Farklı Mevkilerin 'Bozcaada Çavuşu' Üzüm Çeşidinin Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri

Year 2016, Volume: 45 Issue: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 662 - 669, 31.03.2016

Ramazan Eren , Alper Dardeniz

Abstract

Bu araştırma, Bozcaada’nın farklı mevkilerinde yetiştirilen Bozcaada Çavuşu üzüm çeşidinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla, 2012 ve 2013 yıllarında yürütülmüştür. Bu kapsamda Bozcaada’nın ‘Ova’, ‘Çayır’ ve ‘Sulubahçe’ mevkilerinde bulunan ‘5BB’ anacı üzerine aşılı, aynı yetiştiriciye ait, eşit bakım şartları uygulanmış olan üç adet 30 yaşlı goble ‘Bozcaada Çavuşu’ üzüm bağı seçilmiştir. Hasat tarihinde farklı mevkilerdeki bu bağlara aynı gün içerisinde gidilerek omca başına verim ile birlikte, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Pomoloji Laboratuvarına getirilen örneklerde salkım, tane ve olgunluğa ait bazı özellikler belirlenmiştir. Araştırma bulguları değerlendirildiğinde, bazı parametrelerde farklı mevkiler bazında önemli farklılıkların olduğu saptanmıştır. 2012 yılında en yüksek omca başına verim ‘Ova’ mevkii (2.793 kg/omca), en düşük verim ise ‘Sulubahçe’ mevkiinden (1.661 kg/omca) alınmış, ‘Çayır’ mevkii (2.093 kg/omca) ise ara grubu oluşturmuştur. 2013 yılında, 2012 yılına kıyasla ‘Çayır’ ve ‘Sulubahçe’ mevkilerinde verim artışı, ‘Ova’ mevkiinde ise verim azalışı meydana gelmiş, ancak mevkiler arasında önemli bir farklılık tespit edilememiştir. ‘Sulubahçe’ mevkiinden alınan salkım örneklerinde salkım eni, salkım boyu, tane eni, tane boyu, tane hacmi ve salkımdaki toplam tane sayısının diğer iki mevkiye kıyasla daha düşük bulunması, omca başına verimin düşük kalmasında önemli rol oynamıştır. 2012 yılında en yüksek olgunluk indisi değeri 42.35 ile ‘Sulubahçe’ mevkiinde ölçülmüş, bunu sırasıyla ayrı ayrı gruplar oluşturan ‘Çayır’ (34.95) ve ‘Ova’ (28.82) mevkileri izlemiştir. 2013 yılında ise en yüksek olgunluk indisini ‘Sulubahçe’ (36.91) mevkii oluştururken, en düşük olgunluk indisi ‘Ova’(29.01) mevkiinden elde edilmiş, 35.04 değeri ile ‘Çayır’ mevkii ara grubu oluşturmuştur. ‘Bozcaada Çavuşu’ üzüm çeşidinin farklı mevkilerde farklı olgunluk ve kalite parametreleri oluşturması, Bozcaada’da kısa mesafelerde meydana gelmekte olan toprak ve iklim değişikliklerinin (mikroklima) bir sonucu olarak yorumlanmıştır.

Keywords

Bozcaada Çavuşu , sofralık üzüm , verim , kalite , Bozcaada , Çanakkale

Effects of Different Localities on the Quality Attributes of Bozcaada Çavuşu Grape Variety

