Tax Revenues and Inflation Relationship: A Century-Long Application with Fourier-Based Approaches for Türkiye

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 41 - 65, 28.02.2025

Şeref Can Serin , Murat Demir

https://doi.org/10.25229/beta.1554274

Abstract

Chronic high inflation periods have several disadvantages for a country’s economy. One of the most significant drawbacks is the erosion of the real value of public revenues. It is impossible to completely isolate the relationship between tax revenues and inflation. Taxes are mandatory monetary obligations collected by the state to finance public services, whereas inflation is an economic phenomenon characterized by sustained increases in the general price level, which impacts the purchasing power of money. Therefore, understanding the relationship between these two concepts is vital for developing an inflation-resilient tax system. In this study, we use Fourier-based novel empirical methods to examine the relationship between total tax revenues and inflation in the Republic of Türkiye from 1924 to 2023. The long-run estimation results indicate that inflation negatively affected tax revenues in the first century of the Republic of Türkiye. Our empirical findings supporting the validity of the Olivera-Tanzi hypothesis highlight the importance of the issue, the policies that can be applied, and their importance in managing tax revenues in an inflationary environment in Türkiye.

Keywords

Tax Revenue, Inflation, Tax Erosion, Olivera-Tanzi Effect

Ethical Statement

This study which does not require ethics committee approval and/or legal/specific permission complies with the research and publication ethics.

Vergi Gelirleri ve Enflasyon İlişkisi: Türkiye için Fourier Temelli Yaklaşımlarla Yüzyıllık Döneme İlişkin Bir Uygulama

Abstract

Kronik yüksek enflasyonist koşullar bir ülke ekonomisi için çeşitli dezavantajlar yaratmaktadır. En önemli dezavantajlardan biri de kamu gelirlerinin reel değerinin aşınmasıdır. Vergi gelirleri ile enflasyon arasındaki ilişkiyi tamamen ayrıştırmak mümkün değildir. Vergiler, kamu hizmetlerini finanse etmek için devlet tarafından toplanan zorunlu parasal yükümlülüklerdir; enflasyon ise genel fiyat düzeyindeki sürekli artışlarla karakterize edilen ve paranın satın alma gücünü etkileyen bir ekonomik olgudur. Bu nedenle, bu iki kavram arasındaki ilişkiyi anlamak enflasyon-dirençli bir vergi sistemi oluşturmak için hayati öneme sahiptir. Bu çalışmada, Fourier tabanlı güncel ampirik yöntemleri kullanarak Türkiye Cumhuriyeti'nde 1924'ten 2023'e kadar toplam vergi gelirleri ile enflasyon arasındaki ilişki incelenmektedir. Uzun vadeli tahmin sonuçları, enflasyonun Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yüzyılında vergi gelirleri üzerinde olumsuz bir etkiye yol açtığına işaret etmektedir. Olivera-Tanzi hipotezini destekleyen ampirik bulgularımız, konunun önemini ve Türkiye'de enflasyonist bir ortamda vergi gelirlerinin yönetilmesindeki başvurulabilecek politikaları ve bunların önemini vurgulamaktadır.

Keywords

Vergi Gelirleri, Enflasyon, Vergi Erozyonu, Olivera-Tanzi Etkisi

Ethical Statement

Etik kurul onayı ve/veya yasal/özel izin gerektirmeyen bu çalışma, araştırma ve yayın etiğine uygundur.

