ерекше белгісі ретінде қарастыруға мүмкіндік береді. Лингвистикадағы коммуникация мәселесі негізгі мәселелердің бірі. Коммуникация кезінде бейвербалды құралдарға міндетті түрде жүгіну талап етеді, бұл оны ақпарат алмасудың күрделі процесі ретінде қарастырылады.

Anahtar Kelimeler

Бейвербалды семиотика, Семантикалық объект, Тұжырымдау, Вербальды емес белгі, Шаш, Нысан, Көлем, Белгілер жүйесі

NON-VERBAL SYSTEM OF COMMUNICATION: THE HAIR AS A SPECIAL CLASS OF PHYSICAL OBJECTS

Öz

The article is devoted to the study of the concept of hair as one of the classes of somatic objects in the non-verbal model of communication. The author pays special attention to such characteristics of the hair object as length, shape, size and volume, as well as ways of their expression in the Russian and Kazakh languages. Nonverbal semiotics as the science of the sign system of non-verbal means of communication considers hair as a sign that allows to divide people into classes depending on the signs of their hair. These are features such as gender, age, social status, place of residence, race and ethnicity. Semiotic conceptualization of hair makes it possible to consider the distinctive features of non-verbal communication in different language cultures.

Anahtar Kelimeler

Non-verbal semiotics, Semantic object, Conceptualization, Nonverbal sign, Hair, Form, Volume, Sign system

НЕВЕРБАЛЬНАЯ СИСТЕМА ОБЩЕНИЯ: ВОЛОСЫ КАК ОСОБЫЙ КЛАСС СОМАТИЧЕСКИХ ОБЪЕКТОВ

Öz

Проблема коммуникации в лингвистике занимает центральное место. Коммуникация требует обязательного обращения к невербальным средствам коммуникации, что делает ее сложным процессом обмена информацией. Основное назначение процесса общения заключается в том, чтобы люди контактировали между собой, обменивались информацией и стремились к пониманию друг друга. Статья посвящена исследованию понятия волосы как одного из классов соматических объектов в невербальной модели общения. В статье особое внимание уделяется таким характеристикам объекта волосы, как длина, форма, размер и объем, а также способам их выражения в русском и казахском языках. Невербальная семиотика как наука о знаковой системе невербальных средств общения рассматривает волосы как знак, позволяющий делить людей на классы в зависимости от признаков их волос. Это такие признаки, как пол, возраст, социальный статус человека, его место проживания, расовая и этническая принадлежность. Семиотическая концептуализация волос дает возможность рассматривать отличительные признаки невербального общения в разных языковых культурах.

Anahtar Kelimeler

Невербальная семиотика, Соматический объект, Концептуализация, Невербальный признак, Волосы, Форма, Объем, Знаковая система

Kaynakça

• 1. Аркадьев П.М., Крейдлин Г.Е. Части тела и их функции (по данным русского языка и русского языка тела)/ Слово и язык : сб. к восьмидесятилетию акад. Ю. Д. Апресяна. М.: Языки славянских культур, 2011. С. 41-54.
• 2. Даль В. И. Толковый словарь живого великорусского языка, в 4 т. – М.: Терра, 1994.
• 3. Джуан С. Странности нашего тела. – М.: Рипол-Классик, 2009-212 с.
• 4. Зализняк А.А. Многозначность в языке и способы ее представления. –М.: Языки славянских культур, 2006- 78 с.
• 5. Крейдлин Г. Е. Невербальная семиотика: Язык тела и естественный язык. – М.: Новое литературное обозрение, 2002-584 с.
• 6. Морозова Е. Б. Невербальный этикет в его соотношении с вербальным. КД: 10.02.19. – М.: РГГУ, 2006- 18 с.
• 7. Бердалиева Р.Ш. Невербальные компоненты общения в межкультурном контексте. Апробация. №11(38), 2015. с.26-29.
• 8. Berdalyieva R.Sh. About Some Features of Units of Gesture Language.// Problems of modern science and education. 2016. № 1 (83). from. 84-87.
• 9. Berdalyieva R.Sh. Аbout features of the dictionary of nonverbal means of the Kazakh language Science and education. № 4 (16), 2018. from. 30-33.
• 10. Berdalyieva R.Sh. Nonverbal behavior model of the Kazakh people //Problems of modern science and education. 2016. № 5 (47). from. 160-163.