0900 Ziraat Kiraz Çeşidinin Tozlanmasında Bombus (Bombus terrestris L.) Arılarının Kullanım Olanaklarının Araştırılması

Year 2016, Volume: 45 Issue: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 212 - 217, 31.03.2016

Mehmet Emin Akçay , Ayşe Gün Selma Özyiğit

Abstract

Bu çalışma 2008-2009 yılları arasında Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünde Kuş kirazı ve Gisel-A5 klon anacına aşılı 0900-Ziraat kiraz çeşidi ile tozlayıcıların yer aldığı tam verim çağındaki parsellerde bulunan ağaçlar üzerinde yürütülmüştür. Araştırma ağaçların yüksek tünel altına alınması ile oluşturulan kontrollü şartlarda ve açık arazide bombus arı kolonilerinin ağaç altına konulması ile yapılmıştır. Bombus arıları ile tozlama yapılan örtülü alanda meyve tutma oranı %32.7 gerçekleşmiş, bombus arısı olmayan doğal tozlanma olan parselde ise %20.4 olarak belirlenmiştir. Açık arazide bombus arılarının yanında bulunan ağaçlarda meyve tutma %22.5 iken, 100 metre uzağındaki ağaçlarda %14.6 olarak gerçekleşmiştir. Açık arazide bombus arılarının yanında bulunan ağaçlardaki meyve tutum oranı 100 metre ilerisindeki ağaçlara göre %7.9 daha fazla olmuştur. Örtülü alanda meyve ağırlığı 8.19 g iken, bombus arısı olmayan doğal tozlanmada meyve ağırlığı 7.38 g olarak tespit edilmiştir. Açık arazide bombus arı kovanına 5 metre uzaklıktaki alanda meyve ağırlığı 6.89 g iken, 100 metre uzaklıktaki alanda 7.25 g olarak tespit edilmiştir. Bu çalışmada meyve pomolojik özellikleri arasında önemli bir fark bulunmamıştır. Çalışmanın sonucunda; bombus arı kovanlarının bulunduğu alandaki 0900-Ziraat çeşidi kiraz ağaçlarında anaçlara göre değişmekle birlikte Bombus arısı ile %7.6 ile 7.9 arasında meyve tutumunda artışlar elde edilmiştir. Tozlanma ve döllenmede büyük sorunları olan 0900-Ziraat kiraz çeşidindeki özellikle meyve tutumunun düşük olduğu ekolojilerde çalışmamızdan elde edilen bu oranlar (%7.6-7.9) kayda değer bulunmuştur.

Keywords

Kiraz , 0900-Ziraat , anaç , tozlanma , bombus

Evaluation of The Use of Bumblebees (Bombus terrestris L.) for Pollinating The Sweet Cherry Variety 0900-Ziraat

Abstract

This study was conducted between the years 2008 to 2009 in Atatürk Central Horticultural Research Institute. Experiment was carried out in a field with 0900-Ziraat grafted on Mazzard and Gisel A5 clone rootstocks and pollinator varieties. Research was done under controlled environment by using bumblebee colonies placed near trees that are under high tunnels in open terrain. Fruit formation rates were 32.7% for the trees pollinated with bumblebees and 20.4% for the trees pollinated naturally without the help of bumblebees. While 22.5% of fruit formation has been achieved on the trees which are located near bumblebee hives in open field parcels, 14.6% fruit formation has been achieved by the trees located 100 meters away from the bumblebee hives. 7.9% more fruits have been formed on the trees that are located near the bumblebee hives compare to the trees located 100m away. While fruit weight was 8.19 g in high tunnels, fruits pollinated naturally without the help of bumblebees weighted 7.38 g. In open train, 5 meters away from a bumble bee hive fruit weight was 6.89 g and 100 meters away from a bumble bee hive fruit weight was 7.25 g. In this study, a significant difference was not found between pomological characteristics. At the end of the study; Bumblebee hives increased the fruit formation percentages on the 0900-Ziraat from 7.6% to 7.9% depending on the rootstocks. It is noteworthy to mention the positive effects of the bumblebee hives on 0900-Ziraat pollination which has important problems especially in some ecologies.

