KANT DÜŞÜNCESİNDE İNSAN DIŞI TÜRLERE YÖNELİK BİR AHLÂKÎ İHTİMAMIN İMKÂNI

Year 2022, , 71 - 80, 21.07.2022

Oğuz Düzgün

https://doi.org/10.38120/banusad.1117130

Abstract

İnsan dışındaki türlere yönelik ahlâkî duruşun ne olması gerektiği sorusu çağdaş dönemde tartışılan önemli konulardan birisidir. Zira modern çağla birlikte doğaya yönelik hümanistik tahakküm iddiaları tüm çevresel yıkımlarıyla birlikte gün yüzüne çıkmıştır. Bu yıkımda, Immanuel Kant gibi düşünürlerin tesis edip temsil ettiği modern düşüncenin, insanın diğer türlerle ilişkisini özne-şey ilişkisi olarak tasarlamasının büyük payı bulunmaktadır. Ancak günümüzde Kant'ın düşüncesinin hayvan haklarının geliştirilmesi için zengin fırsatlar içerdiği de savunulmaktadır.. Bu bağlama uygun olarak makalede, hayvan haklarını dikkate alan bir ihtimam ahlâkının imkânının bulunup bulunamayacağı konusu, Kant’ın eserlerinden hareketle tartışılacaktır.

Keywords

Immanuel Kant, ahlak, hayvan hakları, abolisyonizm, refahçılık, insan dışı türler

References

• Birch, Jonathan (2020), “The place of animals in Kantian ethics”, Biology & Philosophy, (35) 8.
• Kant, Immanuel (2002), “Ahlâk Metafiziğinin Temellendirilmesi”, (çev.) İonna Kuçuradi, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, Immanuel (2016), “Bir Bilicinin Düşleri”, (çev.) Ahmet Aydoğan; Ali Nalbant, İstanbul: Say Yayınları.
• Kant, Immanuel (2015a), “Die Drei Kritiken: Kritik der praktischen Vernunft”, Köln: Anaconda Verlag.
• Kant, Immanuel (2015b), “Die Drei Kritiken: Kritik der Urteilskraft”, Köln: Anaconda Verlag.
• Kant, Immanuel (2014), “Pratik Aklın Eleştirisi”, (çev.) İonna Kuçuradi vd, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, Immanuel (1803), “Über Paedagokik”, Königsberg: Herausgegeben von Dr. Friedrich Theodor Rink.
• Regan, T. (1992), “A Movement’s Means Create Its Ends”, The Animals’ Agenda, 12, (1).