ELEKTRONİK PARA VE SANAL PARA: BITCOIN GELECEĞİN PARA BİRİMİ OLABİLİR Mİ?

Year 2019, , 85 - 104, 07.01.2019

Mert Yılmaz Özbaş

https://doi.org/10.33416/baybem.434712

Cited By: 4

Abstract

Günümüzde
teknolojinin hızla gelişmesi hayatımıza birçok alanda yenilik getirmeye
başlamıştır. Özellikle finansal açıdan yenilikler hayatımızı direkt olarak
etkilemektedir. Yapılan mal veya hizmet harcamaları internet üzerinden
yapılmaya başlanmış olması geleneksel ödeme yöntemlerini değişikliğe uğratmış
ve elektronik ödeme yöntemlerini hayatımıza sokmuştur. Bununla beraber
geleneksel paralar evrimleşerek sanal paralara dönüşmüştür. Sanal para olgusu
2009 yılında Nakamoto isimli kimliği henüz belli olmayan kişi ya da kuruluş
tarafından çıkarılmış bitcoin isimli bir para birimi ile hayatımıza girmiş olup
günümüzde popülerliğini arttırarak devam etmektedir.

Blok
zinciri teknolojisine sahip olan bu para birimi tamamen sanal olarak ve
herhangi bir kuruluşa bağlı olmaksızın tarafların birbirine para transferleri
yapmalarına imkân tanımaktadır. Bu para birimi devletlerce çıkarılmadığından
dolayı para arzı, madencilik denilen bir süreç ile çıkmakta olup bir kişi ya da
kuruluş fark etmeksizin gerekli donanım ve yazılım ile isteyen herkes bu para
biriminin arzını sağlamaktadır. Herhangi bir kuruluşa bağlı olmadığı için de
devletler bu paralar ile alakalı düzenlemeler getirmeye ve bazı ülkeler
kontrolleri dışı geliştiğinden dolayı bu para birimini kullanımı yasaklamaya
çalışmaktadır.

Bu
bağlamda, bu çalışmada finansal yenilikler ele alınmış özellikle elektronik
ödeme yöntemleri ve sanal para olarak bitcoin üzerinde durulmuştur. Çalışmada
konu ile ilgili literatür taranmış olup, sanal para kavramı açıklanmış, bu
paranın kullandığı günümüzün en yeni teknolojisi olan blok zinciri ele alınmış,
sanal para madenciliği ve bu paraya getirilen eleştiriler açıklanmıştır.

Sonuç
olarak hızla gelişen teknolojiye karşı koyulamayacağı için finansal açıdan
değişikliklere hızlı cevap verilmesi ve bu yeniliklerden doğan avantaj ve
dezavantajlar iyi belirlenmelidir.

