Suat Engüllü’nün Makedonya Türk Edebiyatındaki Yeri ve Önemi

Year 2025, , 1 - 21, 31.01.2025

Zeki Gürel

https://doi.org/10.47139/balted.1563943

Abstract

Türk asıllı, Kuzey Makedonya doğumlu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, şair, yazar, çevirmen, gazeteci ve edebiyat araştırmacısı Suat Engüllü, 1950 yılında Üsküp’te doğdu. 8 Ekim 2023’te İstanbul’da vefat etti. 1989 yılında Türkiye’ye göç eden Suat Engüllü, İstanbul’a yerleşti ve İstanbul Üniversitesi’nde çalıştı. Sırpça, Hırvatça ve Makedoncadan Türkçeye, Türkçe-den Makedoncaya çeviri çalışmalarından dolayı çeviri ödülleri, sanat çalışmalarından dolayı da şiir dalında ödülleri bulunan Suat Engüllü, Türk edebiyatının Yugoslavya’nın diğer halkları tarafından tanınmasına vesile olmuştur. Makedonya’da yaşayanlar için veya Makedonca öğretecek-öğrenecek olanlar için önemli bir ihtiyaç olan Makedonca-Türkçe sözlük çalışmalarını ise tamamlayamadan vefat etmiştir. Şiir, tiyatro, hikâye türlerinde yayınlanmış pek çok eseri bulunan Suat Engüllü, Yugoslavya Türk Edebiyatını, Yugoslavya’nın kuruluşundan (1944) itibaren başlatmanın yanlış olduğunu savunmuştur. Suat Engüllü, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi’nin “Makedonya Yugoslavya (Kosova) Türk Edebiyatı” bölümünü de bu bakış açısıyla yazmıştır. Söz konusu antolojinin, bu alanda daha önce yayımlanan antolojilerden farklı bir başka tarafı da önceki antolojilerde dinî kimliklerinden dolayı eserlerine yer verilmeyen şairlerin eserlerine de yer vermiş olmasıdır.

Keywords

Balkanlarda Türk varlığı, Yugoslavya’da Türk Edebiyatı, Makedonya Türk Edebiyatı, Kosova Türk Edebiyatı, Suat Engüllü, Suat Engüllü’nün edebî çalışmaları.

Suat Engüllü's Place and Importance in Macedonian Turkish Literature

Abstract

Suat Engüllü, a citizen of the Republic of Turkey of Turkish origin, born in North Macedonia, poet, writer, translator, journalist and literary researcher, was born in Skopje in 1950. He died on October 8, 2023 in Istanbul. In 1989, Suat Engüllü immigrated to Turkey, settled in Istanbul and worked at Istanbul University. Suat Engüllü, who received translation awards for his translation works from Serbian, Croatian and Macedonian to Turkish and from Turkish to Macedonian, and awards in the field of poetry for his artistic works, was instrumental in the recognition of Turkish literature by the other rings of Yugoslavia. He died before completing his work on a Macedonian-Turkish dictionary, which is an important need for those living in Macedonia or for those who will teach and learn Macedonian. Suat Engüllü, who has many works published in the genres of poetry, theater and story, has argued that it is wrong to start Yugoslavian Turkish Literature from the establishment of Yugoslavia (1944). Suat Engüllü wrote the “Macedonia Yugoslavia (Kosovo) Turkish Literature” section of the Anthology of Turkish Literature Outside Turkey from this point of view. Another aspect of this anthology, which is different from the previous anthologies published in this field, is that it also includes the works of poets whose works were not included in the previous anthologies due to their religious identities.

