An Essay on Unfold of Space in Postmodern Thinking: In-Between Space

Year 2022, Volume: 3 Issue: 1, 124 - 133, 31.01.2022

Gülsüm Karaçetin Sarıkaya Senem Kaymaz

Abstract

While the claims of entireness and transcendency of modernity are giving their places to the idea that the objects do not have fixed positions on earth, they also bring out fundamental changes in ways of knowing and grasping the world. In this process, new circumstances are called forth, in which the idea of space is also being transformed, starting to break up with the topologies to which it belongs. The modern space, expected to form ties with the rational, ethical and mechanical opens up into immanence, discontinuity and randomness. This new circumstance is born among the dualities of modern thinking. Throughout the examination conducted in the text the space, which comes out between the meanings that have been scattered after the break in the dualities of the modernity thinking, has been called ‘in-between space’, and it is aimed to put forth the complex nature of the in-between space, to reveal the meanings in it and to examine this space which itself is the tension and the contradiction. The question of the study can be expressed as follows: How can in-between space be represented, despite the fact that the spatial pattern of modern dualism has a functional rigid frame and ideal form? Methodologically, examination of the “in-between space” is made over two spatial discourses. These discourses are the “Smooth Space” of Gilles Deleuze-Felix Guattari and “Heterotopia” of Michel Foucault, in the order in which they are discussed in the text. This study which is interested in dealing with unfolding the ability of transformation, formation and randomness of the space is in the effort for revealing the post-modern space over its non-actualized potentials. In-between space represents a fight that is started within the dualities of modernity, although it is not an exogenous entity that can be physically traced, it can be conceptually opened up.

Keywords

Space, postmodern space, in-between space, smooth space, heterotopia

Postmodern Düşüncenin Mekan Açılımı Üzerine Kavramsal Bir Deneme: Arada Mekan

Abstract

Modernliğin bütünlük ve aşkınlık iddiaları, postmodern dönemde, nesnelerin dünya üzerinde değişmez pozisyonlarının olmadığı düşüncesine yerini bırakırken, dünyayı bilme ve kavrama biçiminde de köklü dönüşümler ortaya çıkarır. Bu süreçte mekân düşüncesinin de dönüştüğü ve ait olduğu topolojilerden ayrılmaya başladığı yeni durumlar ortaya çıkar. Akılcı, etik ve mekanik olanla bağlar kurması beklenen modern mekân, postmodern düşüncede dünyeviliğe, süreksizliğe ve tesadüfiyete doğru açılır. Bu yeni hal, modern düşüncenin dualitelerinin arasından doğmuştur. Çalışmaya konu olan bu postmodern düşüncenin mekanı kavramlarla dolup boşalabilen, başkalaşmaya açık bir mekandır. Metinde yürütülen irdeleme boyunca modernlik düşüncesinin kutupsallığında yaşanan kırılmanın ardından ortaya saçılan anlamların arasından doğan bu mekan, “arada mekan” olarak isimlendirilir ve bu mekanın karmaşık yapısını açarak içindeki anlamları su yüzüne çıkarmak, farklılıklarını ortaya koymak, gerilim ve çelişkinin kendisi olan bu mekanı araştırmak amaç edinilir. Çalışmanın sorusu ise şöyle ifade edilebilir: Modern dualizmin mekan örüntüsünün rijit çerçeveli, işlevsel ve ideal forma sahip olma özelliklerini taşıyor olmasına karşılık, arada mekan nasıl temsil edilebilir? Metodolojik olarak, “arada mekan”ın irdelenmesi iki mekan söylemi üzerinden yapılır. Bu söylemler metinde ele alındığı sırayla, Gilles Deleuze-Felix Guattari’nin “Kaygan Mekan”ı (smooth space) ve Michel Foucault'nun “Heterotopya”sıdır (heterotopia). Gerilim ve çelişkiden yola çıkarak, mekanın dönüşümselliğini, oluşsallığını, rastlantısallığını açılımlamayla ilgilenen bu çalışma, aktüelleşmemiş potansiyelleri üzerinden postmodern mekanın ortaya konması için bir uğraş halindedir. Arada mekan, modernliğin dualiteleri içinde başlatılmış bir kavgayı temsil ederken, fiziksel olarak izi sürülebilen dışsal bir varlık değil, zihinsel olarak açılımlanabilen, çeşitliliğin ve kendiliğindenliğin içinde filizlendiği kavramsal bir mekandır. Bu mekan, modernizmin zaman-mekan deneyiminin dönüşümüne işaret eden, düşünmek/üretmek için vazgeçilmez zannedilen önermelerden kurtulabilmenin mümkün olduğuna vurgu yapan bir temsildir.

