The Role of Egypt in Modern Arabic Literature and Prominent Poetry Trends

Year 2025, Issue: 21, 49 - 67, 30.06.2025

Ebubekir Matpan

https://doi.org/10.47098/babertidergisi.1680458

Abstract

Arabic literature, with its deep historical roots, has undergone numerous phases throughout history. At times, it experienced periods of stagnation, while at others, it flourished. Despite these fluctuations, literature has always maintained its significance, serving as a medium that appeals to emotions within society and shaping itself according to time, place, customs, and traditions. After a prolonged period of stagnation, Arabic literature entered a new phase following Napoleon's invasion of Egypt, which initiated interactions with Europe. This study briefly examines the phases Arabic literature has undergone and highlights the prominent centers of each period. Subsequently, it discusses the dual occupation of Egypt by two Western powers, emphasizing how these occupations, despite their negative aspects, contributed to the revival of literature. During this new era, Egypt emerged as a leading force in the literary field, successfully blending classical Arabic literature with Western influences to become a pioneer in the modern era. Furthermore, the emergence of various schools of thought, inherent in the nature of literature, crowned this new period and marked the beginning of a fresh chapter for Arabic literature.

Keywords

Arabic Language and Literature , Egypt , Poetry , Modern , Literary Trend

Modern Arap Edebiyatında Mısır’ın Rolü ve Öne Çıkan Şiir Ekolleri

Abstract

Arap edebiyatı, köklü bir tarihi geçmişe sahip olup tarih sahnesine birçok evreden geçmiştir. Kimi zaman durgun, kimi zaman da parlak dönemler yaşamıştır. Ancak tüm bu dönemlerde edebiyat, her zaman önemini korumuş, toplum içerisinde duygulara hitap eden fonksiyonunu icra etmiş ve zaman, mekân, örf ve adetlere bağlı olarak ortaya çıkıp şekillenmiştir. Arap edebiyatı, uzun bir duraklama evresinden sonra Napolyon’un Mısır’ı işgalinin ardından, Avrupa ile temas neticesinde yeni bir safhaya geçmiştir. Bu çalışmada Arap edebiyatının geçirdiği evreler ve her bir dönemde öne çıkan merkezlere kısaca değinilmiştir. Akabinde, Batı’nın iki devleti tarafından Mısır’ın işgal edildiği, bu işgallerin olumsuz taraflarının yanında edebiyat için canlanmaya vesile olduğu anlatılmıştır. Mısır, bu yeni dönemde edebiyat alanında öne çıkmış ve ortaya koyduğu performansla klasik dönem Arap edebiyatını Batı’dan aldığı edebiyatla mezc ederek modern dönemde öncü olmayı başarmıştır. Ayrıca, bu dönemde edebiyatın doğası gereği farklı ekollerin ortaya çıkmasıyla bu yeni dönem taçlanarak Arap edebiyatı için yeni bir safhanın başlangıcı olmuştur.

