Artan Azotlu Gübrelemenin Sanayi Domatesi (Lycopersicon esculentum Mill.) Meyvelerinde Azot Birikimine Etkisi

Year 2018, Volume: 47 Issue: (Özel Sayı 2) 1. Uluslararası Tarım Kongresi, 262 - 268, 26.12.2018

Hakan Çakıcı , Neriman Tuba Barlas

Abstract

Bu çalışma tarla koşullarında artan düzeyde uygulanan azotlu gübrelemenin sanayi domatesi bitkisinin meyvelerindeki azot birikimine etkisini araştırmak üzere yürütülmüştür. Denemede azot dozları 0-12-24-36 ve 48 kg da⁻¹ olarak uygulanmıştır. Denemede parsellerden elde edilen verim değerleri yanında domates bitkilerinden 3 ayrı dönemde alınan meyve örneklerinde toplam-N, NO₃-N ve NO₂-N içerikleri belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre azot seviyeleri ile verim arasında 36 kg da⁻¹ seviyesine kadar pozitif ilişki olduğu görülmüştür. Ayrıca artan azot seviyelerine paralel olarak meyvelerdeki toplam-N, NO₃-N ve NO₂-N içeriklerinin de arttığı belirlenmiştir. Yüksek azot seviyelerinde insan sağlığı açısından tehlikeli sınır değerlere ulaşıldığı tespit edilmiştir.

Keywords

Sanayi domatesi , azotlu gübre , azot , nitrat

The Effects of Increased Nitrogenous Fertilizer Doses On Nitrogen Accumulation of Processing Tomatoes (Lycopersicon esculentum Mill.)

Abstract

This study was conducted to research the effects of increasing doses of nitrogenous fertilizers on nitrogen accumulation of processing tomatoes. Nitrogen doses were applied as 0-1,2-2,4-3,6 and 4,8 kg ha⁻¹. Yield and Total-N, NO₃-N and NO₂-N contents of fruits those were collected at 3 different periods were also investigated. As a result of this study, it is seen that there is a positive correlation between nitrogen doses and yield up to 3,6 kg N ha⁻¹. Results also show that total-N, NO₃-N and NO₂-N contents of fruits increase as a parallel to increasing nitrogen doses. It can also be concluded that hazardous limit values are found with higher nitrogen doses regarding to human health.

Keywords

Processing tomato , nitrogenous fertilizer , nitrogen , nitrate

References

• Achtzehn, M.K. and H. Hawat, 1970. Zur nitritbildung in Gemüse und Gemüsezu bereitungen 1. Mitt. Rohspinat. 14: 383-394.
• Anaç, D., 1981. Azot ve potasyumun domates bitkisinin mineral madde kapsamı ve bazı kalite özellikleri üzerine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Besleme Kürsüsü. Doktora Tezi.186s.
• Alan, N., 1990. Domatesin kaldırmış olduğu bitki besin elementleri, bunların taşınması ve azot ve potasyumun verime olan etkileri üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Doktora Tezi. 105s.
• Anonymous, 2008. Nitrate in vegetables scientific opinion of the panel on contaminants in the food chain. The EFSA Journal. p689, 1-79.
• Anonymous, 2016. http://www.tarim.gov.tr/ konular/bitkisel-uretim/bitki-besleme-ve-tarim sal-teknolojiler/bitki-besleme-istatistikleri (Erişim:13 Aralık 2017).
• Aydın, Ş., 1994. Sanayi domatesinde azot, fosfor ve potasyumlu gübrelerin verim ve kaliteye etkileri. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Doktora Tezi. 95s.
• Balks, R. and I. Reekers, 1960. Nitrat bestimmung in Pflanzensubstanzen mit 1,2, Xylenol. Landwirtsch. Forsch. 13:134-136.
• Bremner, J.M., 1965. Total Nitrogen. Ed. (Black, C.A.). methods of Soil Analysis Part 2, American Society of Agronomy Inc. Publisher Madison, Wisconsin. U.S.A. pp. 1149-1178.
• Ceylan, Ş., N. Mordoğan, F. Yoldaş ve B. Yağmur, 2001. Azotlu gübrelemenin domates bitkisinde verim, azot birikimi ve besin element içeriği üzerine etkisi. Ege Üni. Zir. Fakültesi Dergisi 38(2-3):103-110.
• Corre, W.J. and T. Breimer, 1979. Nitrate and nitrite in vegetables. Wageningen:Pudoc p.85.
• Çakıcı, H., 1997. Azotlu gübrelemenin Sanayi domatesinin azot alınımı ve birikimine etkisi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Doktora Tezi. 135s.
• Gök, M., H. Özbek ve A.K. Çolak, 1991. İçel bölgesi sera koşullarında yapılan aşırı nitrat gübrelemesinin hıyarda nitrat birikimi üzerine etkisi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(3):47-53s.
• Güneş, A. ve M. Aktaş, 1996. Değişik NO3/NH4/Üre oranlarının domateste verim kaliteye etkisi. Journal of Agriculture and forestry. (20):35-40.
• Hartman, P.L., D.B. Mills and J.B. Jones, 1986. The influence of nitrate: ammonium ratios on growth, fruit development and element concentration in “Floradel” tomato plants. Journal of American Society for Horticulture Science. 111(4):487-489.
• Hildebrandt, E.A., 1976. Zur problematik der nitrosamine in der pflanzenernaehrung aus dem ins. Für Pflanzenern. Der Justus Liebig Uni. Giessen Dissertation.
• Hoff, J.E. and G.E. Wilcox, 1970. Accumulation of nitrate in tomato fruit and its effect on detinning. Journal of the American Society of Horticultural Science 95:92-4.
• Kacar, B., 2009. Toprak analizleri. Nobel Yayın No: 1387, 467s.
• Kacar, B. ve A. İnal, 2008. Bitki analizleri. Nobel Yayın No: 1241, Fen Bilimleri: 63:1. Basım, Ankara.
• Maynard, D., A.V. Baker, P.L. Minotti and N.H. Peck, 1976. Nitrate accumulation in vegetables. Adv Agron. 28:71-118.
• Öndeş, D. ve S. Zabunoğlu, 1990. Çeşitli azotlu gübrelerin sebzelerde nitrat birikimine etkisi. Doğa Tr. J. of Agriculture and Forestry 15(1991):445-460.
• Pekcan, T., 1990. Sera şartlarında domates bitkisinin mineral besin maddesi kapsamları. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enst. Toprak Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. 92s.
• Yağmur, B., 1990. N-P-K’lı mineral gübrelemenin sanayi domatesinin beslenme durumu ile ürün üzerine etkileri üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı, Doktora Tezi. 98s.