TURKISH KINSHIP TERMS IN GREEK ACCORDING TO THE TURKISH LENDINGS DICTIONARY

Year 2024, Volume: 6 Issue: 2, 56 - 76, 31.12.2024

Özlem Özmen Gümüş

https://doi.org/10.53711/balkanistik.1590073

Abstract

Turks, who have been on the stage of history since ancient times, have lived in a very wide geographical area. Due to this breadth and depth in time and space, Turks have been neighbors and established relations with many tribes. As a natural result of this relationship, a mutual exchange between languages and cultures has emerged. It is possible to both receive and give elements of language and culture. Turkish, which has a long tradition of written language, has influenced other languages in the historical process and this influence has continued until today. Greek is one of the languages that Turkish is in contact with. Especially due to the centuries-long Ottoman rule in the Balkans, there have been not only “dictionary quotations” but also “grammatical quotations” between Turkish and Greek.
This study is based on the “Turkish Lendings Dictionary” prepared by Prof. Dr. Günay Karaağaç in 2008. In Karaağaç's work, in addition to the vernaculars of Turkish origin, there are also words that are foreign in origin but entered in neighboring languages through Turkish. The dictionaries of these neighboring languages such as Arabic, Albanian, Bulgarian, Czech, Chinese, Armenian, Persian,
Finnish, Italian, Polish, Hungarian, Macedonian, Romanian, Russian, Serbo-Croatian, Ukrainian, Urdu and Greek are covered in this work. According to the information given in the introduction of the dictionary, the number of Turkish elements in Greek is 3000 according to K. Kukkidis and 1968 according to P. Georgidas. In order to examine this rich vocabulary by limiting it, this study examines the Turkish kinship terms in Greek in the “Turkish Lendings Dictionary”. The data obtained through the document scanning method were analyzed and at the end of the research, it was seen that many Turkish kinship terms were used in Greek. Some of the kinship terms were found to be used not only as “Dictionary Quotations” but also as “Grammatical Quotations” (derivational and inflectional suffixes). In similar studies, it will be useful to reveal in which areas Turkish has more linguistic exchanges with its other neighbors with different linguistic data to be put forward.

Keywords

Kinship Terms, Turkish Lendings Dictionary, Turkish, Greek

TÜRKÇE VERİNTİLER SÖZLÜĞÜ’NE GÖRE YUNANCADAKİ TÜRKÇE AKRABALIK ADLARI

Abstract

Eski zamanlardan beri tarih sahnesinde olan Türkler, coğrafi olarak çok geniş bir bölgede yaşamışlardır. Zaman ve mekândaki bu genişlik ve derinlikten dolayı Türkler pek çok kavim ile komşu olup ilişki kurmuşlardır. Bu ilişkinin doğal sonucu olarak diller ve kültürler arasında karşılıklı bir alışveriş ortaya çıkmıştır. Dil ve kültür ögelerinin hem alınması hem de verilmesi mümkündür. Köklü bir yazı dili geleneği olan Türkçe, tarihî süreç içerisinde başka dilleri de etkilemiş ve bu etki günümüze kadar devam etmiştir. Türkçenin ilişkide olduğu dillerden biri de Yunancadır. Özellikle Balkanlarda yüzyıllar boyu süren Osmanlı hâkimiyetinden dolayı, Türkçe ve Yunanca arasında sadece “Sözlük Alıntıları” değil, “Gramerlik Alıntılar” da olmuştur.
Çalışmada Prof. Dr. Günay Karaağaç tarafından 2008 yılında hazırlanan Türkçe Verintiler Sözlüğü temel alınmıştır. Karaağaç’ın eserinde Türkçe kökenli verintilerin yanında, kökenleri yabancı olsa da Türkçe kanalıyla komşu dillere giren kelimeler de yer almaktadır. Çince, Farsça, Urduca, Arapça, Rusça, Ukraynaca, Ermenice, Macarca, Fince, Romence, Bulgarca, Sırp-Hırvatça, Lehçe, Çekçe, İtalyanca, Arnavutça, Makedonca, Yunanca gibi Türkçeye komşu dillerdeki verintiler de bu eserde ele alınmıştır. Sözlüğün girişinde verilen bilgiye göre Yunancadaki Türkçe unsurların sayısı K. Kukkidis’e göre 3000, P. Georgidas’a göre 1968’dir. Bu zengin söz varlığını sınırlandırarak incelemek için çalışmada, Türkçe Verintiler Sözlüğü’nde yer alan Yunancadaki Türkçe akrabalık adları incelenmiştir. Doküman tarama yöntemi ile elde edilen veriler incelenmiş olup araştırmanın sonunda pek çok Türkçe akrabalık adının Yunancada kullanıldığı görülmüştür. Akrabalık adlarından bazılarının sadece “Sözlük Alıntıları” olarak değil “Gramerlik Alıntılar” (Yapım ve Çekim Ekleri) ile de kullanıldığı görülmüştür. Yapılacak benzer çalışmalarda ortaya konacak farklı dil verileri ile Türkçenin diğer komşuları ile hangi alanlarda daha çok dil alışverişi olduğu ortaya konacaktır.

Keywords

Akrabalık Adları, Türkçe Verintiler Sözlüğü, Türkçe, Yunanca

References

• Aksan, D. (1998). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim (Cilt I, II, III). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Bayraktar, F. S., ve Dağdeviren, A. (2015). Türkçeden Bulgarcaya geçen sözcüklerdeki anlam değişmeleri üzerine bir deneme. Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 4(1), 1-18.
• Çakmak, C. (2011). Türkçe ve İngilizcedeki bazı akrabalık adlarının karşılaştırılması üzerine bir deneme. Bilkent Üniversitesi VI. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Bildirileri (s. 178-192). Uzerler Matbaacılık.
• Emiroğlu, S. (2012). Türkçe sözlükteki akrabalık adlarının tasnifi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4), 1691-1710. doi:http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3872
• Gülensoy, T. (1974). Altay dillerinde akrabalık adları üzerine notlar. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten, 21-22, 283-318.
• Güncel Türkçe Sözlük. (2024). 13 Kasım 2024 tarihinde Türk Dil Kurumu Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Karaağaç, G. (2008). Türkçe verintiler sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karaağaç, G. (2013a). Dil bilimi terimleri sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karaağaç, G. (2013b). Anlam bilimi ve iletişim. Kesit Yayınları.
• Özden, M. (2017). Trakya ağızlarında bulunan akrabalık adları üzerine bir tasnif çalışması. Sosyal Bilimler Dergisi (The Journal of Social Sciente) 10, 260-281. doi:10.16990/SOBIDER.3397
• Öztekten, Ö. (2022). Günay Karaağaç'ın Türkçe verintiler sözlüğü hakkında. Prof. Dr. Günay Karaağaç Anısına Etimoloji Çalıştayı, Bildiriler (s. 110-117). Ardahan Üniversitesi, İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Yayınları:1.
• Soydan, S. ve Battal, İ. (2019). Türkçe verintiler sözlüğü'nde baklagiller, kuru yemişler, baharatlar ve diğer bitki isimleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KÜSBD), 9(2), 321-340.
• Tülücü, S. (2010). “Türk dillerinde akrabalık adları” isimli kitap üzerine. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 9(20), 61-65.