Keywords

Sweet Cherry , 0900-Ziraat , rootstocks , pollination , bumble bee

References

• Akçay, M.E., Özyiğit, S., 2007. Türk Kirazı (0900Ziraat) ile kurulu bahçelere yeni tozlayıcı çeşitlerin ilave edilme zamanı geldi. Hasad Bitkisel Üretim Dergisi, 262:34-36.
• Akçay, M.E., Burak, M., 2007. Farklı anaçlar üzerindeki bazı kiraz çeşitlerinin gelişme, verim ve meyve özelliklerinin karşılaştırılması. 5. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 1:110-113, Erzurum.
• Akçay, M.E., Özyiğit, S., Sarısu, H.C., 2009. Bodur ve Yarı Bodur Kiraz Yetiştiriciliği, T.K.B. Yayın Dairesi Başkanlığı Çiftçi Eğitim Serisi Yayın No: 84, Ankara.
• Anonoymous, 2007. www.koppert.koppert.b.w.
• Burak, M., Akcay, M.E., Yalcınkaya, E., Turkeli, Y., 2005. Effect of some clonal rootstock on growth and earliness of 0900 Ziraat sweet cherry cultivar. Acta Hort., 795:199-202.
• Dumanoğlu, H., Yeşiloğlu, T., Erdoğan, V., Kafkas, S., Serçe, S., Demirsoy, H., Akçay, M.E., Yazıcı, K., Ernim, C., Karabat, S., Özüpek, Ö., 2015. Meyve üretiminde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği 8. Teknik Kongresi, 1:550-578.
• Bosch, J., Kemp W.P., 2000. Exceptional cherry production in an orchard pollinated with Blue Orchard Bees. Bee World, 80:163-173.
• Free, J.B., 1993. Insect Pollination of Crops. Academic Press, Harcourt Brace Jovanovich Publ., 684.
• Goodman, R., 1994. Honeybee pollination of the fruit tree crops. Agriculture Notes, September, AG0092, 1-4.
• Goulson, D., 2003, Conserving wild bees for crop pollination. International Journal of Food, Agriculture and the Environment, 1:142-144.
• Güler, Y., Aytekin A.M., Özdem A., Dikmen F. 2012. Sultandağı havzası kiraz bahçelerindeki tozlayıcı ari biyoçeşitliliği, bunların doğal habitatlardaki yayılışı ve önemli türlerin desteklenmesine yönelik araştırmalar. TAGEM–BS-06/06-06/01-25, Proje Sonuç Raporu, 50s.
• Gürel, F., Gencer, V.H., Efendi, Y., Talay, R., 1998. Antalya ve çevresindeki seralarda kullanılan bombus (Bombus terrestris) kolonilerinin performanslarının değerlendirilmesi. Derim 15(4):150-162.
• James, R.R., Pitts-Singer T.L., 2008. Bee pollination in agricultural ecosystems. Oxford University Press US, 232p.
• Krunic, M., Stanisavljevic, L., Pinzauti M., Felicioli, A., 2005. The accompanying fauna of Osmia cornuta and Osmia rufa and effective measures of protection. Bulletin of Insectology, 58(2):141-152.
• Krunic, M., Stanisavljevic, L., 2006. Population management in the mason bee species Osmia cornuta and O.rufa (Hymenoptera: Megachilidae) for orchard pollination in Serbia. Entomologia Generalis, 29(1):29-38.
• Maeta, Y., 1990. Utilization of wild bees. Farming Japan, 24:13-19.
• Özbek, H., 2008. Türkiye’de ılıman iklim meyve türlerini ziyaret eden böcek türleri. Uludağ Arıcılık Dergisi 8(3):92-103.
• Paydaş, S., Eti, S., Kaşka, N., Kaftanoğlu, O., Kafkas, E., Derik, K., 2000. Plastik seralarda yetiştirilen bazı çilek çeşitlerinde balarısı ve bombus ile tozlaşmanın meyve verim ve kalitesi üzerine etkileri. Türkiye 3.Arıcılık Kong. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Adana.
• Pomeroy, N., Fisher R.M., 2002. Pollination of kiwifruit by bumble bees effects of bee density and patterns of flower visitation. New Zealand Entomologist, 25:41-49
• Rieckenberg, R., 1994. The busiest of bees. Buzz Words, Cornell Coop. Ext., 25:1-4, USA.
• Roversi, A., Ughini, V., 1996. Influence of weather conditions of the flowering period on sweet cherry fruit set. Acta Hort., 410:427-433.
• Torchio, P.F., 1976. Use of Osmia lignaria Say (Hymenoptera: Apoidea, Megachilidae) as a pollinator in an apple and prune orchard. J. Kans. Entomol. Soc., 49:475-482.
• Torchio, P.F., Asensio E., Thorp R.W., 1987. Introduction of the European bee, Osmia cornuta, into California almond orchards. Environ. Entomol., 16:664-667.
• Vicens, N., Bosch J., 2000. Pollinating efficacy of Osmia cornuta and Apis mellifera (Hymenoptera: Megachilidae, Apidae) on 'Red Delicious' apple. Environ. Entomol., 29(2):235-240.
• Yılmaz, K.U., Türkoğlu, A., Gökalp, K., Fidan, Ş., 2007. Hacıhaliloğlu kayısı çeşidinde bombus arılarının tozlanma ve verim artışına katkılarının araştırılması. (Ön Deneme Sonuçları). 5. Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-7 Eylül 2007, 1:651-654.