"УДМУРТ ЭЛЬКУН" SÖZÜNDEKİ “ЭЛЬКУН” HAKKINDA

H. Açıkgöz

Research Article

"УДМУРТ ЭЛЬКУН" SÖZÜNDEKİ “ЭЛЬКУН” HAKKINDA

Year 2016, Issue: 78, 30 - 48, 28.08.2016

H. Açıkgöz

Abstract

Topluluklar savaşta ve barışta, ticaret, sosyal ilişkiler, siyasi ilişkiler, kız alıp vermeler gibi çeşitli faaliyetlerinde muhtelif kelime kategorilerine ait dil birimlerini de alırlar ve verirler. Bundan dolayı halklar arası ilişkilerin en önemli göstergelerinden birisi dildir. İdil-Ural havzası halkları ile Türk halklarının ilişkisi en açık şekilde dil aynasında görülmektedir. Bu tebliğimizde Udmurtçada kullanılan “elkun / элькун = devlet” sözünün Türk dili kaynaklarında nasıl yer aldığı hususu konu edilecektir.

Keywords

El, Il, Kün, Eski Türk dili, Türk dilleri, El gün, Ele güne, Удмурт Элькун

References

1. Тараканов И. В. Об особенностях развития островных говоров и некоторых явлений интерференции: (на материале удмуртско-татарских языковых контактов) / И. В. Тараканов. Совещание по общим вопросам диалектологии и истории языка: Тез. докл. и сообщ., Ереван, 2-5 окт. 1973 г.- М., 1973.- С. 142-144, и др.
2. Тараканов И. В. 1982: 16–21; 1992: 63–64’den naklen Елена Рябина, Основные цветообозначения в пермских языках, Dıssertatıones Phılologıae Uralıcae Unıversıtatıs Tartuensıs 11, Tartu Ülikooli Kirjastus, 2011, s. 17.
3. Тараканов И. В. 1992: 64; 1993: 25; Цыпанов 2009: 89’dan naklen Елена Рябина, 2011, s. 17.
4. Удмурско-Русский Словарь, Ижевск, 2008.
5. Talat Tekin. Orhun Yazıtları, Ankara, 1988, Türk Dil Kurumu yayını, s. 133-134; 138-139.
6. Caferoğlu A. Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, İstanbul, 1968, Türk Dil Kurumu yayını,: s. 70.
7. Geng, Shimin-Hamilton, James, “L’Inscription ouigaure de la stele commenmorative des Iduq qut de Qoco”, Turcica, Revue de’tudes turkues, S. 13, 1981: 17)’den naklen // Serkan Şen, Eski Uygur Türçesinde İkilemeler, Samsun, 2002, s. 118, Ondokuz Mayıs Üniversitesi yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
8. Sir Gerard Clauson. An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford, 1972, s. 121-122.
9. Gerhard Doerfer, Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen. Band II, Wiesbaden, 1965, s. 194-201.
10. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts
11. Cem Dilçin, Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara, 1983, s. 113-114, Türk Dil Kurumu yayını.
12. Derleme Sözlüğü, Ankara, 1972, Türk Dil Kurumu yayını, s. 1702.
13. Andreas Tietze, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı, İstanbul-Viyana, 2002, Simurg yayını, s. 706.
14. Andreas Tietze, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı II, Viyana, 2009, s. 381
15. Yaşar Çağbayır, Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı Ötüken Türkçe Sözlük, İstanbul, 2007, s. 1410.
16. Yaşar Çağbayır, Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı Ötüken Türkçe Sözlük, İstanbul, 2007, Ötüken Neşriyatı, s. 2132.
17. İlhan Ayverdi, Asırlar boyu târihî seyri içinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul, 2010, Kubbealtı yayını s. 335.
18. Татар Теленең Аңлатмалы Сүзлеге I, Kazan, 1977, Tataristan Kitap Neşriyatı, s. 377-378.
19. Башҡорт Теленең һүҙлеге I, Moskova, 1993, s. 372.
20. Словарь марийского языка, X том, Йошкар-Ола, 2005. Марийское книжное издательство, s. 69.
21. Словарь марийского языка, III том, Йошкар-Ола, 1994. Марийское книжное издательство, s. 80.
22. Исанбаев Н. И. Марийско-Тюркские Языковые Контакты, Йошкар-Ола, 1994, s. 195.
23. Тараканов И. В. Удмуртско-тюркские языковые взаимосвязи: (Теория и словарь), Ижевск: Изд-во Удмурт, унта, 1993, s. 155.
24. Bülent Bayram, Çuvaş Türkçesi-Türkiye Türkçesi Sözlük, Konya, 2007, s. 270.
25. Gerhard Doerfer, Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen Band III, Wiesbaden, 1967, s. 656-657.
26. Gerhard Doerfer, Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen Band II, Wiesbaden, 1965, s. 194-201.
27. Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig, [245 Fergana: 30], (Haz. Reşid Rahmeti Arat), İstanbul, 1947. Milli Eğitim yayını. s. 40.
28. Gerhard Doerfer, Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen Band III, Wiesbaden, 1967, s. 656
29. Sir Gerard Clauson. An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford, 1972, s. 725-726.
30. Словарь марийского языка, III том, Йошкар-Ола, 1994. Марийское книжное издательство, s. 131.
31. Klaus Röhrborn, Uigurisches Wörterbuch Sprachmaterial der Vorislamischen Türkischen texte aus Zentralasien, Wiesbaden, 1-6 (1977-1998), s. 363
32. Древнетюркский Словарь, Ленинград, 1969, Академия Наук СССР Институт Языкознания yayını, s. 326.
33. Татар Теленең Аңлатмалы Сүзлеге I, Kazan, 1977, Tataristan Kitap Neşriyatı, s. 379.

