Marmara Bölgesinde Yetiştirilen Yerli Kiraz Çeşitlerinin Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar

Year 1978, Volume: 9 Issue: 1-2-3, 1 - 15, 31.12.1978

Fahrettin Öz

Abstract

Bu çalışmada, 1975 ve 1976 yıllarında Marmara Bölgesi'nde yetiştirilen 9 yerli kiraz çeşidinin çiçek morfolojisi, fenolojik evreleri, polen çimlenme kabiliyetleri ve tozlaşma istekleri araştırılmıştır. Çeşitler olgunlaşma sırasına göre sırasıyla: Edirne, Turfanda, Acıbursa, Abdullah, Tabanlı, Turfandakara, Altıparmak, Dalbastı ve Karabodur'dur. Araştırmalar, Yalova Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü'ndeki kiraz toplama bahçesinde yetiştirilen ve tamamı Prunus avium'da tomurcuklanan sekiz yaşlı kiraz ağaçları üzerinde yapılmıştır. Yukarıda adı geçen çeşitlerden Edirne ve Turfanda en erken, Karabodur ise en geç olgunlaşanlardır. %5, %10, %15 ve %20’lik sakaroz çözeltileri kullanılarak yapılan polen çimlenme çalışmalarında konsantrasyon %15 olduğunda en iyi sonuçlar elde edilmiştir. Tüm kiraz çeşitlerinin polen çimlenme yüzdesi %30’un üzerinde bulunmuştur. Fenolojik safhalar, özellikle çiçeklenme başlangıcı, tam çiçeklenme ve taç yaprak dökümü iki yıl boyunca kaydedilmiştir. Acıbursa, Turfanda ve Turfandakara çeşitleri Dalbastı ve Karabodur çeşitleriyle çapraz uyuşumlu bulunmasına rağmen, çiçeklenme dönemleri Dalbastı ve Karabodur çeşitleriyle örtüşmediği için bu çeşitler için potansiyel tozlayıcı olarak kullanılamaz. Yukarıda adı geçen 9 kiraz çeşidinin de kendiyle uyuşmaz olduğu bulunmuştur. Kendiyle tozlaşan 4776 çiçekten sadece 31 meyve elde edilmiş ve meyve tutumu %0,67 olmuştur. Çapraz tozlaşma çalışmalarında ise 34142 çiçekten 15774 meyve elde edilmiş, bir başka deyişle meyve tutumu %46,2 olmuştur. Karabodur ve Altıparmak çeşitlerinin çapraz uyuşmazlık gösterme olasılığı en yüksek olan çeşitlerdir. Zira bu çeşitler için iki yıllık ortalama meyve tutumu %3,7 olmuştur. Tüm çeşitlere ait 5736 adet açık tozlaşmalı çiçekten 2042 adet meyve elde edilmiş olup, meyve tutum yüzdesi %35,6 olarak bulunmuştur.

Keywords

Kiraz , Marmara Bölgesi , Döllenme

Investigations on the Pollination Biology of Domestic Cultivars of Sweet Cherry Grown in Marmara Region

Abstract

An attempt was made to investigate the flower morphology, phenological stages, germination capability of pollen and the pollination requirements of 9 domestic sweet cherry cultivars grown in Marmara region during 1975 and 1976. The cultivars in the order of their ripening respectively are: Edirne, Turfanda, Acıbursa, Abdullah, Tabanlı, Turfandakara, Altıparmak, Dalbastı and Karabodur. Investigations were made on eight-year-old cherry trees all budded on Prunus avium and have been grown in the cherry collection orchard at Yalova Horticultural Research Institute. Edirne and Turfanda are the earliest while Karabodur being the latest in ripening of the above-mentioned cultivars. Pollen germination studies made by using 5, 10, 15 and 20 percent sucrose solutions yielded best results when the concentration was at 15. Percentage of pollen germination of all sweet cherry cultivars was found to be above 30. Phenologinal stages, especially onset of flowering, full bloom and petal fall were recorded for two years. Although Acıbursa, Turfanda and Turfandakara were found to be cross compatible with Dalbastı and Karabodur cultivars, they cannot be used as potential pollinizers for the latter ones because their flowering periods do not overlap those of Dalbastı and Karabodur. All of the above 9 sweet cherry cultivars found to be self-incompatible. Only 31 fruits were obtained out of 4776 self-pollinated flowers yielding a fruit set of 0.67%. In cross-pollination studies, however, 15.774 fruits obtained out of 34.142 flowers, in other words, the fruit set was 46.2%. Karabodur and Altıparmak are most likely to be cross-incompatible since the average fruit set for these cultivars for two years was 3.7%. 2042 fruits were obtained from 5736 open-pollinated flowers of all cultivars and percentage of fruit set was 35.6.

