DİJİTAL EKONOMİK PLATFORMLARDA DIŞSAL EMEK KULLANIMI, İSTİHDAM VE SOSYAL KORUMA İLİŞKİSİ

Year 2023, Volume: 6 Issue: CEEİK 2023 Özel Sayısı, 9 - 44, 17.12.2023

İbrahim Demirbilek

https://doi.org/10.38120/banusad.1367133

Abstract

Dijital ekonomik platformlar, günümüzün baskın ekonomik faaliyet alanları olarak belirginleşmektedir. Küresel düzlemde birçok işletme, dijital ortamda faaliyet gösterme eğilimine girmiştir. Covid-19 pandemi süreci bu durumu daha da görünür hale getirmiştir. Ürün satışından hizmet sunumuna, ev hizmetlerinden konaklama ve ulaşıma, eğlenceden bilgi ve iletişime kadar hemen her alanı kapsayan dijital ekonomik faaliyetler, giderek başat ekonomik faaliyet alanı haline dönüşmektedir. Bu durum, klasik ekonomik yapılanma biçiminde geçerli olan standart ve tam zamanlı emeğe dayalı ekonomik faaliyeti, geçici ve dışsal emeğe dayalı ekonomik faaliyete dönüştürme eğilimine sahiptir.
Çalışmada, dijital platform ekonomisi içinde oluşan dijital emek platformlarının biçimi, kapsamı ve işleyişi incelenecektir. Dijital ekonomik platformlar aracılığıyla oluşturulan yeni istihdam biçimleri ile emeğin durumu, standart iş ilişkisi ve çalışma biçiminin değişim ve dönüşümü kapsamında irdelenecektir. Dijital emek platformları aracılığıyla emeğin standart iş ilişkisinden soyutlanarak, muğlaklığa terk edilmesiyle oluşan yeni tip istihdam biçimlerinin, klasik çalışma ilişkileri ve sosyal koruma sistemleri karşısındaki konumu tartışılacaktır.

Keywords

Dijitalleşme, Platform Ekonomisi, Dijital Emek Platformları, Çalışma İlişkilerinin Dönüşümü, Dışsal Emek, Sosyal Koruma.

Ethical Statement

Çalışmada, etik ilke ve değerlere uyulduğunu beyan ederim.

Thanks

Çalışmaya ilişkin görüş ve önerilerinin yanı sıra destek ve katkılarını esirgemeyen, doktora tez danışmanım Prof. Dr. Zeki ERDUT hocama ve yazının gözden geçirilmesinde desteklerini esirgemeyen mesai arkadaşım Gözde BULUT’a teşekkürlerimi sunarım.

References

• Berg, J., Furrer, M., Harmon, E., Rani, U., Silberman M. (2020), Dijital İşgücü Platformları ve İstihdamın Geleceği: Çevrimiçi Dünyada İyi Çalışmaya Doğru (Çev. S. Dıraz), Ankara: Efil Yayınevi.
• Boldwin, R. (2021) Büyük Yakınsama, Bilgi Teknolojisi ve Yeni Küreselleşme (Çev. K. Akın), Ankara: Efil Yayınevi.
• Bossuyt, E. (2020) “Baskı Altındaki Platform Ekonomisi: Artan Demokratik Mülkiyet Çağrısı” (Çev. A. Ç. Köne), Sosyal Ekonomi, 27/01/2020, https://sosyalekonomi.org/baski-altindaki-platform- ekonomisi-artan-demokratik-mulkiyet-cagrisi/#_edn2, (28/12/2021).
• Bughin, J., Lund, S., Remes, J. (2016), “Ten New Work Orthodoxies for the Second Machine Age”, Global Talent Competitiveness Index-2017, Bruno Lanvin and Paul Evans (Ed.), INSEAD, Fontainebleau, France, https://www.insead.edu/sites/default/files/assets/dept/globalindices/docs/GTCI-2017-report.pdf, (28/01/2021).
• Bukht, R. and Heeks, R. (2018), “Defining, Conceptualising and Measuring the Digital Economy” Development Informatics Working Paper Series, Working Paper No: 68, Centre for 40