ЛАТЫН ӘЛІПБИІ ТҮРКІ ӘЛЕМІМЕН ҚАУЫШТЫРАДЫ

Yıl 2017, Sayı: 85, 78 - 87, 24.10.2017

Seydulla Sadykov

Öz

Латындандырылған қазақ әліпбиінің астары тереңде жатыр. Түркі халықтарына ортақ әліпбидің кемел келешегіне риясыз сеніп, оның орнығуына үлкен үлес қосқан Нәзір Төреқұловтың тұлғасы айрықша ерекшеленеді. Ол басшылық жасаған Орталық баспа жаңа түркі әліпбиін (латыншаланған) насихаттауда маңызды рөл атқарады. Кеңестік дәуірде араб графикасынан латын қарпіне, одан соң кириллицаға көшіру қоғамның ақпараттық қамтамасыз етуші төмен күйде тұрғанда жүргізілді. Қазақ елі жаппай сауатты елге айналды. Рухани бай қазынаға иеміз. Қазақ тілінің латын әліпбиіне көшуі Қазақ елінің рухани жаңғыруы аясында жүзеге асырылғалы отырған кең ауқымды жоба саналады.

Anahtar Kelimeler

Бағдарламалық мақала, Ауқымды жоба, Руникалық жазу, Араб графикасы, Латын қарпі, Түркі алфавиті, Миссионерлік идея, Жаһандық өркениет

LATIN ALPHABET CONNECTS TO TURKIC WORLD

Öz

Latinized Kazakh alphabet has deep meaning. The figure of Nazir Torekulov is very special who has believed in bright future of Turkic people and has done his utmost to develop it. The press-office where he conducted played an important role in promoting a new Turkic alphabet (latinized).
The transfer from Arabic graphics to Latin letter and to Cyrillic is carried during a poor condition of providing society with data in the Soviet period. Almost all the Kazakh people became literate. We have spiritual wealth. The transfer of Kazakh language to Latin alphabet which is realized in the frame of morale development of the Kazakh people is considered as broad project.

Anahtar Kelimeler

Programming article, Broad project, Runic alphabet, Arabic graphics, Latin letter, Turkic alphabet, Missionary idea, Global civilization

Kaynakça

• 1. Назарбаев Н. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру// Егемен Қазақстан. 12 сәуір 2017 ж.
• 2. Мансұров Т.А. Нәзір Төреқұлов. – Алматы: ЖШС «Қазақстан баспа үйі», 2005. – 25-бет.
• 3. Қожакеев Т. Жыл құстары. –Алматы: Қазақстан, 1991. – 120 бет.
• 4. Дарвеш. Несколько слов о Киямете. В кн. Фитрат. Қиямат (Халеий хикая). – Москва, 1923. –С.3-4.
• 5. Садықов С. Қазақ публицистикасы: ұлттық бірегейлік мәселелері (тарихи-филологиялық және әдістемелік аспектілер). Оқулық. – Алматы: Нұрлы Әлем, 2013. -108-109 беттер.
• 6. Есова С. Ауылда қызыл отау жұмысы// Еңбекші қазақ. 1928. 8 наурыз; Жүсіпбекова К. Мәдениет майданындағы бір міндет // Еңбекші қазақ, 1928. 4 шілде; Тоқтыбаев И. Сауатсыздықты жою майданында// Еңбекші қазақ. 1930. 13 ақпан.
• 7. Жаңа әліпби – мәдениет құралы. Арнаулы бет// Еңбекші қазақ. 1929. 10 қаңтар; Тоғжанов Ғ. Жаңа әліптің жасырын жауларының қарсылығын жояйық// Еңбекші қазақ. 1931. 7 мамыр; т.б.
• 8. Мырзахметов М. Қазақ қалай орыстандырылды? – Алматы: Атамұра, 1993. – 128 бет.
• 9. Смайыл А. Латын қарпі түркі әлемімен қауыштырады// Егемен Қазақстан. 17 сәуір 2017.