Keywords

Sanal para, bitcoin, elektronik ödeme sistemleri, blokzinciri

References

• 1) Aslantaş Ateş B. (2016) Kripto Para Birimleri Bitcoin ve Muhasebesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 349-366.2) Baur, Dirk G. and Hong, Kihoon and Lee, Adrian D., (2017) Bitcoin: Medium of Exchange or Speculative Assets? Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2561183 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.25611833) Bozkurt Y. (2015). Elektronik Para, Sanal Para, Bitcoin ve Linden Doları’na Hukuki Bir Bakış. İÜHFM C. LXXIII, (2) s. 173-220. 4) Büyükakın F., Cengiz V. ve Pehlivanoğlu F. (2011). Türkiye’de Finansal Yenilik- Tüketim Harcamaları İlişkisi (Amprik Analiz: 1998-2008). Atatürk Ü. İİBF Dergisi 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı. s. 207-218.5) Camera G. (2017) A Perspective on Electronic Alternatives To Traditional Currency. Sveriges Riskbank Economic Review (1), 126-135.6) Dulupçu M, Yiğit M, Genç A. (2017). Dijital Ekonominin Yükselen Yüzü: Bitcoin’in Değeri ile Bilinirliği Arasındaki İlişkinin Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 22(15), 2255-2256.7) Duramaz S. Ve Dündar S. (2014). Elektronik Ödeme Sistemlerinin Karşılaştırılması: Türkiye ve İtalya Örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 24-37.8) Erdoğdu C. (2004) Avrupa Birliğin’de Elektronik Ödeme Sistemlerindeki Gelişmeler. Bankacılar Dergisi, (48), 82.9) Erol İ., Çınar S. ve Duramaz S. (2015) Bankaların Yeni Gelir Kaynağı: Elektronik Bankacılık İşlem Ücretleri, Türk Bankacılık10) Sektöründe Banka Karlılığı Üzerinde Etkisi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (2), 1-21.11) Eyal I., Gencer E., Sirer E., Renesse R. Et al. (2016). Networked Systems Design and Implemetation. USENIX Symposium, USA, 13, 45-51.12) Kaplan C. (1999). Finansal Yenilikler ve Piyasalar Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği. ODTÜ III. Uluslararası Ekonomi Kongresi, Ankara, 3, 1-33.13) Karaaslan, E. & Akbaş, F. (2017) Blok Zinciri Tabanlı Siber Güvenlik Sistemleri. ISCTURKEY2017.14) Karamustafa K. Ve Biçkes Durdu M. (2003). Kredi Kartı Kullanıcılarının Kredi Kartı Kullanımlarını Değerlendirmeye Yönelik Bir Araştırma: Nevşehir Örneği. Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, (2), 91-113.15) Kaya F. (2009) Türkiye’de Kredi Kartı Uygulaması (1 baskı) İstanbul: Graphis Matbaa16) Lo S., Wang C. (2014). Bitcoin as Money?. Federal Reserve Bank of Boston, 14(4), 1-28.
• 17) Nakamoto S. (2008). Peer To Peer Electronic System , https://bitcoin.org/bitcoin.pdf adresinden alınmıştır. Et: 23.11.201718) Şeker M. (2011) Elektronik Ödeme Sistemleri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (20), 55-73.19) Tabak, Ş. (2002) Elektronik Para ve Merkez Bankacılığı. Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara.20) Üzer, B. (2017). Sanal Para Birimleri TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi. Ankara. 21) Wright, Aaron and De Filippi, Primavera, Decentralized Blockchain Technology and the Rise of Lex Cryptographia (10.03 2015). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=258066422) Yerlikaya T., Buluş E. & Buluş N. Kripto Algoritmalarının Gelişimi ve Önemi. Akademik Bilişim Konferansları, İstanbul-,2,1-5.23) Yermack. D. (2013). Is Bitcoin a Real Currency? An Economic Appraisal (No. W19747)”, National Bureau of Economic Reasearch.
• İnternetten Yararlanılan Kaynaklar
• 1) (http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41885294) (et:02.12.2017).2) (https://www.dnb.nl/en/news/news-and-archive/dnbulletin-2014/dnb307263.jsp (et:02.12.2017).3) http://bkm.com.tr/pos-atm-kart-sayilari/ (et.28.11.2017).4) https://www.bankofamerica.com/ (et:03.12.2017).5) http://coin-turk.com/estonya-milli-kripto-parasini-basacak) (et:01.12.2017).6) http://www.bankofcanada.ca/wp-content/uploads/2014/04/E-Money-Backgrounder.pdf (et:03.12.2017).7) http://www.blockchain.org.tr/kanadaya-hosgeldin-bitcoin/ (et:02.12.2017).8) http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Bottom+Menu/Egitim-Akademik/Terimler+Sozlugu#73 (et:20.11.2017).9) https://www.bankalar.org/bankacilik-terimleri/para/ (et:03.12.2017).10) https://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Mevzuat/Banka_Kartlari_Kredi_Kartlari_Kanunu/15375464_6495_sayili_kanun_ile_degisik_sekli_2.8.2013.pdf (et:23.11.2017).11) https://www.bis.org/cpmi/publ/d48.pdf (et:03.12.2017).12) https://www.cnbc.com/2017/09/29/bitcoin-exchanges-officially-recognized-by-japan.html (et:02.12.2017).13) https://www.coindesk.com/information/how-bitcoin-mining-works/ et. (27.11.2017).14) https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/virtualcurrencyschemes201210en.pdf (et:25.11.2017).15) https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/virtualcurrencyschemesen.pdf (03.12.2017).16) https://www.investopedia.com/ask/answers/121515/bitcoin-legal-us.asp (et:02.12.2017).17) https://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/bitcoinebir-yasak-daha,y90iYTBZa0ihYDQmTPd6qQ/YLqn7bzbKE2mi09jJ0I6yw (et:02.12.2017).18) https://www.theguardian.com/technology/2017/nov/29/bitcoin-world-economy-bank-of-england-jon-cunliffe-price19) http://www.independent.co.uk/news/business/news/bitcoin-value-bubble-cryptocurrency-global-economy-bank-of-england-deputy-jon-cunliffe-a8081696.html20) http://www.bloomberght.com/haberler/haber/2085018-jpmorgandimon-bitcoin-e-dolandiricilik-dedigim-icin-pismanim21) http://fortune.com/2017/11/30/economist-joseph-stiglitz-bitcoin-should-be-outlawed/22) https://www.cnbc.com/cnbc-fed-survey/