Bazı Doğal Cyclamen Türlerinin Çoğaltımı ve Süs Bitkisi Olarak Kullanımı

Year 2016, Volume: 45 Issue: (Özel Sayı 1) 7. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 995 - 1000, 31.03.2016

Gülden Haspolat , Ayhan Kesici Ümran Şenel

Abstract

Cyclamen türleri Primulaceae familyasına ait çok yıllık yumrulu bitkilerdir. Şubat-Mayıs ve Eylül-Kasım aylarında beyaz renkte ve pembenin farklı tonlarında çiçeklenirler. Türkiye florasında doğal olarak yayılış gösteren 10 Cyclamen türü vardır. Bu çalışma ile ülkemizde yayılış gösteren bazı Cyclamen türlerinin çoğaltılması ve süs bitkisi olarak değerlendirme olanaklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çoğaltma çalışmalarında vejetatif soğan çoğaltma yöntemlerinden olan bazal kesim ve 4’e bölme uygulamaları için Cyclamen courn, Cyclamen hederefolium ve Cyclamen cilicium türlerine ait yumrular kullanılmıştır. Bazal kesim ile kesim yüzeyinden yavru yumru oluşumu gözlemlenmezken 4’e bölme uygulamasında bir yumrudan 4’er yumru elde edilmiştir. Süs bitkisi olarak değerlendirme açısından Cyclamen persicum, Cyclamen graecum, Cyclamen hederefolium, Cyclamen cilicium ve Cyclamen courn türlerinde çiçek boyu ve çapı; petal boyu ve çapı, yaprak boyu ve çapı; yaprak ve çiçek sapı uzunluğu, çiçekli kalma süreleri gibi morfolojik özellikler belirlenmiştir. En yüksek çiçek ve yaprak boyu ile bitki yoğunluğu Cyclamen persicum’da belirlenmiş ve bu değerler çiçek boyunda 24 ile 36 cm; yaprak boyunda ise 12-18 cm arasında değişmiştir. Cyclamen graecum’da çiçek boyu 15-21 cm, yaprak boyu 12-17 cm iken Cyclamen hederefolium’da hem çiçek hem de yaprak boyu 6-10 cm arasında değişmiştir. Cyclamen hederifolium’un bitki yoğunluğu yüksek iken Cyclamen cilicium’un orta Cyclamen courn’un ise zayıf olarak belirlenmiştir. Bitkilerin çiçekli kalma süreleri ortalama 20 gün olmuştur. Bu çalışma ile doğal Cyclamen türlerinin dış mekân bitkisi ve saksı bitkisi olarak kullanılabileceği belirlenmiştir. Ayrıca ilkbahar ve sonbaharda çiçek açan farklı türlerin bir arada kullanılması ile gösterişli yapraklarının yanında yılda 2 defa çiçek açan bitki topluluğu oluşturmak mümkündür.

Keywords

Cyclamen , süs bitkisi , vejetatif çoğaltma

Propagation and Usage of Some Cyclamen Species as Ornamental Plants

Abstract

Cyclamen ssp. are annual plants which belong to Primulaceae. Their pink or white colored flowers can be seen at February-May or at September-October. There are 10 Cyclamen species which are naturally spreading at Flora of Turkey. The objective of this study is to determine the propagation methods and facilities of some Cyclamen species that can be used as ornamental plants. For vegetative propagation methods we used basal cut and cutting to 4 pieces of tubers at Cyclamen courn, Cyclamen hederefolium and Cyclamen cilicium species. Although there is no small tuber at basal cut, we have 4 small tubers from cutting to 4 pieces. For determining the usage as ornamental plants, we observed some morphological properties such as flower length and width, petal height and width, leaf length and width, flower longevity at Cyclamen persicum, Cyclamen graecum, Cyclamen hederefolium, Cyclamen cilicium and Cyclamen courn species. At Cyclamen persicum flower lengths were changed between 24-26 cm, leaf lengths were between 12-17 cm. For Cyclamen graecum flower lengths were between 15-21 cm, leaf lengths were between 12-17 cm and at Cyclamen hederefolium both flower and leaf lengths were changed between 6-10 cm. Cyclamen hederifolium had the highest plant density while Cyclamen cilicium’s plant density was middle and Cyclamen courn’s was weak. Flower longevity average value was 20 days for each plant. Within this study it was determined that Cyclamen species can be used as outdoor or pot plants. On the other hand, it is possible to see flowers 2 times in a year with effective leaves planting both spring and autumn flowering species at same place.

Keywords

Cyclamen , ornamental plants , vegetative propagation

References

• Aksu, E., Erken, K., Görür, G., 2002. İhracatı yapılan doğal Cyclamen türlerinden Cyclamen hederifolium, Cyclamen courn ve Cyclamen cilicium yumrularının tohumla üretilmeleri. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yayın No:163, Yalova.
• Arslan, N., Sarıhan. E.O., İpek. A., 2008. Farklı soğan kesme yöntemlerinin Fritillaria persica L.’nın bazı özellikleri üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi 14(3):246-250, Ankara.
• Aslay, M., 2009. Bazı doğal bitkilerin kültüre alınması, yeni tür ve çeşitlerin süs bitkileri sektörüne kazandırılması Tübitak projesi, Doğu Anadolu Bölgesindeki bazı çok yıllık bitki türlerinin Fritillaria spp. ve Tchihatchewia isatidea) kültüre alınması. Alt projesi sonuç raporu.
• Boztok, Ş., 2002. Siklamen (Cyclamen persicumyde çiçeklenme üzerine gibberelik asidin etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 39(3):1-8.
• Davis, P.H., 1984. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol.8, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Ekim, T., Koyuncu, M., Güner, M.A., Erik, S., Yıldız, B., Vural, M., 1991. Türkiye’nin ekonomik değer taşıyan geofitleri üzerinde taksonomik ve ekolojik araştırmalar. Orman Genel Müdürlüğü, Eğitim Dairesi Başkanlığı, Yayın No:65, Sıra No:669, Ankara.
• Ergun, E., Erkal, S., Pekizoğlu, F., 1997. Doğadan sökülen çiçek soğanlarının sökümü, üretimi ve ticaretinin ekonomik yönden değerlendirilmesi. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yayın No:108, Yalova.
• Haspolat, G., 2011. Batı Anadolu’da yayılış gösteren bazı Crocus L. taksonlarının çoğaltımı ve süs bitkisi olarak değerlendirilmesi üzerine araştırmalar. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kaşka, N., Yılmaz, M., 1974. Bahçe Bitkileri Yetiştirme Tekniği (Hartman ve Kester’den çeviri), Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ders Notları, Yayın No:79, Adana.
• Kesici, A., 2009. Bazı doğal bitkilerin kültüre alınması, yeni tür ve çeşitlerin süs bitkileri sektörüne kazandırılması. Tübitak projesi, Ege Bölgesi doğal Fritillaria türlerinin kültüre alınması ve süs bitkisi olarak değerlendirme olanakları. Alt proje sonuç raporu.
• Mathew, B., Özhatay, N., 2001. Türkiye’nin Siklamenleri. Türkiye’de Doğal Olarak Yetişen Siklamen Türlerinin Tanıtım Rehberi, Türkiye Doğal Hayatı Koruma Derneği