Keywords

Cherry , Marmara Region , Pollination

References

• Allard, R.W. 1960. Principle of Plant Breeding. University of California. Davis Calif. pp: 238-243.
• Anonyms, 1963-a. Self-Fertility in Cherry. Abstract Bibliography of Fruit Breeding and Genetics to 1965 for Prunus. Technical Communication no 31, Commonwealth Bureau of Hort. and Plantation Crops, E. Mailing, Maidstone, Kent, England. pp: 29, No: 180.
• Anonyms, 1963-b. The Pollination of Cherries. Ministry of Agriculture, Fisheries and Food, Advisory Leaflet No: 486.
• Arasu, N.T. 1968. Self-Incompatibility in Angiosperms: E. Mailing Research Station, Maidstone, Kent, Eng]and, A. Review Genetica 39: 1-24.
• Bowman, F.T. 1937. Cherry Pollination and Variety investigation in New South Wales, Abstract Bibliography of Fruit Breeding and Genetics to 1965 for Prunus, Technical Communication No: 31, Commonwealth Bureau of Hort. and Plantation Crops, E. Mailing, Maidstone, Kent, England. pp: 67, No: 398.
• Brewbaker, J.L. 1964. Agricultural Genetics. Printice Hall, Inc., Englewood Clifs, New Jersey, USA, pp: 23-27.
• Childers, N.F. 1975. Modern Fruit Science. 6. Edition, New Jersey. pp: 413-449.
• Crane, M.B. 1925. Self- Sterility and Cross Incompatibility in Plums and Cherries. Jour. of Genetics, 15(3): 301-322.
• Crane, M.B., W.J.C. Lawrence, 1929. Genetically and Cytological Aspects of incompatibility and Sterility in Cultivated Fruits. Jour Pom. and Hort. Sci., 7(4): 276-301.
• Crane, M.B., W.J.C. Lawrence, 1931. Sterility and Incompatibility in Diploid and Polyploidy Fruits Jour. of Genetics, 24: 97-107.
• Crane, M.B., A.G. Brown, 1937. Incompatibility and Sterility in the Sweet cherry Prunus avium L. Jour. Pom. and Hort. Sci., 15: 86-116.
• Crane, M.B., 1938. The Formation and Development of Cherries Scientific Horticulture, 6: 223-228.
• De Vries, D.P. 1967. Phenological Stages in Sweet Cherry with Regard to Preselection. Euphtica 16: 177-182.
• Dokuzoğuz, M., 1957. Meyve Ağaçlarında İrsi Bünye ile İlgili Kısırlıklar, Sebepleri ve Pratik Meyvecilik Bakımından Önemi. A.Ü. Ziraat Fakültesi, Fasikül 1, s: 79-91.
• Elizabeth, M.G. 1956. Blossoming Periods of Some Tree Fruits at E. Mailing. Res. Stn. Maidston, Kent, England, pp: 89-90.
• Flory, W.S. 1937. Cross Sterility in Hybrid Plum Varieties Texas Agricultural Experiment Station, Bulten No: 409, pp: 43-45.
• Harrison, H.J. 1975. Incompatibility and the pollen-Stigma Interaction. Annual Review of Plant Phsiology. Vol.: 26, Palo Alto, California, pp: 403-425.
• Harrison, H.J. 1976. A New Look at Pollination. Rep. E. Mailing Res. Stn. for 1975 (1976). Maidstone, Kent, England, pp: 141-157.
• Kaşka, N. 1967. Kışın Yapraklarını döken Bazı Meyve Türlerinde Çiçek ve Yaprak Tomurcuklarının Yaz, Kış ve İlkbahar Dinlenmeleri Üzerinde Araştırmalar. Tarım Bakanlığı Teknik Kitap, D-416. Ankara, s: 83-92.