Abstract

This research has been carried out in order to determine the yield and quality attributes of ‘Bozcaada Çavuşu’ in different grape growing zones of Bozcaada in years 2012 and 2013. In this context, three vineyards of ‘Bozcaada Çavuşu’ grafted onto the ‘5BB’ rootstock with the age of 30 years of the same grower, applied with equal maintenance conditions, have been selected in ‘Ova’, ‘Çayır’ and ‘Sulubahçe’ localities of Bozcaada. The yield per vine stock has been noted at harvesting time by visiting in the same day to different localities of vineyards, as well as samples were brought to the Pomology Laboratory of ÇOMÜ Faculty of Agriculture for identifying some characteristics relating to grape cluster, single fruit and its maturity. Some significant differences have been found on the basis of different grape growing sites when research findings were evaluated. In 2012, the highest yield per vine stock were obtained from ‘Ova’ locality (2.793 kg/vine stock) and the lowest obtained from 'Sulubahçe' locality (1.661 kg/vine stock), 'Çayır' locality (2.093 kg/vine stock) has located in the middle. Compared to 2012 in 2013, an increase in yield in ‘Çayır’ and ‘Sulubahçe’ localities and a decrease in yield in ‘Ova’ locality were observed but any significant difference among localities were not identified. The presence of lower cluster width and length; grape fruit width, length and volume; and total number of grape fruits in cluster samples which were taken from ‘Sulubahçe’ locality played an important role in maintaining the low yield per vine stock as compared to other two localities. In 2012, the highest maturity index values were measured as 42.35 in ‘Sulubahçe’ locality and followed by ‘Çayır’ (34.95) and ‘Ova’ (28.82) localities. In 2013, the highest maturity index value was measured in ‘Sulubahçe’ (36.91) locality, the lowest maturity index value was measured in ‘Ova’ (29.01) locality and ‘Çayır’ locality were located in the middle with the index value of 35.04. Difference in maturity and quality attributes of ‘Bozcaada Çavuşu’ among different localities in Bozcaada have been interpreted as a result of changes in soil quality and climatic variations (microclimate) within short distances.