References

• Abdi̇oğlu, Z., & Terzi̇, H. (2009). Enflasyon ve bütçe açıkları ilişkisi: tanzi ve patinkin etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 195-21.
• Afonso, A., & Jalles, J. T. (2019). The fiscal consequences of deflation: evidence from the golden age of globalization. The Quarterly Review of Economics and Finance, 74, 129-147. https://doi.org/10.1016/j.qref.2019.01.016
• Akduğan, U. (2020). Enflasyon ve dolaylı vergiler arasındaki bağlantı: Türkiye örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(4), 2248-2262. https://doi.org/10.33206/mjss.719936
• Akgül, A. (2022). Türkiye’de enflasyon ile vergi gelirleri ilişkisinin simetrik ve asimetrik nedensellik analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(2), 455-478. https://doi.org/10.17153/oguiibf.1058349
• Anušić, Z., & Švaljek, S. (1996). Olivera-tanzi effect: theory and its manifestation in the Croatian stabilization programme. Croatian Economic Survey, 3, 73-102.
• Arai, Y., & Kurozumi, E. (2007). Testing for the null hypothesis of cointegration with a structural break. Econometric Reviews, 26(6), 705-739. https://doi.org/10.1080/07474930701653776
• Aydın, M., & Bozatlı, O. (2023). The impacts of the refugee population, renewable energy consumption, carbon emissions, and economic growth on health expenditure in Turkey: New evidence from Fourier-based analyses. Environmental Science and Pollution Research, 30(14), 41286-41298. https://doi.org/10.1007/s11356-023-25181-8
• Bailey, M. J. (1956). The welfare cost of inflationary finance. Journal of Political Economy, 64(2), 93-110. https://doi.org/10.1086/257766
• Bai, J., & Perron, P. (1998). Estimating and testing linear models with multiple structural changes. Econometrica, 47-78. https://doi.org/10.2307/2998540
• Banerjee, J. J. (2024). Inflationary oil shocks, fiscal policy, and debt dynamics: New evidence from oil-importing OECD economies. Energy Economics, 130, 107249. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2023.107249
• Bayrak, M., & Kanca, O. (2013). Türkiye’de kamu kesimi açıklarının nedenleri ve fiyatlar genel düzeyi üzerindeki etkileri. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 48, 91-11.
• Becker, R., Enders, W., & Hurn, S. (2004). A general test for time dependence in parameters. Journal of Applied Econometrics, 19(7), 899-906. https://doi.org/10.1002/jae.751
• Becker, R., Enders, W., & Lee, J. (2006). A stationarity test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409. https://doi.org/10.1111/j.1467-9892.2006.00478.x
• Beer, S., Griffiths, M., & Klemm, A. (2023). Tax distortions from inflation: what are they? how to deal with them?. Public Sector Economics, 47(3), 353-386. https://doi.org/10.3326/pse.47.3.3
• Beşer, M. K. (2007). Bootstrap VAR modeller ve Türkiye’de tanzi etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 3(6), 89-108.
• Bi̇çen, Ö. F., Gorus, M., & Türköz, K. (2015). Olivera-tanzi ve patinkin etkilerinin Türkiye’de geçerliliğinin incelenmesi. Maliye Dergisi, 168, 170-185.
• Cagan, P. (1956). The monetary dynamics of hyperinflation. In M. Friedman. (ed.), Studies in the Quantity Theory of Money (pp. 25-117). The University of Chicago Press.
• Chang, T. (2011). Hysteresis in unemployment for 17 OECD countries: stationary test with a fourier function. Economic Modelling, 28(5), 2208-2214. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2011.06.002
• Choudhry, N. N. (1990). Fiscal revenue and inflationary finance. IMF Working Papers, 1990(048), 1-22. https://doi.org/10.5089/9781451972184.001.A001
• Cochrane, J. H. (2023). The fiscal theory of the price level. Princeton University Press.
• Çalcali, Ö., & Altiner, A. (2019). Makro ekonomik açıdan vergi gelirlerinin belirleyicileri: OECD ülkeleri üzerine bir uygulama. Maliye ve Finans Yazıları, 112, 175-198. https://doi.org/10.33203/mfy.492060
• Çavuşoğlu, A. T. (2005). Vergi gelirleri ve kamu harcamaları açısından enflasyon: tanzi ve ters tanzi etkileri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 35-52.
• Çeti̇ntaş, H. (2005). Türkiye’de bütçe açıkları enflasyonun nedeni midir? İktisat İşletme ve Finans, 20(229), 115-131. https://doi.org/10.3848/iif.2005.229.5404
• Demir, F. (2023). The effect of inflation on the budget deficit in Turkiye: Evidence from cointegration test with multiple structural breaks. Journal of Life Economics, 10(4), 169-178. https://doi.org/10.15637/jlecon.2170
• Dixit, A. (1991). The Optimal mix of inflationary finance and commodity taxation with collection lags. IMF Staff Papers, 38(3), 643-654. https://doi.org/10.2307/3867161
• Doğru, B. (2014). Yüksek enflasyon dönemlerinde bütçe açığı ve enflasyon arasında nedensellik ilişkisi var mıdır? 1978-2002 dönemi Türkiye örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9(1), 113-130.
