Bazı Frenküzümü Türlerinde (Ribes spp.) Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Düzeyleri ile Üretim Miktarları Üzerinde Araştırmalar

Year 1997, Volume: 26 Issue: 1-2, 29 - 36, 31.12.1997

Lütfi Pırlak Muharrem Güleryüz

Abstract

Birçok meyve türünde döllenme düzeyinin ve dolayısıyla meyve tutumunun ve verimin yüksek olmasında çiçek tozunun bazı özelliklerinin (üretilen miktar, çimlenme oranı, homojenlik oranı vb.) önemli etkisi bulunmaktadır. Bu araştırmada 4 frenküzümü türünün çiçektozlarının bazı özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada, Ribes aureum Pursh., Ribes petraeum Wulf., Ribes rubrum L. (Mulka çeşidi) ve Ribes nigrum L. (Silvergieter çeşidi) olmak üzere 4 frenküzümü türünde in vitro koşullarda TTC, IKI ve SG testleri ile çiçek tozu canlılık düzeyleri, %0, 5, 10, 15, 20, 25 ve 30 sakaroz, 50, 100, 200 ve 300 ppm borik asit ve %1 agar + %5, %10 ve %15 sakaroz ortamlarında çiçek tozu çimlenme ve hemasitometrik yöntemle çiçek tozu üretim miktarları incelenmiştir. Çiçek tozu canlılık ve çimlenme testlerinde en yüksek değerler R.rubrum ve R.nigrum türlerinden elde edilmiştir. Çiçek tozu üretim miktarı en yüksek olan türler de R.aureum ve R.nigrum olmuştur.

Keywords

Frenk Üzümü , Ribes spp. , Çiçek Tozu , Çimlenme

Studies on Viability, Germination Rate and Production Capacity of Pollen of Some Currant Species (Ribes spp.)

Abstract

Pollen characteristics such as viability, germination rate, homogeneity and production capacity are of importance in fertilization, fruit set and yield of many fruit species. This study aimed to determine some pollen characteristics of 4 currant species. 1996. In the experiment, the pollen currant species of Ribes aureum Pursh., Ribes petraeum Wulf., Ribes rubrum L. (cv. Mulka) and Ribes nigrum L. (cv. Silvergieter) were investigated. The viability tests TTC, IKI and SG were conducted, in vitro pollen germination experiments were carried out the "hanging drop" method in both sucrose solutions of; 0%, 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% and in 50, 100, 200, 300 ppm boric acid concentrations. Furthermore, pollen germination was tested "agar in petri" method using 1% agar + 5%, 10%, 15% sucrose. The pollen production capacity was determined by "hemacytometric method". The best results on the pollen viability and germination tests were obtained from Rrubrum and Rnigrum species. The highest pollen production levels were obtained from R.aureum and R.nigrum.