Keywords

Bozcaada Çavuşu , table grape variety , yield , quality , Bozcaada , Çanakkale

References

• Akman, A., Topaloğlu, R., 1975. Güneydoğu, özellikle Gaziantep-Kilis çevresi ekolojik koşullarına uygun yerli ve yabancı üzüm çeşitlerinin şaraplık değerleri üzerinde araştırmalar. Tübitak, Tarım ve Ormancılık Grubu, Yayın No:45. Ankara.
• Alleweldt, G., İlter, E., Klenert, M., Uzun, İ., 1987. Türk ve Alman şaraplık üzüm çeşitlerinin ve Geilweilerhof koşullarında adaptasyonu üzerine çalışmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 24(3):323-334.
• Anonim, 1997. T.C. Standart Üzüm Çeşitleri Kataloğu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, 88s, Ankara.
• Anonymous, 2009. 2nd Edition of the OIV Descriptor List for Grape Varieties and Vitis species. Organisation Internationale de la vigne et du vin. 18, rue d’Aguesseau 7500 Paris. 178p.
• Anonim, 2015. Bozcaada iklim verileri (1984-2014) Çanakkale Meteoroloji İl Müdürlüğü.
• Barbeau, G., Cadot, Y., Stevez, L., Bouvet, M.H., Cosneau, M., Asselin, C., Mege, A., 2001. Role of soil physical properties, climate and harvest period on must composition, wine type and flavor (Vitis vinifera L., cv. Chenin). 26. World Congress of the OIV Adelaide, Australia, 11-17 October 2001. 1-12.
• Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., Fidan, Y., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G., 1998. Genel Bağcılık. Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi:1. 253s. Ankara.
• Dardeniz, A., 2001. Asma fidancılığında bazı üzüm çeşidi ve anaçlarda farklı ürün ve sürgün yükünün üzüm ve çubuk verimi ile kalitesine etkileri üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 167s, İzmir.
• Dardeniz, A., Kısmalı, İ., 2002. Amasya ve Cardinal üzüm çeşitlerinde farklı ürün yüklerinin üzüm ve çubuk verimi ile kalitesine etkileri üzerine araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 39(1):9-16.
• Dardeniz, A., 2002. Bozcaada bağcılığının mevcut durumu, sorunları ve bağcılığın geliştirilmesine yönelik öneriler. Türk-Koop Ekin. 20:77-84.
• Dardeniz, A., Şeker, M., Yancar, A., Gökbayrak, Z., Bahar, E., Kahraman, K.A., 2011. Çanakkale’de Bozcaada Çavuşu üzüm çeşidi yetiştiriciliği ve karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Katılımlı 1. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, 2567-2582, 27-30 Nisan 2011, Eskişehir.
• Dardeniz, A., 2013. Çanakkale ili bağcılığı ve son gelişmeler. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 1(1):107-110.
• Dardeniz, A., 2014. Effects of cluster tipping on yield and quality of Uslu and Cardinal table grape cultivars. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 2 (1):21-26.
• Fidan, Y., 1985. Özel Bağcılık. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:930, Ders Kitabı No:401. Ankara.
• Kiracı, M.A., Bayraktar, H., Usta, K., Özışık, S., Gürnil, K., 2002. Bozcaada Çavuşu, Kozak Beyazı, Karasakız ve Amasya Beyazı üzüm çeşitlerinde klon seleksiyonu çalışmaları. Türkiye 5. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu, 97-102, 5-9 Ekim 2002, Nevşehir.
• Koundouras, S., Marinos, V., Gkoulioti, A., Kotseridis, Y., Comelis, V.L., 2006. Influence of vineyard location and vine water status on fruit maturation of nonirrigated Cv. Agiorgitiko (Vitis vinifera L.). Effects on wine phenolic and aroma components. J. Agric. Food Chem. 54:5077-5086.
• McCallum, J.L., Fisher, H., Strommer, J.N., Tsao, R., 2009. Effect of terroir on anthocyanins of Vitis vinifera L. Cabernet Sauvignon and Cabernet Franc grown in different Niagara appellations. Acta Hort. (ISHS) 827:287-294.
• Tangolar, S., Ergenoğlu, F., Gök, S., 1996. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma Bağı Üzüm Çeşitleri Kataloğu. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ofset Atölyesi. 94s. Adana.
• Sezen, E., Dardeniz, A., 2015. Farklı kış budama dönemleri ve yaz budaması uygulamalarının Yalova İncisi üzüm çeşidinin verim ve kalitesine olan etkilerinin belirlenmesi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi (Basımda).
• Uslu, İ., Samancı, H., 1997. Marmara Bölgesi üzüm çeşitlerinde klon seleksiyonu çalışmaları. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yayın No:95, Yalova.
• Van Leeuwen, C., Friant, P., Chone, X., Tregoat, O., Koundouras, S., Dubourdieu, D., 2004. Influence of elimate, soil, and cultivar on terroir. Am. J. Enol. Vitic. 55:3. 207-217.
• Yağcı, A., Altındişli, A., Ilgın, C., 2005. Ege Bölgesi’nde yetiştiriciliği yapılan Çekirdeksiz üzüm çeşidinin ilçelere göre hasat zamanındaki üzüm özellikleri ve kuruma randımanları. 6. Bağcılık Sempozyumu, 19-23 Eylül, Tekirdağ, 321-328.
• Yayla, F., 1984. Marmara Bölgesinde şaraplık olarak yetiştiriciliği yapılan yerli ve yabancı bazı üzüm çeşitlerinin bulundukları ekolojilerinde şaraplık değerleri üzerine araştırmalar. Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Bağcılık Araştırma Proje özetleri. Tekirdağ, 1997, 17s.
• Yayla, F., Ayman İ., 1990. Marmara Bölgesinde şaraplık olarak yetiştiriciliği yapılan yerli ve yabancı bazı üzüm çeşitlerinin bulundukları ekolojilerinde şaraplık değerleri üzerinde araştırmalar. Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü (Yayınlanmamış sonuç raporu).
• Zsofi, Z., Biro, P., Balo, B., 2005. Water relations and photosynthetic responses of Kekfrankos grapevine (Vitis vinifera L.) in two terroirs with different ecological conditions. Proceedings of the 8. Hungarian Congress on Plant Physiology and the 6. Hungarian Conference on Photosynthesis, 2005. Acta Biologica Szegediensis. 49(1-2):211-213.