Biyodost Park Kriterleri Açısından Galle Park Kent Parkının Analizi

Year 2025, Volume: 54 Issue: Özel Sayı 1, 449 - 458, 25.03.2025

Cansel Çevik , Hasan Yılmaz

https://doi.org/10.53471/bahce.1558448

Abstract

Güncel ve gelecekte de önemli bir çevre sorunu durumuna gelecek olan iklim değişikliği senaryolarının kentsel ekosistemlere yansımalarının ekolojik birçok sorunu da beraberinde getirebileceği öngörülmektedir. Bu yüzden kentlerdeki yapılacak her türlü planlama kararlarında ve tüm fiziki yapılaşmalarda parkların sürdürülebilirliği ön plana çıkmaktadır. Bu kapsamda; kent parkları kentsel biyoçeşitliliğe katkı sağlayan en önemli açık yeşil alanlardan birisidir. Gaziantep kenti önemli açık yeşil alanlara sahip olup Galle Park kentin yeni parklarından birisidir. Bu çalışmada; Galle Park’ın Biyodost açık yeşil alan kriterleri bakımından bir analizi yapılması hedeflenmiştir. Çalışmada yapısal ve bitkisel analizler üzerinde durularak önerilere yer verilmiştir. Yapılan puanlamaya göre 75 puan alarak İyi Seviyede Biyodost Yerleşke ünvanı almıştır ve Ankara’da yapılan kongrede bu çalışma sözlü olarak sunulmuş ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından dikkate alınmış Türkiye’deki ilk Biyodost Park olarak tescil edilmiştir.

Keywords

Açık ve Yeşil Alan, Galle Park/Gaziantep, Kentsel Biyoçeşitlilik, biyodost park kavramı

Analysis of Galle Park City Park in Terms of Biofriendly Park Criteria

Abstract

It is envisaged that the reflections of climate change scenarios, which will become a major environmental problem both currently and in the future on urban ecosystems may bring about many ecological problems. Therefore, the sustainability of parks comes to the fore in all planning decisions and all physical structures in cities. In this context; City parks are one of the most important open green areas that contribute to urban biodiversity. The city of Gaziantep has important open green areas and Galle Park is one of the new parks of the city. In this study; It is aimed to conduct an analysis of Galle Park in terms of biofriendly open green space criteria. The study will focus on structural and herbal analysis and give suggestions.

Keywords

Open and Green Space, Galle Park/Gaziantep, Urban Biodiversity., biofriendly city concept