MEANING OF WORD «ELKUN» IN COMBINATION OF WORDS «UDMURT ELKUN»

Year 2016, Issue: 78, 30 - 48, 28.08.2016

H. Açıkgöz

Abstract

Societies, in their various relationships, either in war and in peace, borrow and lend some language elements in variety of categories as well as interacting such as social, political or by way of intermarriages. Consequently, one of the most important signs of interactions between nations is language. The interaction between Turkic nations and Idel-Ural region nations can explicitly be seen in the mirror of language. In this paper, we discuss how “elkun / элькун = state” word is used in the Turkic language resources.

Keywords

El, Il, Kün, Old Turkish Language, Turkic Languages, «Udmurt Elkun»

References

1. Тараканов И. В. Об особенностях развития островных говоров и некоторых явлений интерференции: (на материале удмуртско-татарских языковых контактов) / И. В. Тараканов. Совещание по общим вопросам диалектологии и истории языка: Тез. докл. и сообщ., Ереван, 2-5 окт. 1973 г.- М., 1973.- С. 142-144, и др.
2. Тараканов И. В. 1982: 16–21; 1992: 63–64’den naklen Елена Рябина, Основные цветообозначения в пермских языках, Dıssertatıones Phılologıae Uralıcae Unıversıtatıs Tartuensıs 11, Tartu Ülikooli Kirjastus, 2011, s. 17.
3. Тараканов И. В. 1992: 64; 1993: 25; Цыпанов 2009: 89’dan naklen Елена Рябина, 2011, s. 17.
4. Удмурско-Русский Словарь, Ижевск, 2008.
5. Talat Tekin. Orhun Yazıtları, Ankara, 1988, Türk Dil Kurumu yayını, s. 133-134; 138-139.
6. Caferoğlu A. Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, İstanbul, 1968, Türk Dil Kurumu yayını,: s. 70.
7. Geng, Shimin-Hamilton, James, “L’Inscription ouigaure de la stele commenmorative des Iduq qut de Qoco”, Turcica, Revue de’tudes turkues, S. 13, 1981: 17)’den naklen // Serkan Şen, Eski Uygur Türçesinde İkilemeler, Samsun, 2002, s. 118, Ondokuz Mayıs Üniversitesi yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
8. Sir Gerard Clauson. An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford, 1972, s. 121-122.
9. Gerhard Doerfer, Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen. Band II, Wiesbaden, 1965, s. 194-201.
10. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts
11. Cem Dilçin, Yeni Tarama Sözlüğü, Ankara, 1983, s. 113-114, Türk Dil Kurumu yayını.
12. Derleme Sözlüğü, Ankara, 1972, Türk Dil Kurumu yayını, s. 1702.
13. Andreas Tietze, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı, İstanbul-Viyana, 2002, Simurg yayını, s. 706.
14. Andreas Tietze, Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı II, Viyana, 2009, s. 381
15. Yaşar Çağbayır, Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı Ötüken Türkçe Sözlük, İstanbul, 2007, s. 1410.
16. Yaşar Çağbayır, Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı Ötüken Türkçe Sözlük, İstanbul, 2007, Ötüken Neşriyatı, s. 2132.
17. İlhan Ayverdi, Asırlar boyu târihî seyri içinde Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul, 2010, Kubbealtı yayını s. 335.
18. Татар Теленең Аңлатмалы Сүзлеге I, Kazan, 1977, Tataristan Kitap Neşriyatı, s. 377-378.
19. Башҡорт Теленең һүҙлеге I, Moskova, 1993, s. 372.
20. Словарь марийского языка, X том, Йошкар-Ола, 2005. Марийское книжное издательство, s. 69.
21. Словарь марийского языка, III том, Йошкар-Ола, 1994. Марийское книжное издательство, s. 80.
22. Исанбаев Н. И. Марийско-Тюркские Языковые Контакты, Йошкар-Ола, 1994, s. 195.
23. Тараканов И. В. Удмуртско-тюркские языковые взаимосвязи: (Теория и словарь), Ижевск: Изд-во Удмурт, унта, 1993, s. 155.
24. Bülent Bayram, Çuvaş Türkçesi-Türkiye Türkçesi Sözlük, Konya, 2007, s. 270.
25. Gerhard Doerfer, Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen Band III, Wiesbaden, 1967, s. 656-657.
26. Gerhard Doerfer, Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen Band II, Wiesbaden, 1965, s. 194-201.
27. Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig, [245 Fergana: 30], (Haz. Reşid Rahmeti Arat), İstanbul, 1947. Milli Eğitim yayını. s. 40.
28. Gerhard Doerfer, Türkische und Mongolische Elemente im Neupersischen Band III, Wiesbaden, 1967, s. 656
29. Sir Gerard Clauson. An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish, Oxford, 1972, s. 725-726.
30. Словарь марийского языка, III том, Йошкар-Ола, 1994. Марийское книжное издательство, s. 131.
31. Klaus Röhrborn, Uigurisches Wörterbuch Sprachmaterial der Vorislamischen Türkischen texte aus Zentralasien, Wiesbaden, 1-6 (1977-1998), s. 363
32. Древнетюркский Словарь, Ленинград, 1969, Академия Наук СССР Институт Языкознания yayını, s. 326.
33. Татар Теленең Аңлатмалы Сүзлеге I, Kazan, 1977, Tataristan Kitap Neşriyatı, s. 379.