• Knight, R.L. 1969. Abstract Bibliography of Breeding and Genetics to 1965 for Prunus, Technical Communication No: 31, Commonwealth Bureau of Hort. and Plantation Crops, E. Mailing, Maidstone, Kent, England. pp: 540-544, 551-564.
• Kobel, F.P. Steinegger, J. Anliker, 1938. Further Studies on Cherry Pollination. Abstract Bibliography of Fruit Breeding and Genetics to 1965 for Prunus. Technical Communication no. 31, Commonwealth Bureau of Hort. and Plantation Crops, E. Mailing, Maidstone, Kent, England, pp: 279, No: 1502.
• Lapins, K. 1963. Compact Mutants of Lambert Cherry Produced by ionizing Radiation, Abstract Bibliography of Fruit Breeding and Genetics to 1965 for Prunus. Technical Communication No:31, Commonwealth Bureau of Hort. and Plantation Crops. E. Mailing Maidstone, Kent, England. pp:307, No:1642.
• Lawrence, W.J.C. 1968. Plant Breeding. Martin’s New York, pp:31-47.
• Lewis, D. 1965. A Protein Dimer Hypothesis on incompatibility. In: Proc. 11. Int. Congr. Genet. 3: 657-663.
• Misic, P.D. 1966. Male Sterility in the Progenies of Plum Variety Early Red. Acta Agriculture Scandinavica, Suppl. 16: 287-288.
• Öz, F. 1977. Marmara Bölgesi için Ümitvar Kiraz ve Vişne Çeşitleri. Bahçe 8(1): 1-23.
• Özçağıran, R. 1966. Kemalpaşa’nın Önemli Kiraz Çeşitleri üzerinde Pomolojik ve Biyoiojik Araştırmalar. (Doktora Tezi) Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 115, İzmir.
• Pearce, S.C. 1953. Field Experimentation with Fruit Trees and Other Prennial Plants. Technical Communication No: 23, pp: 87-89. Commonwealth Bureau of Horticulture and Plantation Crops. E. Mailing, Maidstone, Kent, England.
• Philippe, J.M. 1967. Problems of Sweet and Sour Cherry Production in Turkey and Recommendations for a Research Program. Yalova.
• Sanfourche, G. 1965. La Pollinisation des Variétés de Cerises Douces (Prunus avium). Ann. Amelior. Plantes, 15(2): 223-235.
• Sanfourche, G., 1968. Resherches Sur la Floraison et la Biologie de Quelque Nouvel le Variétés de Cerisiers. Symposium on Cherries and Cherry Growing Institut für Obstbau und Gemüsebau der Universität Bonn, pp:17-21.
• Scarborough, S. 1960. Fruit Growing. Printice Hall, Inc., Englewood Cliffs, N.J., pp:216-224.
• Shoemaker, J.S., B.J.E. Teskey, 1959. Tree Fruit Production. John Willey and Sons. Inc., New York, pp: 285-325.
• Smole, J. 1968. Cherry Growing in the Gorica Region. Symposium on Cherries and Cherry Growing. Institut für Obstbau und Gemüsebau der Universität Bonn, pp: 84-91.
• Stancevic A.S. 1967. The Study of the Sweet Cherries Flowering Period. Jour of Yognslav Pom., Cacak. No: 1, pp: 21-31.
• Tutts, W.P., G.L. Philip, 1925. Pollination of the Sweet Cherry, Agricultural Experiment Station, Bulten No: 385. Berkeley, California.
• Ülkümen, L. 1938. Malatya’nın Mühim Meyve Çeşitleri Ürerinde Morfolojik, Fizyolojik ve Biyolojik Araştırmalar. Y.Z.E. Çalışmaları, Sayı: 65, Ankara.
• Zielinski, O.B., W.A. Sistrunk, W.N. Mellenthin, 1959. Sweet Cherries for Oregon. Agricultural Experiment Station. Oregon College, Bulten No: 570, Corvallis.