Harran Ovası Koşullarında Yetiştirilen Bazı Amerikan Asma Anaçlarının Yaprak ve Stoma Özelliklerinin İncelenmesi

Year 2016, Volume: 45 Issue: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 857 - 861, 31.03.2016

Mehmet İlhan Bekişli Sadettin Gürsöz

Abstract

GAP’ın uygulamaya girmesiyle sulu tarım olanaklarının artması ve ürün desenin değişmesi Harran Ovası’nda bağcılığı günümüzde gözden düşen bitkisel üretim kollarından biri haline gelmiştir. Bu olumsuzluklara rağmen bağcılık önemli derecede üretim potansiyeline sahiptir. Son yıllarda Harran Ovası tarım alanlarında yeni tesis edilen bağlarda Amerikan asma anaçlarının kullanımı artmıştır. Bu durumun nedenleri arasında bölgenin kurak iklime sahip olması ve bağ alanlarının sulanmaması gösterilebilir. Bölgede kullanılan Amerikan asma anaçlarından 99R, 110R, 1103P, 41B, 5BB ve Rupestris du Lot’dan alınan yaprak örnekleri bitkisel materyal olarak kullanılmıştır. Yaprak örnekleri 2014 yılı Mayıs ayında gelişme kuvvetleri birbirine yakın olan omcaların 8. boğumlarından alınmıştır. Yaprak boyu (1), yaprak eni (1), yaprak sapı uzunluğu (cm), yaprak kalınlığı (mm), yaprak alanı (cm²), stoma sayısı (adet/mm²), stoma boyu (pm), stoma eni (pm) ve stoma eni-stoma boyu oranı incelenerek belirlenmiştir. İncelenen özelliklerde Amerikan asma anaçları arasında istatistiksel farklılıklar saptanmıştır. Yaprak eni 15.20-9.12 cm, yaprak boyu 16.13-8.42 cm, yaprak alanı 169.1-57.2 cm² arasında değişim gösterirken stoma sayısı 262.5-184.4 adet/mm², stoma eni 21.19-18.34 pm, stoma boyu 31.82-28.56 pm arasında değişim göstermiştir. Amerikan asma anaçlarının stoma eni ile stoma boyu arasında doğrusal bir ilişki olduğu saptanmıştır. Araştırma sonucunda aynı ekolojide yetiştirilen Amerikan asma anaçlarının birim yaprak yüzey alanında bulunan stoma sayılarının bu anaçların tanımlanmasında kullanılabilecek güvenilir kriterler olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Anaç , asma , stoma , yaprak

Determination of Leaf and Stomatal Characteristics of Some Grape Rootstocks Grown in The Harran Plain Conditions

Abstract

Change the pattern of growth and product opportunities with the introduction of GAP irrigation practices, the vineyard is today led to a decrease in the Harran Plain. Despite these disadvantages viticulture has significant production potential. Newly planted vineyards in the Harran Plain in recent years has increased the use of rootstocks. Arid climate conditions of region and not to irrigate vineyards can be shown the causes of this situation. 99R, 110R, 1103P, 41B, 5BB and Rupestris du Lot rootstocks’ which are using in the region, leaves used as plant material. Leaves are taken from 8th nodes in May 2014. In the study some leaf (leaf length (1), leaf width (1), leaf thickness (mm), petiole length (cm), leaf area (cm²)) and stomata (stomata number (number/mm²), stomatal length (pm), stomatal width (pm), stoma width-stoma length ratio) characteristics were analyzed. Statistically significant differences were detected between rootstocks about observed characteristics. Rootstocks width of leaf varied from 15.20 to 9.12 cm, length of leaf varied from 16.13 to 8.42 cm, leaf area varied from 169.1 to 57.2 cm² and number of the stomata range from 262.5 to 184.4 number/mm², stomata width varied from 21.19 to 18.34 pm, stomata length varied from 31.82 to 28.56 pm. Linear relationship was found between stomata width and stomata length. In conclusion, rootstocks varieties which are grown in the same ecological area, the number of the stomata can be used for the identification for these rootstocks, criteria were determined to be reliable.

