EVLİYA ÇELEBİ SEYAHATNAMESİNE GÖRE ŞARABIN ERDEK’TE İCADI (BCS'21)

Year 2021, Volume: 4 Issue: BCS 21 ÖZEL SAYI, 10 - 19, 31.12.2021

Osman Ünlü

https://doi.org/10.38120/banusad.1021142

Abstract

Klasik Türk Edebiyatında en çok kullanılan konulardan biri de içki ve meyhane ile ilgili kelime ve tabirlerdir. Şarabın insanlar tarafından yapılıp içilmesine dair çok sayıda rivayet ve efsane bulunmaktadır. Bu efsaneler genellikle o coğrafya ve burada yaşayan insanların inanç ve geleneklerine paralel bir içeriğe sahiptir.
Şarabın icadına dair rivayetlerden birini de Evliya Çelebi, Edincik ve Erdek’i ziyaretinde anlatır. Büyük ihtimalle burada yaşan insanlardan işittiği bu rivayette Cemşid’den Edincik’te doğup büyümüş bir zengin kişi olarak bahsedilir. Böyle bir rivayetin varlığında, bu coğrafyanın bir üzüm ve şarap üretim merkezi olmasının da etkisi vardır. Bildiride, ilk olarak şarabın icadına dair diğer rivayetler kısaca bahsedilmiştir. Sonrasında da Evliya Çelebi’nin naklettiği bu rivayet üzerinde durulmuştur.

Keywords

Erdek, Edincik, Evliya Çelebi, Seyahatname, Şarap

References

• ARSLAN, M. (2003) “Aynî – Sâkînâme”, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• AYDIN, M. (2013) “Zekeriyya” Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 44, s. 210-211, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• BOZKURT, N. (2000) “İçki”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 21, s. 455-456, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
• ÇELİK, Ş. (2012) “Evliya Çelebi’nin Bandırma, Aydıncık (Edincik) ve Erdek İle İlgili Verdiği Bilgiler ve Bunların Değeri”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt: 15, Sayı: 28/1, s. 67-81.
• DEMİREL, H. G. (2005) “Beliğ Mehmed Emin Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin-Tahlil)”, Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Edincikli Ravzî (2017) “Ravzî Dîvânı” (Haz. Yaşar Aydemir), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Evliya Çelebi (2001) “Evliya Çelebi Seyahatnamesi Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 307 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu-Dizini”, (Haz. Yücel Dağlı, Seyit Ali Kahraman, İbrahim Sezgin), 5. Kitap, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• KAYHAN, H. (2019) “Karesi Beyliği Hâkimiyetinde Bandırma ve Çevresinin Ekonomik Gelişimi”, Uluslararası Bandırma ve Çevresi Sempozyumu (UBS’18) Tam Metin Bildiriler Kitabı I: Tarih, Arkeoloji, Göç Hareketleri, Önemli Şahsiyetler, Kültür ve Folklor, Edebiyat ve Eğitim”, Bandırma: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Yayınları, s. 19-30.
• KOÇHAN, N. ve TERCANLIOĞLU A. (2019) “Kyzikos Antik Kenti'nin Roma Dönemi Kamusal Yapıları Işığında Sosyo-Kültürel Yapısına Kısa Bir Bakış”, Uluslararası Bandırma ve Çevresi Sempozyumu (UBS’18) Tam Metin Bildiriler Kitabı I: Tarih, Arkeoloji, Göç Hareketleri, Önemli Şahsiyetler, Kültür ve Folklor, Edebiyat ve Eğitim”, Bandırma: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Yayınları, s. 245-260.
• ÖZDEMİR, H. (1993) “Şarabın İcadı ve Dört Vasfı”, Türkoloji Dergisi, XI, Ankara, s. 134-160.
• PALA, İ. (1998) “Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü”, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• ŞEN, F. M. (1995) “Beylikçi İzzet Bey Divanı (İnceleme-Metin)”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TÜFEKÇİOĞLU, A. (2005) “Edincik’te Türk Devri Mimarisi ve Mezar Taşları”, Bursa: Edincik Belediyesi Kültür Yayınları.
• YILDIRIM, N. (2008) Fars Mitolojisi Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.