"Haber-i Vâhid Özelinde İslam Hukukçularının Hadis Tartışmaları" Adlı Kitap Tahlili

Year 2023, Issue: 17, 204 - 211, 30.06.2023

Hamit Kamer

Abstract

İslam’da dinin emir ve yasaklarını belirleme noktasında iki kaynak olarak Allah’ın Hz. Muhammed’e indirdiği vahiy ile Hz. Peygamber’in söz, fiil ve takrirleri (sünnet) teşkil eder. Bunlardan ilki, bilgi verme yönünden şer’i bir delil sıfatına sahip olurken, başka kaynakların delillerini doğrulama görevini üstlenerek de meşruiyet delili olarak zikredilir. İkinci sırada gelen nebevi haberler ise dini telakkileri beyan etme fonksiyonunda tezahür eder. İslam tarihi boyunca şer’i deliller üzerinde yapılan tartışmalara bakıldığında tearuzların yoğunlaştığı bölgenin hadis/sünnet alanına kaydığı görülür. Nitekim Kur’an’ın literal boyutunda mütevâtir bir özelliğe sahip olması, şer’i bir delil olarak ikinci bir ihtimale izin vermeyen bir yapı arz etmesine yol açmıştır. Rivayet kanalı tevatür seviyesine gelmemiş haberler ise farklı yorumlamalara açık durumdadırlar. Fıkıh ekollerinin yoruma müsait dini delilleri açıklama sürecinde âhâd haberi ele alış türleri ve yorumlama tekniklerini detaylıca anlatan bir eser olması sebebiyle dikkat çeken bu kitabı tanıtma ihtiyacı hasıl olmuştur. Özellikle usül ilminde soyut ve karmaşık yapıda olan prensiplerin yoğun örneklerle zihinde yerleşmesini sağlaması beklenilerek çalışmayı ilmi sahada öne çıkarmak gerekir. Kritiği yapılan eserin birinci bölümünde kavramların anlam çerçevesi ele alınmış, tarihi süreçte geçirdiği değişimler incelenmiştir. Buna göre yazar, sünnet kelimesinin muhaddisler tarafından hem Peygamberin hem de takip eden neslin sözleri olarak değerlendirmesine karşın, fukahanın ve özellikle İmam Şafiî’nin sünnet kavramını sadece Peygamber kavli olarak anlam daraltmasına götürdüğünü açıklamaktadır. Zaman zaman konunun bağlamından kopma eğilimleri ve bazı noktalarda eksik bilgilendirme durumları göz önüne alınmadan değerlendirildiğinde giriş bölümünde okurun konuya hazırlanmasında doyurucu bilgiler aktarmıştır. Yazar kitabında bilgiye ulaşma konusunu aktardığı kısmın başında Peygamberi görmeyen neslin kendi ekollerine göre oluşturdukları haber teorisini de normal bir reaksiyon olarak görmektedir. Mezheplerin hadisler üzerindeki tasnif çalışmalarına değindiği kısımda Hanefi’lerin meşhur hadislerin hüccet değerini mütevâtir seviyesine çıkarmada mezhep içi ittifak olduğunu dile getirse de ekol içerisinde bu konuda aksi fikirlerin varlığı bilinmektedir. Takip eden bölümde hadisler üzerinde yaşanan tartışmaların haberlere literal ve anlamsal çerçevede bakmaktan kaynaklandığını dile getiren yazar, Hanefî ekolünün manevi inkıta teorisine ve Şâfiî’lerin isnad ve metin merkezli haber anlayışına değinir. Mâlikî alimlerin Medine ehli örfüne verdiği değerden, âhâd haberleri kabulde bu şarta ne denli dikkat ettiğine ve diğer ekollerin bu tutuma bakış açılarına yönelik izahlar yapar. Manevi inkıta’nın uygulanmasında esas alınacak kriterleri ilk defa ortaya koyan kişinin kim olduğu konusunda günümüze kadar netleşmemiş bir bilgiyi kesin bir şekilde aktarması eserde bir eksiklik olarak söylenebilir. Bununla birlikte fıkıh literatüründe karışık bir mesele olan manevi inkıta bahsini diğer kısımlara nazaran çok daha yalın bir dille anlattığı görülmektedir. Kitabın devamında yazar, mezhepler arasındaki fıkhi görüşlerin farklılaşmasının en büyük sebeplerinden birinin de Hanefî’lerin âhâd haberleri Kur’an’a arz etmelerinden doğduğunu ifade eder. Kitapta verilen örnekler dikkate alındığında yazar iddiasını sağlam bulgularla desteklemektedir. Diğer mezhep alimlerinin çokça eleştirdiği bu yöntemin ortaya çıkış sebebi olarak ise Irak bölgesinde yaşanan fazlaca hadis uydurma hareketlerinin olduğunu dile getirir. Kitabın son bölümünde ise bu tartışmaların fürudaki örneklerini ele alır. Genel olarak eserin teorik ve pratik bilgi sunma yönü kuvvetli olduğu ilk izlenimler arasında sayılmaktadır. Kitabın giriş bölümünü teşkil eden kavramsal çerçevenin okuyucuyu hazırlama görevini yerine getirmesi açısından daha sistemli ve açık ifadelerle oluşturulması beklenirdi. Eserin genelinde ise mezheplerin karakterini belirleyen kuralların ne olduğu, mezhep tercihlerinde nelere sebep olduğu ve çıkış nedenlerinin açıklanması okuyucuda konuyla ilgili sağlam zihni dayanaklar oluşturmakta, üçüncü bölümde verilen füru fıkıh örnekleri konunun iyice anlaşılmasını sağlamaktaysa da örneklere dair usül bakımından yapılan izahların uzatılmış olması ve tekrara düşülmesi esere dair eksiklik olarak bahsedilebilir. İslam dünyasında hicri 2. asırdan sonra ortaya çıkan farklı fikirlerin ve devamındaki mezhepsel ayrışmaların temelindeki sebepleri kavramak ve bu noktada somut örneklerle konuyu pekiştirmek isteyenlerin başvurmaları gereken kıymetli bir eserdir.

