Transformatör üreten bir firmada risk analizinde bulanık HTEA kullanımı ve uygulama yazılımı geliştirme

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 1, 474 - 487, 15.03.2019

Mert Turan Demet Gönen Ocaktan

https://doi.org/10.25092/baunfbed.549171

Cited By: 1

Öz

İşletmelerin güçlü bir güvenilirliği yönetmek için yapısal bir yöntem kullanmaları ve risk analizi yapmaları zorunludur.  Risk analizi, işletmeler için mevcut veya olası tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerden kaynaklanan/kaynaklanabilecek risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve oluşmalarının önlenmesi amacıyla yapılması gerekli çalışmaları ifade eder.  Risk analizinin birçok yöntemi vardır.  Hata Türü ve Etkileri Analizi (HTEA)’da sistemdeki olası hataların, ortaya çıkmadan tespit edilmesini ve öncelikli olandan başlayıp iyileştirilmesini sağlayan bir metottur.  Bu yöntem, belirli bir sistemin incelenerek, güvenilirliğinin artırılabilmesi ve hatalardan arındırılabilmesi için ne şekilde geliştirilebileceğinin belirlenmesi için kullanılır.  Bu çalışmada transformatör üreten bir firmanın süreçlerinde ortaya çıkabilecek hataların tespit edilerek önlem alınması ve firma güvenilirliğinin artırılması hedeflenmiştir.  İşletmenin güç transformatörü ürün grubu ele alınmış ve riskleri önceliklendirmek için bulanık mantıkla hata türü ve etkileri analizi (Bulanık HTEA) kullanılmıştır.  Klasik HTEA'da gerçekleştirilen Tasarım ve Proses HTEA çalışmaları ile risk öncelik değeri yüksek ve öncelikle iyileştirilmesi gereken hatalar belirlenmiştir.  Risk öncelik değerinin hesaplanmasında sözel ifadelerin kullanılması ve değerlendirmenin kişiye bağlı olması gibi eksikler dikkate alındığında HTEA yönteminin Bulanık Mantık ile kullanılmasının yararlı olacağı sonucuna varılmıştır.  Yapılan Bulanık HTEA çalışmaları sonucunda elde edilen hatalara ait risk öncelikleri değerlendirildiğinde kullanılan yöntemin gerçeğe daha yakın sonuç verdiği görülmüş ve işletmede yapılan çalışmanın etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak için bir HTEA takip sistemi geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Risk analizi, hata türü ve etkileri analizi (HTEA), bulanık HTEA, bulanık HTEA risk takip programı

Fuzzy FMEA usage and application software development in risk analysis in a transformer generating firm

Öz

It is necessary for the companies to use a structured method to manage a powerful reliability, and to made risk analysis is essential.  Risk analysis refers to the studies required to determine the existing or potential hazards for companies, to analyze and rate the risks arising from these hazards and to prevent them from occurring.  There are several methods of risk analysis.  Failure Mode and Effect Analysis (FMEA) is a method that is to ascertain the failures and dangers in the system without causing any accidents and to make them better by starting from the top priority of them.  This method is used to define how the system can be developed to increase reliability and make free from failures.  In this study, it is aimed to determine the mistakes that may occur in the processes of a company that produces transformers and to take precautions and increase the reliability of the company.  The power transformer product group of the company has been focused on, and fuzzy logic based failure mode and effect analysis (Fuzzy FMEA) has been used to prioritize risks.  High risk priority values and failures that need to be improved have been identified by design and process FMEA studies in the classical FMEA.  Considering the deficiencies such as use of linguistic expressions in the calculation of risk priority value and the depens on the person of the evaluation, it was concluded that using Fuzzy Logic based FMEA method would be beneficial.  When the risk priorities of the failures obtained as a result of the Fuzzy FMEA studies are evaluated, it is seen that the method used is closer to the truth, and a FMEA monitoring system has been developed to ensure the effectiveness and continuity of the work carried out in the company.

Anahtar Kelimeler

Risk analysis, failure mode and effects analysis (FMEA), fuzzy FMEA, fuzzy FMEA risk tracking program

