ҚАЗАҚ МАҚАЛ-МӘТЕЛДЕРІНІҢ ЗЕРТТЕЛУ БАРЫСЫ. БОЛАШАҚ ЗЕРТТЕУЛЕРГЕ ҰСЫНЫС

Yıl 2022, Sayı: 110, 121 - 140, 25.06.2022

Gulnara Omarbekova

Öz

Қазіргі таңда қазақ тіл білімінде мақал-мәтелдерді зерттеу үш кезеңге бөліп қарастырылуда, мақалада үшінші кезеңдегі мақал-мәтелдерді зерттеудің негізгі үш: этнолингвистикалық; салыстырмалы-салғастырмалы лингвомәдениеттану және гендерлік лингвистика бағыттарына назар аударылады. ХХ ғасырдың соңы ХХІ ғасырдың басында жарияланған отандық және ағылшын тілді шетелдік зерттеулерге паремиология мәселелері бойынша репродуктивті сипаттамалық-аналитикалық шолу жасалады. Мақалада заманауи отандық және шетелдік паремиологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары анықталды, болашақ зерттеу бағыттары ұсынылады.

Anahtar Kelimeler

мақал-мәтелдер, паремиологиялық зерттеулер, этнолингвистика, салыстырмалы, салғастырмалы лингвомәдениеттану, зерттеу бағыттары

