ОРТА ҒАСЫРЛАРДАҒЫ ИСЛАМДЫҚ СӘУЛЕТ ӨНЕРІНДЕГІ КӨРКЕМ ЕСІКТЕРДІҢ ӘРЛЕНУІ

Yıl 2016, Sayı: 75, 122 - 128, 26.02.2016

D. Mustapayeva

Öz

Мақалада исламдық сәулет өнеріндегі есіктердің әрленуі, есіктің символдық мәні және елдің рухани мәдениетіндегі маңызы туралы баяндалады. Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің XIV ғасырда жасалған қабірхана, қазандық бөлмелерінің есіктерінің, қабірхана есігінің тұтқаларының ислам өнеріндегі дамыған талаптарға сай әрленуі туралы сөз болып, қабірхана есігінің тұтқалары, есіктегі жазуларға байланысты зерттеулер сараланған.

Anahtar Kelimeler

Кесене, Қабірхана, Есік, Қолтаңба, Сәулет өнері, Қожа Ахмет Ясауи

PAINTERLY DEСORATION OF DOORS IN MEDIEVAL ISLAMIC ART

Öz

This article discusses decoration of doors in Islamic art. Symbolical meaning and significance of a door is narrated, and the conformance of doors at KhojaAkhmetYassawi mausoleum’s tomb and “kazandyk” (the cauldron hall) with time imperatives developed in Islamic art is described herein. Along with that a scientific researches, related with door handles and writings on the doors, have been analyzed.

Anahtar Kelimeler

Mausoleum, Door, Signature, Spiritual, Painterly, İslamic art, Khoja Akhmet Yassawi

Kaynakça

• 1. Яковлев Е.Г. Искусство и мировые религии. –М., 1985. -224 с.
• 2. Пугаченкова Г.А. Хорасанские мавзолей // Художественная культура Средней Азии IX-XIII века. Сб.статей. –Ташкент: Изд. Лит. Искусства, 1983. -208 с.
• 3. Нұрмұхаммедов Н.Б. Ахмед Ясауи сәулет ғимараты. Альбом. –Алматы: Өнер, 1988. -168 б.
• 4. Туякбаева Б.Т. Эпиграфический декор архитектурного комплекса Ахмеда Ясави. –Алма-Ата: Өнер, 1989. -176 стр.
• 5. Пугаченкова Г.А., Ремпель Л.Н. Выдающиеся памятники изобразительного искусства Узбекистана. –Ташкент, 1960. –С.16.
• 6. Жүнісбаев Ұ. Ладуни ғылым (Әзірет Сұлтан кесенесінің есіктеріндегі хадис пен нақылдардың мәні)//Ясауи әлемі.2009, N1(1)).-б. 119-135.
• 7. Иванов А.А. О бронзовых изделиях конца XIV в. из мавзолея Ходжа Ахмеда Ясеви// Средняя Азия и ее соседи в древности и средневековье. –М.: Главная ред. Восточной литературы, 1981. -68-84 с.
• 8. Ахмеров П.Н. Надпись мечети Ахмеда Ясави// Известия Общества Археологии, истории и этнографии при императорском Казанском университете. Том. XIII. Вып.1-6. Казань, 1896.
• 9. Аймауытов Ж. Әзірет Сұлтан (Қожа Ахмет Ясауи).Таңдаулы мақалалар жинағы. –Шымкент: Жібек Жолы, 2000. -64 бет.
• 10. Массон М.Е. Қожа Ахмет Ясауи кесенесі. –Шымкент: Жібек жолы, 2000. -64 б.
• 11. Мадуанов С., Шалекенов М. История взоимоотношений народов Туркестана в XVIII-начале XXв.в.-Туркестан:Туран, 2008.-350 с.
• 12. Масанов Э.А. Заметки о резбе по кости и камню у казахов (вторая половина XIX – XXвв.) // Материалы и исследования по этнографии казахского народа. Труды ИИАЭ АН ССР им. Ч.Ч.Валиханова. т.18. –Алма-Ата, 1963. –С.103-121.
• 13. Қасиманов С. Қазақ халқының қолөнері. –Алматы: Қазақстан, 1996. -240 бет.
• 14. Религия в истории и культуре. Учебник для вузов/ под. Ред. М.Г.Писманика. -2-е изд. М.:ЮНИТИ-Дана, 2000. -591 с
• 15. Яковлев Е.Г. Искусство и мировые религии. Учеб. пособие. –М.: Высшая школа, 1974. -224с
• 16. Жеңіс Жомарт. Ортағасырлардағы тұрандықтар және Иран (XI-XIV ғғ.
• түркілер билігі тұсындағы Ирандағы саяси және мәдени даму). –Түркістан: ХҚТУ, 2004. -223б.
• 17. Кожа М. Новые данные об архитектурных памятниках Туркестана // Мәдени мұра. -2015. - N3 (60.) –С.106-111.