Keywords

İslam Hukuku, Hadis, Haber-i Vahid, Ahad Haber

تحليل كتاب "مناظرات الحديث لدى المجتهدين في خصوصية حبري وحيد".

Abstract

في الإسلام كمصدرين عند تحديد أوامر ونواهي الدين رسول الله. مع الوحي أنزل على محمد ، هرتز. أقوال الرسول وأفعاله وتوافقاته. أولها ، مع عنوان الدليل الشرعي من حيث الإدلاء بالمعلومات ، ورد ذكره أيضا كدليل على شرعية القيام بمهمة التحقق من أدلة المصادر الأخرى. وتتجلى الأخبار النبوية ، التي تأتي في المرتبة الثانية ، في وظيفة إعلان الآراء الدينية. عندما ننظر إلى النقاشات حول البراهين الشرعية عبر تاريخ الإسلام ، نلاحظ أن المنطقة التي تتركز فيها النزاعات قد تحولت إلى مجال الحديث / السنة النبوية. في واقع الأمر ، أدت حقيقة أن للقرآن ميزة متواترة في بعده الحرفي إلى بنية لا تسمح باحتمال ثانٍ كدليل ديني. أما الأخبار التي لم تصل إلى مستوى التواتر فهي منفتحة على تفسيرات مختلفة. في سياق شرح الأدلة الدينية المناسبة لتفسير المذاهب الفقهية ، برزت الحاجة إلى تقديم هذا الكتاب الذي يلفت الانتباه ، لأنه عمل يشرح بالتفصيل أنواع أساليب المعالجة والتفسير للأخبار. . على وجه الخصوص ، من الضروري تسليط الضوء على الدراسة في المجال العلمي ، مع توقع أن المبادئ المجردة والمعقدة في العلوم الإجرائية سيتم تحديدها في العقل بأمثلة مكثفة. في الجزء الأول من العمل الناقد ، تمت مناقشة الإطار الدلالي للمفاهيم وتم فحص التغييرات التي مرت بها في العملية التاريخية. وعليه ، يوضح المؤلف أنه على الرغم من اعتبار كلمة السنة في الأحاديث كلام النبي والجيل الذي يليه ، إلا أن الفقهاء وخاصة الإمام الشافعي قادوا مفهوم السنة إلى تضييق معناه فقط على أنها كلام النبي. عند تقييمه دون مراعاة الميل للانفصال عن سياق الموضوع من وقت لآخر والمعلومات غير الكاملة في بعض النقاط ، قدم معلومات مرضية في مقدمة إعداد القارئ للموضوع. يرى المؤلف أن نظرية الأخبار القائلة بأن الجيل الذي لم ير النبي ، تشكل وفقًا لمدارسه ، كرد فعل طبيعي في بداية الجزء الذي يصف فيه موضوع الوصول إلى المعلومات في كتابه. في الجزء الذي تشير فيه الطوائف إلى دراسات التصنيف على الأحاديث ، ذكر الحنفية أن هناك تحالفًا طائفيًا في رفع قيمة حجة الأحاديث المشهورة إلى مستوى المتواتر ، لكن من المعروف أن هناك أفكارًا متناقضة. حول هذا الموضوع داخل المدرسة. في القسم التالي ، يتطرق الكاتب ، الذي يذكر أن النقاشات حول الأحاديث تنبع من النظر إلى الأخبار في إطار حرفي ودلالي ، إلى نظرية التشويق الروحي للمدرسة الحنفية وفهم الشافعيين للإسناد والنص. أخبار. وتوضح القيمة التي يعلقها علماء المالكي على عادة أهل المدينة ، ومدى اهتمامهم بهذا الشرط في قبول أخبار أحد ، ووجهات نظر المدارس الأخرى حول هذا الموقف. يمكن القول أنه من عيوب العمل أنه ينقل معلومات معينة لم يتم توضيحها حتى اليوم حول من هو أول شخص طرح المعايير التي يجب اتخاذها كأساس في تنفيذ التوقف الروحي. من ناحية أخرى ، يُرى أنه يشرح موضوع الركود الروحي ، وهو موضوع معقد في الأدب الفقهي ، بلغة أبسط بكثير من الأجزاء الأخرى. وفي تكملة للكتاب ، يذكر المؤلف أن أحد أكبر أسباب الاختلاف في الآراء الفقهية بين الطوائف هو أن الحنفية عرضوا أخبار أحد على القرآن. بالنظر إلى الأمثلة الواردة في الكتاب ، يدعم المؤلف ادعائه بالنتائج القوية. ويذكر أن سبب ظهور هذه الطريقة ، التي ينتقدها علماء طائفيون آخرون ، هو أن هناك الكثير من حركات تلفيق الأحاديث النبوية في منطقة العراق. ويتناول في الجزء الأخير من الكتاب أمثلة على هذه المناقشات في المستقبل. بشكل عام ، يعتبر من الانطباعات الأولى أن العمل قوي من حيث توفير المعلومات النظرية والعملية. كان من المتوقع أن يتم تشكيل الإطار المفاهيمي ، الذي يشكل الجزء التمهيدي للكتاب ، بتعبيرات أكثر منهجية ووضوحًا من أجل الوفاء بمهمة إعداد القارئ. بشكل عام ، فإن القواعد التي تحدد شخصية المذاهب ، وأسباب تفضيلات الطائفة وأسباب رحيلها ، تشكل أسسًا ذهنية صلبة للقارئ ، وعلى الرغم من أن الأمثلة الفقهية الواردة في الفصل الثالث توفر فهماً جيداً للموضوع. ، تم تمديد التفسيرات الإجرائية للأمثلة وتكرارها. إنه عمل قيم يجب أن يستشاره أولئك الذين يرغبون في فهم الأسباب الكامنة وراء الأفكار المختلفة والانقسامات الطائفية التي ظهرت بعد القرن الثاني الهجري في العالم الإسلامي وتعزيز الموضوع بأمثلة ملموسة في هذه المرحلة.

