Mu'tezilenin Altın Çağı

Year 2025, Issue: 21, 136 - 144, 30.06.2025

Nurullah Fırat

Abstract

Abbâsîler, yaklaşık beş asır tarih sahnesinde yer alarak siyasi, dini, ekonomik ve içtimâi önemli gelişmelerin yaşanmasını sağlamıştır. Abbâsîlerin; stratejik bir öneme sahip olan Bağdat’ı bir cazibe merkezi haline getirerek farklı etnik kimlik ve kültürlerle kaynaşmaları, Yunan, Helen, Hint ve Sâsânîlere ait kültürlerin etkisi ile tercüme faaliyetlerine ağırlık vermeleri, ilmî ve kültürel alanda önemli gelişmelerin yaşanmasına imkan sağlamıştır. İlk dönem Abbâsî halifelerinden Me’mûn’un iktidarı, İslâm tarihinde felsefî ve kelâmî düşünce ekollerinin gelişmesi açısından bir dönüm noktası olmuştur. 212/827 yılından itibaren Mu’tezilîliği mezhep edinerek “Hz. Ali’nin efdaliyeti” ve “Kur’ân’ın mahlûk oluşu” düşüncesini devletin resmi bir politikası haline getiren Me’mûn, zamanla özgürlük anlayışını terk ederek Mihne denilen istibdat anlayışına sahip olmuştur. İncelemesini yaptığımız Prof. Dr. Nahide Bozkurt’a ait Mu'tezile’nin Altın Çağı adlı eseri, Halife Me’mûn dönemi hakkında kısa ve öz bilgiye ulaşmak isteyen okurlar için kaynak olarak değerlendirilebilir.

Keywords

İslâm Tarihi , Abbâsîler , Me’mûn , Mu

The Golden Age of the Mu‘tazila

Abstract

The Abbasids took part in history for nearly five centuries and ensured important political, religious, economic and social developments. Abbasids; by making Baghdad, which has a strategic importance, a center of attraction, their integration with different ethnic identities and cultures, and their emphasis on translation activities with the influence of Greek, Hellenic, Indian and Sassanid cultures, enabled important developments in the scientific and cultural fields. The rule of Ma'mun, one of the early Abbasid caliphs, was a turning point in the development of philosophical and theological schools of thought in Islamic history. Ma'mun, who adopted the Mu'tazilism as a sect in 212/827 and made the idea of "the superiority of Hz. Ali" and "the creation of the Quran" an official policy of the state, gradually abandoned the concept of freedom and adopted the concept of despotism called Mihna. The work of Prof. Dr. Nahide Bozkurt, The Golden Age of Mu'tazila, which we reviewed, can be evaluated as a source for readers who want to have brief and concise information about the period of Caliph Ma'mun.

Keywords

Islamic History , Abbasids , Ma’mun , Mu

References

• Bozkurt, Nahide. Mu’tezilenin Altın Çağı. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2016.