EPİK GELENEĞİN VARISLIĞI: «KİTAB-İ DEDE KORKUT» VE «KOROĞLU» DESTANLARI

Year 2018, Issue: 91, 69 - 76, 26.10.2018

Yegana İsmayılova

Abstract

"Köroğlu" destanı kahramanlık eposu olarak kendisinden önceki eposun, "Dede Korkut"un dönüşmüş türevidir. Önceki epos Oğuz eposudur ve burada Oğuz dönemi, Oğuz ruhu açık-seçik gözüküyor. "Köroğlu" ise yeni dönemin, müteakip devrin eposudur. "Dede Korkut" eposu`nun Oğuz döneminin, "Köroğlu"nun da kendi döneminin kahramanlık ruhuyla kopmayan ilişkileri bulunmaktadır. "Köroğlu" destanının Azerbaycan folkloru ve diğer halkların folkloru bağlamında çok büyük olay olması, bu epos`un özel gelişim sürecinden geçtiğinin göstergesidir. Yani "Köroğlu" eposu zaman içinde özel olarak gelişmiş, büyümüş ve muhteşem hale gelmiştir. "Köroğlu" destanı aynı zamanda "Dede Korkut" eposunun epik yapımı bakımından varisidir.
Gerçek şu ki, destanlar yüzyıllar boyu cilalanarak ve büyüyerek günümüze varıyor. Fakat onun büyüme süreci tarihin muhteşem hafızası olmadan mümkün değildi.

Keywords

Epos, Folklor, Azerbaycan destanı, “Dede Korkut” eposu, “Koroğlu” destanı

ЭПИКАЛЫҚ ДӘСТҮРДІҢ МҰРАГЕРІ: «ҚОРҚЫТ АТА КІТАБЫ» ЖӘНЕ «КӨРОҒЛЫ» ЭПОСТАРЫ

Abstract

«Көроғлы» эпосы батырлық дастан ретінде өзінен бұрынғы «Қорқыт Ата» эпосының өзгермелі туындысы. Одан бұрынғы эпос «Оғыз» дастаны болып саналады және бұл жерде Оғыздың дәуірі, Оғыздың рухы жан-жақты суреттеледі. Ал «Көроғлы» болса, жаңа дәуірдің, келесі дәуірдің эпосы. «Қорқыт Ата» эпосында Оғыз дәуірінің, Көроғлының ерліктерін көруге болады. «Көроғлы» эпосының Әзірбайжан фольклоры мен өзге халықтардың фольклорында үлкен оқиға болуы, бұл эпостың арнайы даму процесінен өткендігін көрсетеді. Яғни, «Көроғлы» эпосы уақыт өте дамып, ұлғайып, керемет халге жеткен. «Көроғлы» дастаны сонымен бірге «Қорқыт Ата» эпосының эпикалық жағынан мұрагері болып табылады.
Дастандардың жылдар өте ұлғайып бүгінге дейін жеткені шындық. Бірақ оның ұлғаю процесі тарихтың даңқты есімі болмауы мүмкін емес еді.

Keywords

Эпос, Фольклор, Әзeрбайжан эпосы, «Қорқыт Ата» эпосы, «Көроғлы» дастаны

EPIC TRADITION: EPIC "THE BOOK OF MY GRANDFATHER KORKUT" AND "KOROGLU"

Abstract

The plots of “Koroghlu” are keeping the plots of the epos of “Dada Khorgud”. So, here the heroism of brave men is mentioned as it is noted in “Dada Khorgud”. Being in the forms of the marches, battles and trips these heroisms are the property of structure of Turkish eposes beyond “Kitabi-Dada Khorgud” and “Koroghlu”. The connection of Turkish eposes with the marches, battles and trips is coming from the style of Turkish living. “Koroghlu” is the heir of “Kitabi-Dada Khorgud” as the epos of heroism. As the epos “Koroghlu” was not created by itself from nothing or at once. Both of the eposes are the product of Azerbaijanian-Oghuz traditions of the art of narrator. That is, “Koroghlu” had to be established on the base of the epic rules of “Dada Khorgud”.

Keywords

Destan, Folklor, Azerbaizhan destanları, Epos "Kitabi-Dede Korkut", Epos "Koroglu"

ЭПИЧЕСКАЯ ТРАДИЦИЯ: ЭПОС «КНИГА МОЕГО ДЕДА КОРКУТА» И «КОРОГЛУ»

Abstract

Сюжеты «Короглу» хранят сюжеты эпоса «Книга моего Деда Коркута». Итак, здесь упоминается героизм храбрых людей, как это отмечено в «Книге моего Деда Коркута». Будучи в формах маршей, сражений и поездок, эти героизмы являются свойством структуры турецких эпосов за пределами ««Книга моего Деда Коркута» и «Короглу». Связь турецких наций с маршами, сражениями и поездками исходит из стиля жизни турецкого народа.
«Короглу» является наследником ««Книга моего Деда Коркута» как эпос героизма. Поскольку эпос «Короглу» не был создан сам по себе ни от чего, ни сразу. Оба эти являются продуктом азербайджанско-огузских традиций искусства рассказчика. То есть «Короглу» нужно было создать на основе эпических правил «Книга моего Деда Коркута».

Keywords

Эпос, Фольклор, Азербайджанский эпос, Эпос «Книга моего Деда Коркута», Эпос «Короглу»

References

• 1. Cəfərov N. ,,Köroğlunun poetikası”, Bakü BDÜ, 1997, 46 seh.
• 2. Kitabi-Dede Korkut. F. Zeynalov və S. Alizade neşri Bakü Yazıcı 1988, seh 265.
• 3. Köroğlu. Tertibçi M.H Tahmasib, redaktörü H. Araslı, 2ci neşr, Bakü, Azerb. EA, 1956, səh 456.
• 4. Huluflu V. Köroğlu, Bakü 1929, seh 159.d