The Suggestions on How to Reread and Interpret the 5th Line of the North Side of Tariat Inscriptions
Abstract
The Tariat Inscription has a special place both in Uyghur Khanate inscriptions and among all the old Turkish inscriptions. It increases the value of this inscription that the inscription mentions especially the military system, the distribution of the tribes and the other Turkish tribes whose names weren’t mentioned in any other inscriptions. In this article, the researcher has some suggestions on how to read and interpret the 5th line of the north side which is one of the problematic lines. These suggestion are as follows: 1. The word that has been read as Yagma ‘Yağma Tribe’ as publishers has to be read as ayıgma ‘tells’.2. The word which has usually been read as alumçısı or alumçisi and which means ‘the person who gathers the taxes for the state’ will be considered as two separate words. It is claimed the word lum or alum comes either from a foreign language or the person who wrote that onto the stone made a mistake, and therefore a word as kanım is needed here. As for the second word, it seems more appropriate to read it as eçisi and to interpret it as kanım eçisi ‘the uncles of my khan’.3. The last suggestion is on how to read and interpret the word YWR which occurs twice in the same line. This word which is read as yur mostly and used as yurç ‘brother in law’ in the inscriptions and later ages will be read and interpreted as ayur ‘narrator’ with some doubt.In this line, it is quite obvious that some information about the identity of the people who wrote this inscription, made it and the tribes who were mentioned in the inscription was meant to be given. The main purpose of this article, based on the abovementioned suggestions, is to have shown that all the events in the past, the subjects such as the names of the commanders and ‘beys’, the orders of the tribes in the inscription were told by two narrators who were the uncles of Kagan
Abstract
Tariat yazıtı, hem Uygur Kağanlığı yazıtları hem de bütün eski Türk yazıtları içerisinde ayrı bir yere sahiptir. Özellikle askerlik düzeni, boyların dağılımı ve diğer yazıtlarda adları geçmeyen çeşitli Türk boylarından söz edilmesi yazıtın değerini artırmaktadır. Bu yazıtın kimi satırlarındaki sözcüklerin okunuşu ve anlamlandırılması konusunda birlik sağlanamamıştır. Bu makalede, sorunlu satırlardan biri olan kuzey yüzünün 5. satırında çeşitli okuma ve anlamlandırma önerileri dikkatlere sunulacaktır. Bunlar aşağıda maddeler hâlinde verilmiştir:1. Naşirlerce Yagma ‘Yağma (boyu)’ okunan sözcüğün ayıgma ‘söyleyen’ okunup anlamlandırılması önerilecektir.2. Genellikle alumçısı veya alumçisi olarak okunup ‘tahsildar, devlet alacaklarını tahsil etmekle görevli kimse’ biçiminde anlamlandırılan sözcük, iki ayrı sözcük olarak değerlendirilerek lum veya alum sözcüğünün ya yabancı kökenli olduğu ya da taşa işleyenin yanlış yazdığı ve burada kanım biçiminde bir sözcüğe ihtiyaç duyulduğu belirtilecek; ikinci sözcüğün ise eçisi biçiminde okunmasının daha uygun olacağı, böylelikle kanım eçisi ‘hanımın amca(lar)ı’ olarak okunup anlamlandırılması gerektiği savunulacaktır.3. Son öneri ise aynı satırda iki kez geçen YWR sözcüğünün okunması ve anlamlandırılmasıyla ilgilidir. Daha çok yur okunarak yazıtlarda ve sonraki dönemlerde kullanılan yurç ‘kayınbirader’ ile ilişkilendirilen bu sözcük, tereddütler olmakla birlikte, ayur ‘anlatıcı’ olarak okunup anlamlandırılacaktır.Bu satırda yazıtı yazan ve yapan kimseyle yazıtta adı geçen kişileri ve boyları anlatan kimselerin kimliği konusunda bilgi verilmek istendiği açıktır. Yukarıda sayılan bu üç öneriden hareketle makalenin asıl amacı, yazıtta geçen bütün olayların, komutan ve bey adlarıyla boyların düzeni gibi konuların, kağanın amcaları olan iki anlatıcı tarafından anlatıldığı sonucuna ulaşmak olacaktır
Details
| Other ID | JA99BD54YY |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | May 1, 2013 |
| Published in Issue | Year 2013 Volume: 61 Issue: 1 |