There are 33 citations in total.

Details

Primary Language	Turkish
Subjects	Linguistics
Journal Section	Research Articles
Authors	H. Açıkgöz This is me
Publication Date	August 28, 2016
Published in Issue	Year 2016 Issue: 78

Cite

APA	Açıkgöz, H. (2016). "УДМУРТ ЭЛЬКУН" SÖZÜNDEKİ “ЭЛЬКУН” HAKKINDA. Türkoloji(78), 30-48.
AMA	Açıkgöz H. "УДМУРТ ЭЛЬКУН" SÖZÜNDEKİ “ЭЛЬКУН” HAKKINDA. Türkoloji. August 2016;(78):30-48.
Chicago	Açıkgöz, H. “‘УДМУРТ ЭЛЬКУН’ SÖZÜNDEKİ ‘ЭЛЬКУН’ HAKKINDA”. Türkoloji, no. 78 (August 2016): 30-48.
EndNote	Açıkgöz H (August 1, 2016) "УДМУРТ ЭЛЬКУН" SÖZÜNDEKİ “ЭЛЬКУН” HAKKINDA. Türkoloji 78 30–48.
IEEE	H. Açıkgöz, “‘УДМУРТ ЭЛЬКУН’ SÖZÜNDEKİ ‘ЭЛЬКУН’ HAKKINDA”, Türkoloji, no. 78, pp. 30–48, August 2016.
ISNAD	Açıkgöz, H. “‘УДМУРТ ЭЛЬКУН’ SÖZÜNDEKİ ‘ЭЛЬКУН’ HAKKINDA”. Türkoloji 78 (August 2016), 30-48.
JAMA	Açıkgöz H. "УДМУРТ ЭЛЬКУН" SÖZÜNDEKİ “ЭЛЬКУН” HAKKINDA. Türkoloji. 2016;:30–48.
MLA	Açıkgöz, H. “‘УДМУРТ ЭЛЬКУН’ SÖZÜNDEKİ ‘ЭЛЬКУН’ HAKKINDA”. Türkoloji, no. 78, 2016, pp. 30-48.
Vancouver	Açıkgöz H. "УДМУРТ ЭЛЬКУН" SÖZÜNDEKİ “ЭЛЬКУН” HAKKINDA. Türkoloji. 2016(78):30-48.

Download Cover Image

Article Files

Full Text