Keywords

Blackcurrant , Ribes spp. , Flower Pollen , Germination

References

• Ağaoğlu, Y.S., 1986. Üzümsü Meyveler. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:984, 377s.
• Bolat, İ. ve M. Güleryüz, 1994. Bazı Kayısı Çeşitlerinde Polen Canlılık ve Çimlenme Düzeyleri ile Bunlar Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 25(4):344-353.
• Cvopova, E., 1980. Flower Morphology and Pollen Germination of Black Currants in Relation to Pollination Conditions. Vedecke Prace Vyskumneko Ustavu Ovocnych a Okrasnych Drevin v Bojniciach, 2:31-39.
• Dokuzoğuz, M., 1964. Bazı Önemli Armut Çeşitlerinin Döllenme Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 1(2):64-84.
• Düzgüneş, O., T. Kesici ve F. Gürbüz, 1983. İstatistik Metotları-1. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:861. Ankara, 218 s.
• Düzgüneş, O., T. Kesici, O. Kavuncu ve F. Gürbüz, 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları-2). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:1021. Ankara, 381 s.
• Elçi, Ş., 1994. Sitogenetikte Araştırma Yöntemleri ve Gözlemler. 100. Yıl Üniversitesi Yayın No:18, Van, 238s.
• Eti, S., 1990. Çiçek Tozu Miktarını Belirlemede Kullanılan Pratik Bir Yöntem. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 5(4):49-58.
• Eti, S., 1991. Bazı Meyve Tür ve Çeşitlerinde Değişik in vitro Testler Yardımıyla Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Yeteneklerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(1):69-81.
• Eti, S., 1995. Bazı Yazlık Elma Çeşitlerinin Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Doğa Türk Tarım ve Orman Dergisi (Baskıda).
• Eti, S., 1998. Yabancı Kökenli Bazı Armut Çeşitlerinin Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Bahçe Dergisi (Baskıda).
• Eti, S. und R. Stösser, 1988. Fruchtbarkeit der Mandarinensorte “Clementine” (Citrus reticulata Blanco.), I. Polenqualitat und Pollenschauchwachstum. Gartenbauwiss. 53(4):160-166.
• Eti, S., N. Kaşka ve A.F. Gökçe, 1995. Santa Maria ve June Beauty Yazlık Armut Çeşitlerinin Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Doğa Türk Tarım ve Orman Dergisi (Baskıda).
• Eti, S., N. Kaşka, Ş. Kurnaz ve M. Kılavuz, 1990. Bazı Yerli Yenidünya (Eriobotrya japonica Lindl.) Çeşitlerinde Çiçek Tozu Üretim Miktarı, Canlılık Düzeyi ve Çimlenme Yeteneği ile Meyve Tutumu Arasındaki İlişkiler. Doğa Türk Tarım ve Orman Dergisi 14(4):421-431.
• Garda, J.E., J. Egea, L. Egea and T. Berenguer, 1990. The Floral Biologic of Certain Apricot Cultivars in Murcia. Hart. Abst. 60(12): No:9607.
• Güleryüz, M., 1977. Erzincan’da Yetiştirilen Bazı Önemli Elma ve Armut Çeşitlerinin Pomolojileri ile Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:229. 179s.
• Güleryüz, M. ve L. Pırlak, 1995. Erzurum Koşullarında Bazı Frenküzümü Türlerinin (Ribes sp.) Döllenme Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar. Türkiye 2. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi 1(Meyve):346-350.
• İştar, A., M. Güleryüz ve S.M. Şen, 1977. Frenküzümü (Ribes nigrum, Ribes rubrum) Çeliklerinde Bünyesel Hormonlarla Köklenme Arasındaki İlişkiler Üzerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 8(1):67-81.
• Norton, J.D., 1966. Testing of Plum Pollen Viability with Tetrazolium Salts. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 89:132-134.
• Onur, C., 1976. Türkiye’de Frenküzümü, Bektaşiüzümü, Ahududu ve Böğürtlen Yetiştiriciliğinin Önemi. Bitki 3(4):394-404.
• Özbek, S., 1977. Genel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:111. Adana. 386 s.
• Parfitt, D.E. and S. Ganeshan, 1989. Comparison of Procedures for Estimating Viability of Prunus Pollen. HortScience 24(2):354-356.
• Paydaş, S., S. Eti ve M. Erkuş, 1995.Yeni Bazı Çilek Çeşitlerinde Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Düzeyleri ile Üretim Miktarları Üzerinde Araştırmalar. Doğa Türk Tarım ve Orman Dergisi (Baskıda).
• Paydaş, S., S. Eti, N. Kaşka ve G. Sayılıkan, 1995. Pozantı Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Kiraz Çeşitlerinde Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Yetenekleri ile Üretim Miktarlarının Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (Baskıda).
• Pluta, S. and E. Zurawicz, 1993. Black Currant (Ribes nigrum L.) Breeding Programme in Poland. Acta Hort. 352, 447-453.
• Stösser, R., 1984. Untersuchungen über die Befruchtungsbiologie und Pollen Produktion Innerhalb der Gruppe Prunus domestica. Erwerbobstbau 26:110-115.
• Ülkümen, L., 1938. Malatya’nın Mühim Meyve Çeşitleri Üzerinde Morfolojik, Fizyolojik ve Biyolojik Araştırmalar. Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü, Yayın No:65. 489 s.
• Werner, D.J. and S. Chang, 1981. Stain Testing Viability in Stored Peach Pollen. HortScience 16(4):522-523.
• Zatyko, J.M. and I. Simon, 1988. Currants (Ribes spp.). In Biotechnology in Agriculture and Forestry. Vol.6, Crops 2. (Ed. J.P.S. Bajaj). pp:141-155.