References

• Askan, G., Yılmaz, H. 2016. Erzincan kenti açık-yeşil alanlarında kullanılan bitkisel materyalin belirlenmesi. Erzincan University Journal of Science and Technology 9(1):57-74.
• Aznarez, C., Svenning, J.C., Taveira, G., Baró, F., Pascual, U. 2022. Wildness and habitat quality drive spatial patterns of urban biodiversity. Landscape and Urban Planning 228:104570.
• Berthon, K., Thomas, F., Bekessy, S. 2021. The role of ‘nativeness. In Urban Greening to Support Animal Aiodiversity. Landscape and Urban Planning 205:103959.
• Colinas, J., Bush, P., Manaugh, K. 2018. The socioenvironmental impacts of public urban fruit trees a Montreal case-study. Urban Forestry & Urban Greening 45(2019):126132.
• Çakmak, M., Özden, F., Uslu, A. 2021. Kentsel alanlarda biyoçeşitliliği destekleyen tasarım yaklaşımları. Ankara Keçiören Atatürk Botanik Parkı Örneği, Türkiye Peyzaj Araştırmaları Derneği 48(1):13-27.
• Çınar Altınçekiç, H.S. 2016. Japon ruhunda bahçe yaratma. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 16(2):485-496.
• Çorbacı, Ö.L., Erdi, E. 2022. Kentsel açık yeşil alanlardaki yenilebilir bitkilerin değerlendirilmesi: Kahramanmaraş kenti örneği. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences 7(4):589-596.
• Çorbacı, Ö.L., Özyavuz, M. 2024. Kentsel açık yeşil alanlarda kurakçıl peyzaj (xeriscape) çalışmaları. İnce, K. (Ed.). Kentsel Yeşil Alanların Sürdürülebilir Yönetimi, Temmuz, 2024, Bölüm 5:109-171, ISBN:978-625-367-746-6.
• Demir, M., Caner, A.M., Aksoy, Ö.B., Rüzgâr, A., Duran, G. 2020. Kars kent halkının süs bitkilerine olan talebinin incelenmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi 5(2):151-164.
• Dikmen, B., Yılmaz, H. 2021. Erzurum kentsel açık yeşil alanlarında meyve ağaçlarının kullanımı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 52(3):262-272.
• Gök, A.B., Bingöl, B. 2016. Zen bahçeleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mekânsal Planlama ve Tasarım Anabilim Dalı, Burdur.
• Gül, A., Küçük, V. 2001. Kentsel açık-yeşil alanlar ve Isparta kenti örneğinde irdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi ISSN:1302-7085, 2(A):27-48.
• Hartig, T., Kahn, P.H. 2016. Living in cities. Naturally 352:938-940.
• Kendal, D., Dobbs, C., Lohr, V.I. 2014. Global patterns of diversity in the urban forest: is there evidence to support the 10/20/30 rule? Urban Forestry and Urban Greening 13(3):411-417.
• Knapp, S., Aronson, M.F.J., Carpenter, E., Herrera-Montes, A., Jung, K., Kotze, DJ., Sorte, F.A., Lepczyk, C.A., McGregor-Fors, I., McIvor, J.S., Moretti, M., Nilon, C.H., Piana, M.R., Rega-Brodsky, C.C., Salisbury, A., Threlfall, C.G., Trisos, C., Williams, N.S.G., Hahs, A.K. 2021. A research agenda for urban biodiversity in the global extinction crisis. BioScience 71(3):268-279.
• Kowarik, I. 2011. Novel urban ecosystems, biodiversity, and conservation. Environmental Pollution 159:1974-1983.
• Liu, J., Slik, F. 2021. Are street trees friendly to biodiversity? Landscape and Urban Planning, 218:104304.
• Müller, N., Ignatieva, M., Nilon, J., Werner, P. 2013. Patterns and trends in urban biodiversity and landscape, doi:10.1007/978-94-007-7088-1_10 Urbanization, Biodiversity and Ecosystem Services: Challenges and Opportunities, pp:123-174.
• Nordon, BA., Evans, KL., Warren, PH. 2016. Urban biodiversity and landscape ecology; patterns, process and planning. Landscape Design and Planning 1:178-192.
• Özgeriş, M. 2023. Kent ekosisteminde biyoçeşitliliğin önemi ve kentsel biyoçeşitlilik indeksleri’, mimarlık, planlama ve tasarımda öncü ve çağdaş çalışmalar. Prof. Dr. Mehmet Emin Başar, Dr. Ögr. Üyesi İlknur Acar Ata, Editör, Duvar Yayınları, İzmir, s:163-181.
• Panwar, H. 2021. Urban biodiversity. Edit. Raina Singh, Vaishnavi. T.G. Shankar, Amanjot Kaur and Mohini Bhaisare, Climate Centre for Cities National Institute of Urban Affairs India.
• Parlak Kalkan, G. 2015. Gaziantep adı üzerine. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü, 102, Sosyal Bilimler Dergisi 5(9).
• Pyšek, P., Chocholoušková, Z., Pyšek, A., Jarošík, V., Chytrý, M., Tichý, L. 2004. Trends in species diversity and composition of urban vegetation over three decades. Journal of Vegetation Science 15:781-788.
• Sarı, D., Kurt, U., Resne, Y., Çorbaci, Ö.L. 2020. Kent parklarında kullanılan ağaç türlerinin sağladığı ekosistem hizmetleri: Rize Mesut Yılmaz (Sahil) parkı örneği. Anadolu Çevre ve Hay. Dergisi 5(4):541-550.
• Sayan Atanur, G., Ersöz, N.D. 2020. Kavramsal gelişim süreçleri ve tasarım bileşenleri bağlamında kent parklar. Ağaç ve Orman 1(1):66-71.
• Sjöman, H., Morgenroth, J., Sjöman, J.D., Sæbø, A., Kowarik, I. 2016. Diversification of the urban forest can we afford to exclude exotic tree species? Urban Forestry and Urban Greening 18:237-241.
• Url-1, 2024. https://nip.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 11.08.2024).
• Url-2, 2024. https://www.sahinbey.bel.tr/idet/354/ 1081/nufusa (Erişim Tarihi: 11.08.2024).
• Url-3, 2024. https://www.nufusu.com/turkiyenin-en-kalabalik-sehirleri (Erişim Tarihi: 11.08.2024).
• Url-4, 2024. https://www.gaosb.org (Erişim Tarihi: 11.08.2024).
• Url-5, 2024. https://www.kureselamaclar.org/, (Erişim Tarihi: 29.07.2024).
• Url-6, 2024. https://www.mgm.gov.tr/verideger lendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=gazıantep (Erişim Tarihi: 11.08.2024).
• Url-7, 2024. https://tr.wikipedia.org/wiki/hasbah %c3%a7e (Erişim Tarihi: 08.01.2025).
• Url-8, 2025. https://www.tropicos.org/home (Erişim Tarihi 09.01.2025).
• Url-9, 2025. https://acikders.ankara.edu.tr/plug infile.php/11818/mod_resource/content/1/14.%20hafta%20%c3%87in%20bah%c3%a7e%20sanat%c4%b1.pdf (Erişim Tarihi: 12.01.2025).
• Yılmaz, H., Askan, G. 2024. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Yalnızbağ Yerleşkesinin iklim değişikliğine karşı duyarlılığının belirlenmesi ve bazı yeşil altyapı öneri senaryoları. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi 20(Özel Sayı):293-329.
• Yılmaz, H., Irmak, M.A. 2004. Erzurum kenti açık-yeşil alanlarında kullanılan bitki materyalinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 13:52.
• Yılmaz, H. 2023. The concept of a biodiverse-friendly city in the face of climate change. 3. International Architectural Sciences and Application Symposium, September 14-15, pp:1032-1038, Naples, İtaly, doi:10.528/zenodo. 10032598.
• Yılmaz, H. 2024. İklim değişikliğine karşı biyoçeşitliliğe dost yerleşke kavramı; ata botanik bahçesi örneği. Kentsel Yeşil Alanların Sürdürülebilir Yönetimi, T.C. Şehircilik, Çevre ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Ankara.
• Zari, M.P. 2018. The importance of urban biodiversity a ecosystem services approach. Biodiversity International Journal, 2/4.