• Durmaz, G., & Kılınç Savrul, B. (2017). Türkiye’de vergi gelirleri ile enflasyon arasindaki ilişkinin VAR analizi çerçevesinde değerlendirilmesi. Eurasian Econometrics Statistics & Emprical Economics Journal, 6, 48–73. https://doi.org/10.17740/eas.stat.2017-V6-04
• Erdoğan, S., & Erdoğan, A. (2018). Türkiye ekonomisine yönelik tanzi ve patinkin etkilerinin VAR analizi (2006-2017). Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-10.
• Gübüzer, S. (1997). Enflasyonun vergi gelirlerinin reel değeri üzerindeki etkisi (Tanzi etkisi). Hazine Dergisi, 7, 1-30.
• Günaydin, İ. (2001). Türkiye’de kamu kesimi açıkları ve enflasyon. İktisat İşletme ve Finans, 16(181), 62-77. https://doi.org/10.3848/iif.2001.181.2032
• Gürkaynak, R., Kısacıkoğlu, B., & Lee, S. S. (2023). Enflasyonda ektiğini biçmek. In Ö. F. Çolak, (Ed.), Yüzyılın Ekonomisi Vol II (pp. 224-243). Efil Yayınevi.
• İpek, E., & Akar, S. (2016). Bütçe açığı ve enflasyon arasındaki ilişki: Türkiye için ampirik bir analiz. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(2), 167-189. https://doi.org/10.14780/muiibd.281393
• Karadeni̇z, Y. (2022). Enflasyon ve bütçe açığı arasındaki kuadratik ilişki: Türkiye örneği. Sayıştay Dergisi, 33(125), 291-209. https://doi.org/10.52836/sayistay.1140367
• Mansfield, C. Y. (1980). Tax-base erosion and inflation: The case of Ghana: Controlling imports and prices of key products, while maintaining an overvalued exchange rate, can erode the tax base when inflation is high. Finance & Development, 17(3), 1-48. https://doi.org/10.5089/9781616353421.022.A009
• Musgave, R. A., & Musgrave, P, B. (1989). The theory of public finance (fifth edition). New York.
• Nowotny, E. (1980). Inflation and taxation: Reviewing the macroeconomic issues. Journal of Economic Literature, 18(3), 1025-1049.
• Olivera, J. H. G. (1967). Money, prices and fiscal lags: A note on the dynamics of inflation. PSL Quarterly Review, 20(82), 258-267. https://doi.org/10.13133/2037-3643/11702
• Özmen, İ. (2016). Vergi gelirlerinin belirleyicileri üzerine karşılaştırmalı bir analiz: BRIC-T. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(32), 232-252. https://doi.org/10.30976/susead.302144
• Özmen, M., & Koçak, F. İ. (2012). Enflasyon, bütçe açığı ve para arzı ilişkisinin ARDL yaklaşımı ile tahmini: Türkiye örneği. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 1-19.
• Phelps, E. S. (1973). Inflation in the theory of public finance. The Swedish Journal of Economics, 75(1), 67-82. https://doi.org/10.2307/3439275
• Sargent, T. J., & Wallace, N. (1981). Some unpleasant monetarist arithmetic. Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review, 5(3), 1-17. https://doi.org/10.21034/qr.531
• Shin, Y. (1994). A residual-based test of the null of cointegration against the alternative of no cointegration. Econometric Theory, 10(1), 91-115. https://doi.org/10.1017/S0266466600008240
• Stock, J. H., & Watson, M. W. (1993). A simple estimator of cointegrating vectors in higher order integrated systems. Econometrica, 61(4), 783-820.
• Şen, H. (2003). Olivera tanzi etkisi: Türkiye üzerine ampirik bir çalışma. Maliye Dergisi, 143, 30-57. Tanzi, V. (1977). Inflation, lags in collection, and the real value of tax revenue. IMF Staff Papers. 24(1), 154–167. https://doi.org/10.5089/9781451956443.024
• Tanzi, V. (1978). Inflation, real tax revenue, and the case for inflationary finance: theory with an application to Argentina. IMF Staff Papers. 25(3), 417–451. https://doi.org/10.5089/9781451972559.024
• Tanzi, V. (1992). Theory and policy: A comment on dixit and on current tax theory. IMF Staff Papers, 39(4), 957–966. https://doi.org/10.5089/9781451966480.001
• T.R. Presidential Strategy and Budget Directorate. (2024). Statistics. Retrieved 03 June 2024 from https://www.sbb.gov.tr/
• T.R. Ministry of Treasury and Finance. (2024). Statistics. Retrieved 03 June 2024 from https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmani-istatistikleri
• Tsong, C. C., Lee, C. F., Tsai, L. J., & Hu, T. C. (2016). The fourier approximation and testing for the null of cointegration. Empirical Economics, 51, 1085-1113. https://doi.org/10.1007/s00181-015-1028-6
• Tülümce, S. Y., Akçay, F., & Yavuz, E. (2021). Tanzi ve patinkin etkisinin panel veri analizi: Euro bölgesi ülkeleri. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(IERFM Özel Sayısı), 97-118. https://doi.org/10.30784/epfad.1020804
• Ünlükaplan, İ., & Canıkalp, E. (2016). Olivera-tanzi etkisi: Türkiye üzerine uygulamalı bir analiz. International Balkan and Near Eastern Social Sciences Conference Series. Macedonia, 279-28
• Yalçin, E. (2020). Tanzi ve patinkin etkilerinin Türkiye’de geçerliliğinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 59-76. https://doi.org/10.30803/adusobed.784611