Kaynakça

• Efe, B., Yerlikaya, M.A. ve Efe, Ö.F., İş güvenliğinde bulanık promethee yöntemiyle hata türleri ve etkilerinin analizi: bir inşaat firmasında uygulama, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 6(2), 126-137, (2016).
• Musubeyli Erginel, N., Tasarım hata türü ve etkileri analizinin etkinliği için bir model uygulaması, Makine Mühendisleri Odası Endüstri Mühendisliği Dergisi, 15(3), 17-26, (2004).
• Aran, G. ve Çevik, O., Kalite iyileştirme sürecinde hata türü etkileri analizi (fmea) ve piston üretiminde bir uygulama, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16, 241-265, (2009).
• Dırağ, A., Failure Mode and Effects Analysis (FMEA) and an implementation study in a packaging company. Yüksek Lisans, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul, (2008).
• Demirer, A. ve Kahraman, Ö., OHSAS 18001 Kapsamında FMEA uygulaması, Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi, 7(1), 53-68, (2010).
• Çeber, Y., Hata türü ve etkileri analizi yönteminin (fmea) üretim sektöründe uygulanması, Yüksek Lisans, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Toplam Kalite Yönetimi Anabilim Dalı, İzmir, (2010).
• Şimşir F., Demir H.İ., Azdemir S., Demir çelik sektöründe hibrid DEMATEL ve TOPSİS-ELECTRE yöntemleri ile hata türleri ve etkileri analizi, Academic Platform Journal of Engineering and Science, 6-3, 22-34, (2018).
• Elmas, Ç., Bulanık Mantık Denetleyiciler (Kuram, Uygulama, Sinirsel Bulanık Mantık), Ankara: Seçkin Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş., 24-125, (2003).
• Baynal, K. ve Terzi, Ü., Taguchi yöntemi ve bulanık mantık kullanılarak üretim parametrelerinin eşzamanlı eniyilenmesi, Yöneylem Araştırması/Endüstri Mühendisliği - XXIV Ulusal Kongresi, Gaziantep-Adana, (2004).
• Bayar, N., İstanbul Boğaz’ında deniz trafik güvenliğinin risk tabanlı bulanık-AHP ve FMEA yöntemleri ile incelenmesi. Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, (2010).
• Dinmohammadi, F. ve Shafiee, M., A fuzzy-FMEA risk assessment approach for offshore wind turbines, International Journal of Prognostics and Health Management, 13, ISSN 2153-2648, 1-10, (2013).
• Yörükoğlu, H., Yenilenebilir enerji kaynakları risklerinin bulanık-fmea yöntemi ile analizi, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli, (2014).
• Özfırat, P.M., Bulanık önceliklendirme metodu ve hata türü ve etkileri analizini birleştiren yeni bir risk analizi yöntemi, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 29(4), 755-768, (2014).
• Çakmak, M., Demir-çelik sektöründe bulanık hata türleri ve etkileri analiz (bulanık fmea) yöntemi ile risk değerlendirme uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Karabük, (2015).
• Roghanian, E. ve Mojibian, F., Using fuzzy FMEA and fuzzy logic in project risk management, Iranian Journal of Management Studies (IJMS), 8(3), 373-395, (2015).
• Hayati, M. ve Abroshan, M. R., Risk Assessment using Fuzzy FMEA (Case Study: Tehran Subway Tunneling Operations), Indian Journal of Science and Technology, 10(9), 1-9, (2017).
• M. Yazdi, S. Daneshvar, H. Setareh, An extension to fuzzy developed failure mode and effects analysis (FDFMEA) application for aircraft landing system, Safety Science, 98, 113–123, (2017).
• Tekez E.K, Failure modes and effects analysis using fuzzy topsis in knitting process, Tekstil ve Konfeksiyon, 28(1), (2018).
• Toptancı, Ş. ve Erginel, N., Hata türü ve etkileri analizi ve kalite fonksiyon yayılımı ile bir inşaat firması için risk değerlendirmesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 5 (ÖS: Ergonomi2016), 189-199, (2017).
• Deng, X. ve Jiang, W., Fuzzy risk evaluation in failure mode and effects analysis using a d numbers based multi-sensor information fusion method, School of Electronics and Information, 17, 2086, 1-17, (2017).
• Kahraman, Ö., Bir otomobil fabrikasında iş sağlığı ve güvenliği alanında HTEA (FMEA) yöntemi ile risk analizi, Yüksek Lisans, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,Sakarya, (2009).
• Efe, B., Kurt, M. ve Efe, Ö.F., An integrated intuitionistic fuzzy set and mathematical programming approach or an occupational health and safety polic, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 30(2), 73-95, (2017).
• Dağsuyu, C., Göçmen, E., Narlı, M. ve Kokangül, A., Classical and fuzzy FMEA risk analysis in a sterilization unit, Cukurova University Computers &Industrial Engineering, 101, 2016, 286-294, (2016).
• Gönen, D., Hata türleri ve etkileri analizi ve bir uygulama çalışması, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir, (2004).
• Shirouyehzad, H., Badakhshian, M., Dabestani, R. ve Panjehfouladgaran, H., Fuzzy FMEA analysis for identification and control of failure preferences in ERP implementation, The Journal of Mathematics and Computer Science, 1(4), 366-376, (2010).
• Aytaç, E., Kalite iyileştirme sürecinde bulanık mantık yaklaşımı ile hata türü ve etkileri analizi ve uygulama örneği, Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Aydın, (2011).
• Eskioğlu, H., Ürün geliştirmede bulanık kalite fonksiyonu göçerimi endüstriyel bir uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli, (2012).
• Bodur, K., Bulanık mantık yaklaşımı ile deprem konumlarının belirlenmesi, Yüksek Lisans, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeofizik Mühendisliği Anabilim Dalı, Trabzon, (2012).
• Chanamool, N. ve Naenna, T., Bulanık FMEA application to improve decision-making process in an emergency department, Applied Soft Computing, 43, 2016, 441-453, (2016).
• Khasha R., Sepehri M.M., Khatibi T., Fuzzy FMEA approach to prioritizing surgical cancellation factors, International Journal of Hospital Research, 2(1), 17-24, (2013).