Keywords

قانون الاسلام, الحديث, الاخبار

Analysis of the Book "Haber-i Vahid, Hadith Debates of Islamic Lawyers"

Abstract

In Islam, as two sources at the point of determining the orders and prohibitions of religion, Allah's Prophet. With the revelation he sent down to Muhammad, Hz. The words, actions and approvals of the Prophet (Sunnah) constitute. The first of these, while having the title of shar'i evidence in terms of giving information, is also mentioned as evidence of legitimacy by undertaking the task of verifying the evidences of other sources. The prophetic news, which comes in the second place, is manifested in the function of declaring religious views. When we look at the debates on shar'a proofs throughout the history of Islam, it is seen that the region where conflicts are concentrated has shifted to the field of hadith/sunnah. As a matter of fact, the fact that the Qur'an has a mutawatir feature in its literal dimension has caused it to present a structure that does not allow a second possibility as a religious evidence. The news that has not reached the level of tawatur, on the other hand, is open to different interpretations. In the process of explaining the religious evidences suitable for interpretation of the schools of fiqh, the need to introduce this book, which draws attention, has arisen because it is a work that explains in detail the types of handling and interpretation techniques of the ahad news. In particular, it is necessary to highlight the study in the scientific field, with the expectation that the abstract and complex principles in procedural science will be settled in the mind with intense examples. In the first part of the critiqued work, the semantic framework of the concepts was discussed and the changes they had undergone in the historical process were examined. Accordingly, the author explains that although the word sunnah is considered by the hadiths as the words of both the Prophet and the following generation, the fuqaha and especially Imam Shafii lead the concept of sunnah to narrowing its meaning only as the word of the Prophet. When evaluated without considering the tendency to break from the context of the subject from time to time and incomplete information at some points, he provided satisfactory information in the introduction to the reader's preparation for the subject. The author sees the news theory that the generation who did not see the Prophet, formed according to their own schools, as a normal reaction at the beginning of the part in which he describes the subject of accessing information in his book. In the part where the sects refer to the classification studies on the hadiths, although Hanafis state that there is an alliance within the sect in raising the hujjat value of the famous hadiths to the level of mutawatir, it is known that there are contradictory ideas on this subject within the school. In the following section, the author, who states that the discussions on the hadiths stem from looking at the news in a literal and semantic framework, touches on the spiritual suspense theory of the Hanafi school and the Shafiis' understanding of isnad and text-centered news. It explains the value that the Maliki scholars attach to the custom of the people of Madinah, how much attention they pay to this condition in accepting the news of ahad, and the perspectives of other schools on this attitude. It can be said that it is a shortcoming in the work that it conveys a certain information that has not been clarified until today about who is the first person who put forward the criteria to be taken as a basis in the implementation of the spiritual halt. On the other hand, it is seen that he explains the subject of spiritual recession, which is a complex issue in the fiqh literature, in a much simpler language than the other parts. In the continuation of the book, the author states that one of the biggest reasons for the divergence of fiqh views among the sects is that Hanafis presented the news of ahad to the Qur'an.

Keywords

islamic law, hadith, ahad hadith