Kaynakça

• 1. Қайдар Ə. Халық даналығы. — Алматы: Толғанай, 2004. — 142-б.
• 2. Қызырова Ә. Мақал-мәтел-лингвомәдени бірліктер/ Ә. Қызырова // ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы.- 2008.- №8.- Б.187-190.
• 3. MIEDER W. Definition and Classification. In: ______. Proverbs: a handbook. London: Greenwood Press, 2004. https://www.jlab.org/div_dept/admin/HR/EAP/07-07-08.pdf
• 4. Betholia C. (August 2008). "Manipuri Culture Seen Through Proverbs". Indian Folklife (30): 4–5.
• 5. Hatri J., Laishram L., (2013) ANTHROPOLOGICAL STUDY OF MANIPURI PROVERBS. IMPACT: International Journal of Research in Humanities, Arts and Literature (IMPACT: IJRHAL), 1(3), 1-6.
• 6. Смағұлова Г. Қазақ фразеологиясы лингвистикалық парадигмаларда: Монография. — Алматы: Арыс, 2010. — 280 б.
• 7. Манкеева Ж. Мəдени лексиканың ұлттық сипаты. — Алматы, 1997. — 10-б.
• 8. Қалиұлы Б. Қазіргі қазақ тілі. — Алматы: Əлішер, 2006. — 125-б.
• 9. Қарсыбекова Ш. Ш. Қазақ мақал-мəтелдерінің логика-семантикалық жəне заттық-тақырыптық топтастырылу принциптері // ҚазҰУ хабаршысы. Филология сер. — № 2 (92). — 2006.
• 10. Исаева Ж.И. Дүниенің паремиологиялық бейнесі (лингвомəдениеттанымдық аспекті): ...Канд. дис. автореф. — Алматы, 2007. — 15-б.
• 11. Смайлов А. «Əйел» концептісін қалыптастыратын тұрақты тіркестердің лингвомəдени сипаты: ...Канд. дис. автореф. — Алматы, 2008. — 9-б.
• 12. Тілепов Ж. Халықпен ғұмырлас рухани мұра // Қазақ халқының мақалдары мен мəтелдері / Құраст. Қ.Алпысбаева, П.Əуесбаева т.б. — Алматы: ҚазмемҒА ҒЗИ, 2001. — 463 б.
• 13. https://engime.org/aza-maal-metelderini-zerttelu-jariyalanu-meseleleri.html
• 14. Jakobson R. Franz Boas' approach to language // Portraits of linguists. – Bloomington; L., 1966. – Vol. 2. – P. 127-139
• 15. Boas F. Introduction // Handbook of American Indian languages. – Wash., 1911а. – P. 1-83. (Repr. in: Classics in linguistics. – N.Y., 1967. – P. 155-234)
• 16. Қайдар Ә., Қазақтар ана тілі әлемінде: Этнолингвистикалық сөздік. Том 2: Қоғам / Ә. Қайдар.- Алматы: "Сардар" баспа үйі, 2013.- 728 бет.
• 17. Муқəддəс M.,«Қазақ-ұйғыр мақал-мəтелдерінің паремиологиялық жүйесі», – Алматы, 31 б
• 18. Атаханова Р.К. Туыс емес тілдердегі мақал-мәтелдердің этнолингвистикалық сипаты. Ф.ғ.к. дисс. автореф. – Алматы, 2005. – 31 б
• 19. Сейтхожаева А.А., Паремиологиялық бірліктердегі ортақ жəне айырым белгілерC:/Users/W2/Downloads/551-1-1084-1-10-20160120.pdf
• 20. Анипина A.K., Оразақынқызы Ф., Қытай және қазақ тілдеріндегі мақал-мәтелдердің грамматикалық құрылымы. http://www.kaznu.edu.kz/content/files/pages/folder22303
• 21. Қазақ және ағылшын тілдеріндегі мақал-мәтелдердің этномәдени сипаты, https://articlekz.com/kk/article/32734
• 22. Мансуров Б. Б., «Қазақ мақал-мəтелдеріндегі діни-хадистік аспекті». https://www.kaznu.kz/content/files/pages/folder3157
• 23. Рсалиева Ж.А. Ағылшын, орыс және қазақ тілдері паремиологиялық бірліктерінің семантикалық сипаттамасы(«Еңбек – еңбегі жоқтық» тақырыптық тобының материалдары негізінде) file:///C:/Users/W2/Downloads/2223-1-4286-1-10-20181108%20(1).pdf
• 24. Дина Б. Қазақ тіліндегі мақал-мәтелдердің танымдық прагматикалық аспектісі. Ф.ғ.к. дисс. қолжазбасы. 10.02.02. – Алматы, 2002. – 110 б.
• 25. Джусупов М., Алибекова К., Мажитаева Ш. Специальная лексика и пословицы (лингвоконтрастивные и методические аспекты). – Ташкент, «MERIYUS», 2013. – 138 с.
• 26. Гeндepлік кaтынaскa бaйлaнысты мaқaл-мәтeлдepдeгі этнолингвистикaлық мотивтep // Тіл тaғлымы. Aлмaты, 2003.- 4786.
• 27. Сулейменова Э., Ақберді М., Қойшыбаева Г. Выбор языка и корреляции языковой трансмиссии: монография. – Алматы: Қазақ университеті, 2016. – 184 c.
• 28. Баспасөз бетіндегі мақал-мәтелдердің қайта жаңғыруы. https://articlekz.com/kk/article/22234
• 29. The Oxford Dictionary of English proverbs. Oxford University Press 1935. 625 p.
• 30. Mieder W. Proverbs Are the Best Policy: Folk Wisdom and American Politics. Utah State University Press, Logan, Utah, 2005. 325 p.
• 31. Mieder W. «Proverbs Speak Louder Than Words»: Folk Wisdom in Art, Culture, Folklore, History, Literature, and Mass Media. 2008. 357 p.
• 32. Mieder Wolfgang. Antisprichwùrter. 1. Vol. Wiesbaden, 1982.
• 33. Mieder Wolfgang. Antisprichwùrter. 2. Vol. Wiesbaden, 1985 Lucas E.C. Proverbs. William B. Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, Michigan. Cambridge, U.K. 2015. 421 p. 29.
• 34. Mieder W. «Right makes might» Proverbs and the American Worldview. Indiana University Press, Indiana, USA, Bloomington, IN. 2019. 377 p.
• 35. Вельмезова Е. ’Новые русские пословицы’ и проблема смысловой противопоставленности паремий (crossing of proverbs) // Slavic Almanac. 2006. Vol. 12. N 2. P. 164–174
• 36. Reznikov A. Modern Russian Anti-Proverb. Burlington, Vermont: “Proverbium” in cooperation with the Department of German and Russian; The University of Vermont, 2009.
• 37. Сүлейменова Э. Д., ҚАЗАҚ ТІЛІ ҮШІН ҰЛТТЫҚ КОРПУС КЕРЕК ПЕ? http://rmebrk.libgateway.psu.kz/journals/1109/70431.pdf