Keywords

Arap Dili ve Edebiyatı , Mısır , Şiir , Modern , Ekol

References

• Adalar, Derya. “Apollo Grubu: Bir Modern Arap Şiiri Ekolü”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 47/2 (2007), 61-81.
• Anay, Harun. “Çağdaş Arap düşüncesi üzerine”. Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 10 (2001), 1-88.
• Andaç, Feridun (ed.). Sürgün Edebiyatı, Edebiyat Sürgünleri. İstanbul: Bağlam, 1996.
• Atvî, Mesa’d b. Îd. el-Edebü’l- ‘Arabiyyu’l-hadîs. Tebük: el-Elûke, 2009.
• Atvî, Mesa’d b. Îd. eş-Şi ‘rü’l- ‘Arabiyyi’l-hadîs. Tebük: el-Elûke, 2009.
• Bedîr, Hilmî. eş-Şi ‘rü’l-mütercem ve harektü’t-tecdîd fi’ş-şi ‘ri’l-hadîs. Kahire: Dârü’l-Meârif, 2. Basım, 1991.
• Çetin, Atilla. “İsmâil Paşa, Hidiv”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 23/117-119. İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
• Dayf, Şevkî. el-Edebü’l-‘Arabiyyu’l-mu'âsır fî Mısr. Kahire: Dârü’l-Meârif, 10. Basım, 1992.
• Dayf, Şevkî. el-Fen ve mezahibuhû fi’n-nesri’l- ‘Arabî. Kahire: Dârü’l-Me’ârif, 11. Basım, 1987.
• Dayf, Şevkî. Târîhu’l-Edebi’l-‘Arabî (‘Asru’d-Duveli ve’l-İmârât- Mısr). Kahire: Dârü’l-Meâ’rif, 2. Basım, 1990.
• Durmuş, İsmail. “Şiir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/144-154. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Ensârî, Nâsır. el-Mücmel fî târîh Mısr en-naẓmu’s-siyâsiyye ve’l-idâriyye. Kahire: Dârü’ş-Şürûk, 2. Basım, 1997.
• Er, Rahmi. Çağdaş Arap Edebiyatı Seçkisi. İstanbul: Vadi Yayınları, 2004.
• Fâhûrî, Hannâ. Târîhu’l-edebi’l-‘Arabî. Beyrut: el-Mektebetü’l-Bûlisiyye, 2. Basım, 1953.
• Görgün, Hilal. “Mısır (Osmanlı Dönemi. Yavuz Sultan Selim’in Mısır’a Girişinden Mehmed Ali Paşa’nın Valiliğine Kadarki Mısır Tarihi)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/577-584. Ankara: TDV, 2004.
• Görgün, Hilal. “Urâbî Paşa”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 42/167-169. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Hafâcî, Muhammed Abdulmun‘im. Dirâsât fi’l-edebi’l-‘Arabiyyi’l-hadîs ve medârisih. Beyrut: Dârü’l-Cîl, 1992.
• Hafâcî, Muhammed Abdulmun‘im. Harakâtü’t-tecdîd fi’ş-şi’ri’l-‘Arabiyyi’l-hadîs. İskenderiye: Dârü’l-Vefâ’ li’dünya’t-Tıbâ‘a ve’n-neşr, 2001.
• Heddâre, Muhammed Mustafa. Dirâsâtün fi’l-edebi’l-‘Arabiyi’l-hadîs. Beyrut: Dârü’l-Ülûmi’l-Arabiyye, 1990.
• Heykel, Ahmed. Tatavvuru’l-edebi’l-hadîs fî Mısr. Kahire: Dârü’l-Me’ârif, 6. Basım, 1994.
• Hindâvî, Ömer vd. er-Râid fi’l-edebi’l-‘Arbî. Dımaşk: el-Matba’tü’l-Hâşimiyye, 1948.
• Hüseyin, Tâhâ. Hâfız ve Şevkî. Kahire: Müesset Hindâvî litta’lîm ve’s-Sekâfe, 2014.
• İnan, Afet. Eski Mısır Tarih ve Medeniyeti. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2. Basım, 1987.
• İşmâvî, Muhammed Zekî. A‘lâmü’l-edebi’l-’Arabi’l-hadîs. el-İskenderiye: Dârü’l-Ma’rifetü’l-Câmi’iye, 2000.
• Kemikli, Bilal. Türk İslam Edebiyatı Giriş. Bursa: Emin Yayınları, 2010.
• Landau, Jacob M. Modern Arap Edebiyatı Tarihi 20. Yüzyıl. çev. Bedrettin Aytaç. Ankara: Gündoğan Yayınları, 1994.
• Mendûr, Muhammed. eş-Şi‘rü’l-Mısrî ba’de Şevkî. Kahire: Mektebetü Nehdeti Mısr, tzs.
• Mendûr, Muhammed. Fennü’ş-şi‘r. Kahire: Müesset Hindâvî litta’lîm ve’s-Sekâfe, 2019.
• Moran, Berna. Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim, 29. Basım, 2003.
• Neşâşîbî, İs’aâf. el-‘Arebiyyetü ve şâiruhâ’l-ekber, Ahmed Şevkî. Kahire: Mat’batü’l-Meârif, 1928.
• Rizk, Yûnân Lebîb. el-Merci’ fi târîh Mısr el-hadîs ve’l-muâsır. Kahire: el-Heyetü’l-’Amme lişûn’l-Matâb’i’l-Emiriyye, 2009.
• Tuzcu, Kemal. “Mısırlı Neo-Klasik Şairler”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 2/5 (2002).
• Ürün, Ahmet Kazım. “Modern Arap Edebiyatında Öne Çıkan Bazı Temalar”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 35 (2016), 131-144.
• Ebu’l-Yezîd eş-Şerkâvî vd. el-Edebü’l-’Arabiyyi’l-hadîs. Kahire: el-Elûke, ts.
• Yazıcı, Hüseyin. “Mehcer Edebiyatı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28/364-367. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Zeyyât, Ahmet Hasan. Târîhu’l-Edebi’l-‘Arabî. Kahire: Dâr Nehdat Mısr li’t-Tab’ ve’n-Neşr, 1977.
• Zor, Salih - Günday, Hüseyin. ““Dîvân Grubu’nun Arap Şiirini Biçimsel ve Tematik Olarak Değerlendirmede Başvurduğu Kriterler”. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 21/39 (2020), 823-844. https://doi.org/10.21550/sosbilder.655711