Keywords

Turkish presence in the Balkans, Turkish Literature in Yugoslavia, Macedonian Turkish literature, Kosovo Turkish literature, Suat Engüllü, Suat Engüllü

References

• Baymak, O. (2013). Makedonya Türk Çocuk Öyküleri. Prizren: Bay.
• Ciba, H. (2016). Josip Broz Tito’nun Hayatı ve Siyasi Faaliyetleri. Genç Kalemler Tarih Araştırmaları, 3, 82-84.
• Engüllü, S. (1972). Sözgen. Üsküp: Nova Makedoniya Üsküp Birlik Türkçe.
• Engüllü, S. (1974). Zamandışı İçdüşlemeler. Üsküp: Nova Makedoniya Üsküp Birlik Türkçe.
• Engüllü, S. (1980). Bir Sevimle Bir Devrim Üstüne. Priştine: Tan.
• Engüllü, S. (1981). Kumrovests’li Çocuğun Anısına. Üsküp: Birlik.
• Engüllü, S. (1983). Sevi Yorgunu. Üsküp: Birlik.
• Engüllü, S. (1987). Açıl Susam Açıl. Üsküp: Birlik.
• Engüllü, S. (1989). Pırnalı’dan Çıktık Yaya. Üsküp: Birlik.
• Engüllü, S. (1994). Sevdayı Muhabbet. Üsküp: Birlik.
• Engüllü, S. (1997). Makedonya Yugoslavya (Kosova) Türk Edebiyatı. Başlangıçtan Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi içinde (Cilt 7). Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
• Engüllü, S. (2002). Çağdaş Makedonya Türk Edebiyatı’nın Öncülerinden Mustafa Karahasan’ın Edebî Etkinliği Üzerine Düşünceler. Suzan, Üsküp: Birlik.
• Engüllü, S. (2002). Çağdaş Makedonya Türk Edebiyatı’nda Tek Roman Yazarı Mustafa Karahasan’ın İlk Romanı 'Suzan’a Dair'. Suzan, Üsküp: Birlik.
• Hafız, N. (1985). Yugoslavya Türk Halk Şiirinde Devrim. Üsküp: Birlik.
• Hafız, N. (1985). Yugoslavya Türk Halk Şiirinde Tito. Üsküp: Birlik.
• Hamzaoğlu, Y. (2019). Osmanlı’dan Önceki Dönemde Avrupa’da Türkler ve İslamiyet. Üsküp: Logos-A.
• Gürel, N. R. (2023). Makedonya Türk Edebiyatında Kadın Şair ve Yazarlar Türk Kültür Coğrafyası Edebiyat Yazıları. Ankara: Kurgan.
• Gürel, N. R.; Gürel, Z. (2016). Genelde Balkanlarda Özelde Makedonya’da Türk Varlığı Gülkaya İlhami Emin’in Hayatı Sana Eserleri. Üsküp: Yeni Balkan.
• Gürel, N. R.; Gürel, Z. (2020). Mütemmim Cüzler Avni Engüllü Hayatı Sanatı Eserleri. Rabia Betül Gürel (Ed.), Üsküp: Yeni Balkan.
• Gürel, Z. (2023). Balkanlardaki Türk Edebiyatının Dünü Bugünü ve Yarını. Cevdet Şanlı, İsa Sülçevsi, Fatih Kemik, Ergin Jable (Ed.), Balkanlarda Türkler ve Türkçe Kongresi Bildirileri Kitabı içinde. Üsküp: Yeni Balkan.
• Gürel, Z. (2024). Balkanlarda Türk Edebiyatı Tarihi. Şiraze, 22, 26-29.
• İsen, M. (2003). Engüllü, Suat. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi içinde (Yıl: 2003, Cilt 7)
• İsen, M.; Durmuş, T. (2023). Balkanlarda Türk Edebiyatı Tarihi Başlangıçtan Günümüze Kadar. İstanbul: Türkiye Maarif Vakfı Tiran New York Üniversitesi.
• Kaya, F. (1990). Yugoslavya Türk Hikâye Antolojisi. Üsküp: Birlik.
• Tan, N. (2023). Yitirdiklerimiz Suat Engüllü. Türk Dili, CXXV(863), 111-112.
• Yusuf, S. (1976). Yugoslavya Türk Şiiri Antolojisi. Priştine: Tan.