Keywords

Rootstock , grape , stomata , leaf

References

• Ağaoğlu, Y.S., Çelik, H., 1986. Bağcılık potansiyelinin geliştirilmesi. Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Kalkınma Sempozyumu, Ankara, 211-229.
• Beck, C.B., 2010. An introduction to plant structure and development plant anatomy for the twenty-first century. Cambridge University Press, Cambridge, 442p.
• Boselli, M., Scienza, A., 1983. Effects of potassium fertilization on density and morphological characteristics of stomata in grapevines vignevini. Bologna, 10(1-2):27-32.
• Çelik, S., 2011. Bağcılık (Ampeloloji) Cilt 1. 3.Baskı. Avcı Ofset. İstanbul, 428s.
• Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., Fidan, Y., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G., 1998. Genel Bağcılık. Sunfidan A.Ş., Mesleki Kitaplar Serisi, No:1, Ankara, 253s.
• Dardeniz, A., Kısmalı, İ., 2001. 140 Rugeri ve 1103 Poulsen Amerikan asma anaçlarında farklı sürgün yükünün çubuk verimi ve kalitesine etkileri üzerine araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 38(2-3):9-16
• During, H., 1980. Stoma frequency of leaves of Vitis Species and cultivars. Vitis (19):91-98.
• Düzenli, S., 1983. Bazı asma tür ve çeşitlerinin stoma yapılan ve asetilsalisilik asitin stoma hareketlerine etkisi üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Düzenli, S., Ağaoğlu, Y.S., 1992. Vitis vinifera L.’nin bazı çeşitlerinde stoma yoğunluğu üzerine yaprak yaşının ve yaprak pozisyonlarının etkisi. Doğa Turkish Journal of Agriculture and Forestry (16):63-72.
• Düzenli, S., Ergenoğlu, F., 1983. Yüksek terbiye sisteminde değişik şekiller verilmiş ve farklı anaçlar üzerine aşılı asma çeşitlerinde stoma yoğunluklarının araştırılması. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (2):35-47.
• Düzenli, S., Ergenoğlu, F., 1991. Yüksek terbiye sisteminde değişik şekiller verilmiş ve farklı anaçlar üzerine aşılı bazı Vitis vinifera çeşitlerinde stoma yoğunluklarının araştırılması. Doğa Journal of Agriculture and Forestry (15):308-317.
• Ecevit, F.M., Kelen, M., 1999. Isparta (Atabey)’de yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23:511-518.
• Elçi, Ş., 1994. Sitogenetikte araştırma yöntemleri ve gözlemler. Yüzüncü Yıl Yıl Üniversitesi, Yayın No:18, Van, 238s.
• Elçi, Ş., Sancak, C., 2009. Sitogenetikte araştırma yöntemleri ve gözlemler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:1576, Ders Kitabı No:528, Ankara, 227s.
• Eriş, A., 1979. Asmalarda stoma hareketlerini düzenleyen bazı iç ve dış faktörler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:694, Ankara, 15s.
• Eriş, A., Soylu, A., 1990. Stomatal density in various Turkish grape cultivars. Proc. of the 5. Int. Symp. on Grape Breeding Germany, Vitis, 382-389.
• Forlani, M., Pasquarella, C., Coppola, V., 1983. Relation between stomatal density and vigour of grapevine rootstocks. Rivista di Viticoltura e di Enologia Conegliano, (36):117-125.
• Gargın, S., 2009. Eğirdir/Isparta koşullarında bazı üzüm çeşitlerinin stoma yoğunluklarının belirlenmesi. 7. Türkiye Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, 5-9 Ekim, Manisa, 57-61.
• Gökbayrak, Z., Dardeniz, A., Bal, M., 2008. Stomatal density adaptation of grapevine to windy conditions. Trakya Journal of Sciences 6(1):18-22.
• Gürsöz, S., 1993-a. GAP alanına giren güneydoğu Anadolu bölgesi bağcılığı ve özellikle Şanlıurfa ilinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik nitelikleri ile verim ve kalite unsurlarının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 363s.
• Gürsöz S., 1993-b. GAP Alanına giren güneydoğu Anadolu bölgesi bağcılığı ve özellikle Şanlıurfa ilinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik nitelikleri ile verim ve kalite unsurlarının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Adana, 2:504-508.
• Gürsöz, S., 2005. Özel Bağcılık ve Ampelografi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Şanlıurfa, 213s.
• Kaçar, B., 1996. Bitki Fizyolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:1447, Ders Kitabı No:427, Ankara, 288s.
• Kaçar, B., Katkat, V., Öztürk, Ş., 2010. Bitki Fizyolojisi. Nobel Yayınları, Ankara, 556s.
• Kara, S., Özeker, E., 1999. Farklı anaçlar üzerine aşılı yuvarlak çekirdeksiz üzüm çeşidinin yaprak özellikleri ve stoma dağılımı üzerinde araştırmalar. Journal of Aegean Agricultural Research Institute, 9:76-85.
• Kurt, N., 2008. Orta Karadeniz Bölgesi bazı kestane genotiplerinin yaprak ve stoma özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, 64s.
• Loveys, B.R., Kriedeman, P.E., 1973. Rapid changes in abscisic acid-like inhibitors following alterations in vine low water potential. Physiol. Plant, 28:476-479.
• Marasalı, B., Aktekin, A., 2003. Sulanan ve sulanmayan bağ koşullarında yetiştirilen üzüm çeşitlerinde stoma sayısının karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi 9(3):370-372.
• Sabır, A., 2008. Bazı üzüm çeşit ve anaçlarının ampelografik ve moleküler karakterizasyonu. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 154s.
• Scienza, A., Boselli, M., 1981. Frequency and biometric characteristics of stomata in some grapevine rootstocks. Vitis 20(4):281-292.
• Shiraishi, S., Hsiung, T.C., Shiraishi, M., 1996. Preliminary survey on stomatal density and length of grapevine. Journal of the Faculty of Agriculture Kyushu University, Japan, 41(1-2):11-15.
• Uzun, H.İ., 2004. Bağcılık El Kitabı. Hasad Yayıncılık. İstanbul, 156s.