Keywords

Mekan, postmodern mekan, arada mekan, kaygan mekan, heterotopya

References

• BAUDRILLARD, J., 1989. America. New York: Verso.
• BAUMAN, Z., 1998. Globalization: The human consequences. New York: Columbia University Press.
• CASTELLS, M., 1999. The informational city, information technology, economic restructuring, and the urban-regional process. Oxford: Blackwell Publishers.
• DELEUZE, G. ve GUATTARI, F., 1980. Capitalisme et Schizophrenic, Paris: Les Editions de Minuit.
• DELEUZE, G. ve GUATTARI, F., 1987. A thousand plateaus: Capitalism and schizophrenia. Çev: B. MASSUMI, Minneapolis: University of Minnesota Press.
• DELEUZE, G. ve GUATTARI, F., 1994. What is philosophy. Çev: H. TOMLİNSON ve G. BURCHELL, London, New York: Verso.
• FOUCAULT, M., 2001. Kelimeler ve şeyler: İnsan bilimlerinin bir arkeolojisi. Çev: M. A. KILIÇBAY, 2. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
• FOUCAULT, M., 2016. Özne ve ı̇ktidar. Çev: I. ERGÜDEN ve O. AKINBAY, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• GROSZ, E., 2001. Architecture from the outside: Essays on virtual and real space. Minnesota: Massachusetts Institute of Technology.
• GUATTARİ, F., 1995. Chaosmosis an ethico-aesthetic paradigm. Çev: J. PEFANIS, Bloomington ve Indianapolis: Indiana University Press.
• HARVEY, D., 1991. The condition of postmodernity. Oxford: Blackwell.
• RAJCHMAN, J., 1998. Constructions. London: MIT Press.
• SOJA, E., 1996. Thirdspace: Journeys to Los Angeles and other real-and-imagined places. Oxford: Blackwell.
• WEST-PAVLOV, R., 2009. Space in theory: Kristeva, Foucault, Deleuze. Amsterdam ve New York: Rodopi.
• BONOMI, A., 2000. Smooth space. İçinde: R. KOOLHAAS, ed. Mutations. Barcelona: Actar Publishing. s. 450-457.
• CONLEY, T., 2005. The desert island. İçinde: I. BUCHANAN ve G. LAMBERT, ed. Deleuze and space. Edinburg: Edinburg University Press. s. 207-219.
• FOUCAULT, M., 1998. Of other spaces: Utopias and heterotopias. İçinde: N. LEACH, ed. Rethinking architecture. London: Routledge. s. 350-356.
• LAMBERT, G., 2005. What the earth thinks. İçinde: I. BUCHANAN ve G. LAMBERT, ed. Deleuze and space. Edinburg: Edinburg University Press. s. 220-239.
• LYOTARD, J. F., 1991. Domus and the megalopolis. İçinde: G. BENNINGTON ve R. BOWLBY, ed. The inhuman: Reflections on time. Cambridge and Oxford: Polity Press. s. 191-204.
• TAZI, N., 2000. Fragments of net-theory. İçinde: R. KOOLHAAS, ed. Mutations. Barcelona: Actar Publishing. s. 42-50.
• VIRILIO, P., 1998. The overexposed city. İçinde: N. LEACH, ed. Rethinking architecture. London: Routledge. s. 381-390.
• KOCA, S. K. ve ULUENGIN, Ö., 2015. Mekân üretimi üzerine bir tartışma: [Topolojik] Mekan ve [bir topoloji nesnesi olarak] yer ilişkisi. Yapı. 398, s. 58-60.
• KAYMAZ KOCA, S., 2012. Enformasyon akışıyla mekana taşınan potansiyeller ve enformasyon kentleri üzerine bir okuma: İstanbul’un değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi.