Hadisler Işığında Suça Ve Suçlulara Yaklaşım

Yıl 2020, Sayı: 11, 7 - 29, 29.06.2020

Recep Ertugay

Öz

Suç, insanlık tarihinin Hz. Âdem ve Havva’nın yasak meyveye yaklaşmaları ile başlayıp, Habil’in Kabil’i öldürmesi ile süren ve insan var oldukça var olacak olan bir olgudur.
İnsan, fıtratının bir sonucu olarak hataya düşmektedir. Peygamberlerin zelleleri/ayak sürçmeleri de göz önünde bulundurulursa hatasız insan yoktur diyebiliriz.
İşlenen bir suçun etkilediği farklı kesimler bulunmaktadır. Genelde bütün topluma etkileri olmakla birlikte özelde mağdur ve yakınları etkilenmektedir. Mağduriyete sebep olması bir yana suçlunun kendisi ve tabiki suçlu yakınlarını da unutmamak gerekmektedir. Dolayısıyla konu dengeli bir yaklaşımı zorunlu kılmaktadır.
Bir suçun cezasız kalması mağdur tarafında intikam duygularını tetiklenmesine, adalete güvenin zedelenmesine ve toplumda kargaşaya yol açabilir. Suçlu tarafından bakılınca da suçlular, bilerek ya da bilmeyerek işledikleri hatanın/hataların etkisi ile toplumdan uzaklaşıp yalnızlaşabilir. Suçluluk psikolojisiyle çöküntü yaşayabilir.
Kâinatta her bir varlığını hayat seyrini sürdürdüğü yörüngesi bulunmaktadır. İnsan da bir yönüyle kâinatın yürüyüşüne dâhil olmakla birlikte potansiyeli ve imtihan için gönderilmiş olması nedeni ile hayat seyrini devam ettireceği yörüngesi/sıratı mustakim tercihine bırakılmıştır. Suç işlemek bir nevi istikametinden/yörüngesinden çıkmaktır. Yörüngesinden çıkmış insanı tekrar yörüngesine dâhil etmek hem o insana, hem de yörüngesinden çıkışı ile tehlike oluşturduğu diğer varlıklara, zulmüne engel olarak zâlime ve zulümden etkilenen mazluma şefkat olduğunu ifade edebiliriz.
Bu makalede Hz. Peygamber sallahü aleyhi ve sellem’in suça, suçlulara, suç isnad edilenlere yaklaşımını ele almak istiyoruz.

Anahtar Kelimeler

Peygamber, hadis, sünnet, suç, suçlu, şefkat

Kaynakça

• Abdürrezzâk, Ebû Bekr Abdürrezzak b. el-Hemmâm es-San'âni. el-Musannef. Tthk., Habîbü’r-Rahman el-Azâmi. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1403.
• Ahmet Fidan, vdğr., “Örnekleriyle Türkçe Sözlük”. Ankara: Milli Eğitim Basımevi Yayınları, 1979.
• Altuntaş, Halil. Başkaları için ağlayabilmek, Ankara: TDV Yayınları, 2013.
• Atar, Fahrettin. “‘Af’”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 1: 395-96. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
• Bağlan, Feyza, ve Sayar, Kemal. Koruyucu Psikoloji Çocuk Eğitiminde Duygusal Rehberlik. İstanbul: Timaş Yayınları, 2014.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Hukukı İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul: Yayınevi 1976.
• Boynukalın, Mehmet. “Suç”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 38: 453-457. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Bozkurt, Nebi Bozkurt. “Hâtıb B. Ebû Beltea” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâil. el-Câmiu’l-Müsnedü’s-Sahîhu’l-Buhârî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Çağırıcı, Mustafa .“Af” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahman b. Fadl. Sünenü’d- Dârîmî. Thk., Hüseyin Selim Esed, Riyâd: Dâru'l-Muğnî, 2000.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as es-Sicistânî. Sünenü Ebî Dâvûd. Beyrut: Dâr’u İbnü’l-Hazm, 2005.
• Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, Sünenü’t-Tirmizî, Thk., Beşşâr b. Avvâd,. Sünenü’t-Tirmizî. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1996.
• Ebu’l-Hasan Ali b Muhammed b Habîb Mâverdî. el-Ahkâmu’s-Sultâniyye, Trc., Ali Şafak, (Ankara: Bedir Yayınevi, 1976), 248.
• Fidan, Ahmet. vdğr. “Örnekleriyle Türkçe Sözlük” (Ankara: Milli Eğitiim Basımevi Yayınları, 1979), 2612.
• Görmez, Mehmet . vdğr. Hadislerle İslâm, Hadislerin Hadislerle Yorumu, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2014.
• Hamidullah, Muhammed. İslâm Peygamberi. Terc. Salih, Tuğ. İstanbul: İrfan Yayınları tsz.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fadl, Ahmed b. Ali Muhammed el-Askalânî. el-Metâlibu’l-Aliye bi Zevâidi’l-Mesânidi’s-Semâniyye.Thk., Ömer İmân Ebûbekr, Riyad: Dâru’l-Âsıme, 2000.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd, el-Kazvînî. Sünenü İbn Mâce. Thk. Muhammed b. Sâlih Râcî. Riyâd: Beytü’l-Efkâri’d-Düveliyye, tsz.
• İsfahânî, Rağıb el-. Müfredât, Trc., Abdulbaki Güneş, Mehmet Yolcu. İstanbul: Çıra Yayınları, 2012.
• Karaoğlan, Doğan . “Çevre Hukukla Değil Ahlâkla Korunur” Çevre ve Ahlâk Sempozyumu, 153-264, GAziantep, 2014.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Menî ez-Zührî, Kitabü’t-Tabakâti’l-Kübrâ, thk., Alî Muhammed Amr, (Kahire: Mektebetü’l-Hancî, 2001), 2: 40-41.
• Karabulut, Fuat. “Recm Cezasının Hz. Peygamber’in Uygulamaları Işığında Değerlendirilmesi”. EKEV Akademi Dergisi 25, sy 50 (Ocak 2012): 89-113.
• Malik b. Enes, Ebû Abdullah el-Asbahî el-Himyerî. Muvatta-i Mâlik. Mısır: Dâru’l-Hadîs, 199.
• Mâverdî, Ebu’l-Hasan Ali b Muhammed b Habîb. el-Ahkâmu’s-Sultâniyye Trc., Ali Şafak. Ankara: Bedir Yayınevi, 1976.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin b. el- el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Nisâbûrî. Sahîhu Müslim. Lübnan: Dârü’l-Mârife, 2005.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman b. Şuayb, Sünenü’n-Nesâî, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Neysâbûrî, Hâkim, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah. el-Müstedrek ale"s-Sahîhayn. Thk. Hamdî ed-Demirdâş Muhammed. Mekke: el-Mektebetü"l-Asriyye, 2000.
• Özçelik, Harun. “Hadislere Göre Günahların Bağışlanma Yolları” Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 34. Erzurum, 2010.
• Tarhan, Nevzat. Duyguların Psikolojisi, Timaş Yay. İstanbul 2013.
• Topaloğlu, Bekir. “Tövbe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Şevkânî, el-İmâm Muhammed b. Ali b. Muhammed. Neylü’l-Evtâr Şerh-i Münteka’l-Ehbâr Min Ehâdîs-i Seyyidi’l-Ehyâr. Thk. Asamu’d-Dîn es-Sbâbdî, Kahire: Dâru’l-Hadis, 1993.
• Yatkın, Nihat. Hadisi Anlamada Yöntem – Örnek Bir Uygulama. İstanbul: İFAV Yayınları, 2013.
• Yeğin, Abdullah, Abdulkadir Badıllı, İsmail Hekimoğlu ve İlham Çam. “Osmanlıca Türkçe Büyük Lügat”. İstanbul: Ziya Ofset Yayınları, 1993.
• Yektâr, Osman Nedim. “Hz. Peygamber’in Suça ve Suçluya Bakışı”. Atatürk Üniversitesi SBE, 2014.