ÜSKÜP'TEN KOSOVA'YA ÖRNEĞİNDEN YAVUZ BÜLENT BÂKİLER'İN GÖZÜNDE BALKANLAR VE BALKANLARDA TÜRK KÜLTÜRÜ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 26, 27.12.2021

Emir Ali Şahin

https://doi.org/10.53711/balkanistik.947512

Öz

Türk şiirinin son yarım asrında adından sıkça söz edilen şairlerinden Yavuz Bülent Bâkiler, şiir dışında mensur alanda da önemli eserler kaleme alır. Her zaman insanı merkeze alan sanatçı; samimi, sıcak, coşkulu dili ve kendine has üslubuyla taraflı tarafsız herkesçe ilgiyle karşılanır. Bir söz virtüözü olan Bâkiler’in Türkçeyi bu denli etkili kullanmasında çocukluk ve gençlik yıllarının önemli bir kısmının geçtiği Sivas’ın güçlü bir halk şiiri geleneğine sahip olması ve bununla beraber, büyük bir tutku ve özlemle her zaman dile getirdiği Azerbaycan kökeninin etkisi su götürmez bir gerçektir. Türklüğü, Türk kültürünü ve Türkçeyi millî bir dava olarak sahiplenen Bâkiler, benliğini kuşatan bu yolda gitmekten bir an olsun geri kalmaz. Şair, 1976 yılında Struga Şiir Akşamları’nda Türkiye’yi temsilen 10 günlük bir seyahatte bulunur. Türk kültür ikliminin Orta Asya ve Orta Doğu ile birlikte bir diğer sacayağını oluşturan Balkanlardaki bu gezisinin ekserisini Üsküp/Kosova yöresinde geçiren Bâkiler, yaşadıklarını Üsküp’ten Kosova’ya adıyla kitaplaştırır ve ayrıca Üsküp’te Türk Eserleri başlığıyla televizyon programı hazırlar. Bu çalışmada, Yavuz Bülent Bâkiler’in, Üsküp’ten Kosova’ya adlı eserinde Balkanlar ve Balkanlardaki Türk kültürünün geçmiş izleriyle hâlihazırdaki varlığı araştırılmış ve elde edilen bulgular değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda Bâkiler’in coğrafyadaki somut kültür mirası eserleri; Türklük/İslamlık menşeli günlük yaşama dair gelenek ve göreneklerle birlikte bilhassa İslamiyet’in Türklerce yorum ve yaşanmışlığıyla ilgili gözlemlerini, somut olmayan kültür mirasına ait birçok unsuru özgün, şairane ve çoğunlukla yanlı bir tavırla kaleme aldığı görülür. Ayrıca eserde, siyasi ve demografik yapıdan kaynaklı Balkanlardaki Türklüğün ve Türk kültürünün sürekli kan kaybetmesinin yanında coğrafya üzerinde açık ya da gizli emelleri olan büyük devletlerin zararlı faaliyetlerinin de yaşanmış anekdotlardan verilen örneklerle, okurların dikkatine sunulduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yavuz Bülent Bâkiler, Türk Kültürü, Balkanlar, Üsküp, Kosova

Teşekkür

Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı Sayın Prof. Dr. Yüksel Topaloğlu'na ve onun şahsında "Balkanistik Dergisi"nin yayımlanmasında emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Kolay gelsin efendim.

THE BALKANS AND TURKISH CULTURE IN THE EYES OF YAVUZ BÜLENT BÂKİLER FROM THE EXAMPLE OF ÜSKÜP'TEN KOSOVA'YA

Öz

Yavuz Bülent Bâkiler, as one of the frequently mentioned poets of Turkish poetry in the last half century, writes important works in the field of prose as well as poetry. The poet who always puts people in the center; with a sincere, warm, enthusiastic language and unique style, is greeted with impartial interest by everyone. It is an indisputable fact that Sivas, where he spent most of his childhood and youth, has a strong folk poetry tradition and that his Azerbaijani origin, which he always expressed with great passion and longing, have an effect on Bâkiler, a virtuoso of words, so effectively used Turkish language. Bâkiler, who embraced Turkishness, Turkish culture and Turkish as a national cause, would not hesitate for a moment to follow this path that surrounded his entity. The poet travels for 10 days representing Turkey at the Struga Poetry Evenings in 1976. Bâkiler, who spent most of this trip in the Balkans, which constitutes another trivet of the Turkish cultural climate together with Central Asia and the Middle East, in the Skopje/Kosovo region, publishes a book about his experiences under the name Üsküp'ten Kosova'ya, and also prepares a television program Üsküp’te Türk Eserleri. In this study, the past traces and current existence of Turkish culture in the Balkans and the Balkans were investigated in Yavuz Bülent Bâkiler's work, Üsküp'ten Kosova'ya and the findings were evaluated. As a result of the study, it is seen that Bâkiler wrote the works of cultural heritage in the geography, traditions and customs of Turkish/Islamic origin, especially his observations about the interpretation and experience of Islam by Turks, many elements of intangible cultural heritage in an original, poetic and mostly biased manner. In addition, it has been determined that in the work, besides the constant blood loss of Turkishness and Turkish culture in the Balkans due to the political and demographic structure, the harmful activities of the great states with overt/hidden ambitions on the geography are presented to the attention of the readers, with examples given from lived anecdotes.

Anahtar Kelimeler

Yavuz Bülent Bâkiler, Turkish Culture, Balkans, Skopje, Kosovo

Kaynakça

• AKTEPE, Münir (2012), “Kosova”, İslâm Ansiklopedisi, C. 26, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 216-219.
• ATAY, Dinçer (2020), “Saray Bosna’daki ‘Gönüllü Askerlik’ Çağrısına Romantik Bir Destek: Fra Grga Martic’in Bestelenen Manzume-i Teşvikiyesi ve Osmanlıcılık Siyaseti”, Balkanistik Dil ve Edebiyat Dergisi, 2(2), 18-43.
• BAKİLER, Yavuz Bülent (2019), Üsküp’ten Kosova’ya, İstanbul: Yakın Plân Yayınları.
• BANGUOĞLU, Tahsin vd. (1977), Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C. I, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• BEYATLI, Yahya Kemal (1969), Aziz İstanbul, İstanbul: MEB Yayınları.
• BEYATLI, Yahya Kemal (1974), Kendi Gök Kubbemiz, İstanbul: Yahya Kemâl Enstitüsü Yayınları.
• ÇETİŞLİ, İsmail (2010), “Yavuz Bülent Bakiler’in Şiirinde Dinî Duyarlık”, Bizim Külliye, 44, 33-41.
• DEMİR, Ayşe, (2017), “Türk Edebiyatında Balkanlı Kimliği ve Meşruiyet Değerleri: Ömer Seyfettin Örneği", Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Temmuz-Aralık, 9 (18), 89-102.
• ERGÜT, Merve (2015), Yavuz Bülent Bakiler’in Âşık Veysel, Seninle, Şiirimizde Ana, Üsküp’ten Kosova’ya Adlı Eserlerinin Sözlüğü ve Söz Varlığı, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas.
• Evliya Çelebi (2010), Evliya Çelebi Seyahatnamesi, C. 5, 2. Kitap, Seyit Ali Kahraman (Haz.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• GÖKALP, Ziya (1976), Türkçülüğün Esasları, Mehmet Kaplan (Haz.), İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• GÜNGÖR, Erol (1995), Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• HALAÇOĞLU, Yusuf (2021), “Ermeni İddiaları ve Tarihî Gerçekler” Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Konferans Etkinliği, https://teams.microsoft.com/l/meetup, (Erişim Tarihi: 22 Nisan 2021).
• İNALCIK, Halil (2016), “Türkler ve Balkanlar”, Balkanlar’da İslâm Miadı Dolmayan Umut, C. 2, Muhammet Savaş Kafkasyalı (Ed.), Ankara: Tika Yayınları.
• İNBAŞI, Mehmet (2012), “Üsküp”, İslâm Ansiklopedisi, C. 42, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• KABAKLI, Ahmet (1978), Türk Edebiyatı, C. 3, İstanbul: Türk Edebiyatı Yayınları.
• KAPLAN, Mehmet (1983), Kültür ve Dil, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• MARDİN, Şerif (1994), Jön Türklerin Siyasî Fikirleri 1895-1908, İstanbul: İletişim Yayınları.
• McCARTHY, Justin (2014), Ölüm ve Sürgün Osmanlı Müslümanlarının Etnik Kıyımı: 1821 -1922, Fatma Sarıkaya (Çev.), Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• OKAY, M. Orhan vd. (2010), Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, C. 1, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ömer Seyfettin (2009), Bütün Hikâyeleri 1, İstanbul: Üç Harf Yayıncılık.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (2003), 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• TAŞYÜREK, Hayati Vasfi (1976), Ülkü Tomurcukları, Ankara: Nüve Yayınları.
• TOPALOĞLU, Yüksel (2017), “Kimlik ve Aidiyet Meselesi Bağlamında Şemsettin Sami”, Uluslararası İki Toplumun Aydını: Şemsettin Sami Sempozyumu, Edirne: Trakya Üniversitesi Yayınları.
• ÜNVER, Ahmet Süheyl (1980), Yahya Kemal’in Dünyası, İstanbul: Tercüman Tarih ve Kültür Yayınları 2.