Türkiye Ekonomisinde Enflasyon-Faiz Oranı İlişkisi: Bütünleşme ve Granger Nedenselliğinin Kanıtı

Year 2025, , 27 - 39, 29.04.2025

Erkan Sarsıcı

https://doi.org/10.38057/bifd.1658630

Abstract

Bu çalışma, 2012M01'den 2024M12'ye kadar aylık veriler kullanarak Türkiye'de enflasyon ve faiz oranları arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Lee-Strazizich'in sonuçları, serinin çeşitli yapısal kırılma noktalarına duyarlı olduğunu göstermektedir. Bu sonuç, ekonomik şokların yol açtığı yapısal değişikliklerin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkisini göstermektedir. VECM'e dayalı Engle-Granger, Phillips-Ouliaris ve Johansen testlerinin sonuçları, değişkenler arasında uzun vadeli ilişkiler göstermektedir. Ayrıca, FMOLS, DOLS ve CCR'nin eşbütünleşme katsayılarıyla gösterildiği gibi, faiz oranları ve enflasyon arasında anlamlı bir pozitif korelasyon vardır. VECM tabanlı Granger sonuçları, enflasyon ve faiz oranları arasında kısa vadede nedensel ilişki olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, uzun vadeli enflasyon ve faiz oranları arasındaki iki yönlü ilişkiyi göstererek literatüre katkıda bulunmaktadır. Diferansiyellerin bozulmasına bağlı olarak, faiz oranlarının enflasyon üzerinde çok az etkisi vardır. Araştırma bulguları, ekonominin sorununun enflasyondan kaynaklandığını göstermektedir. Dolayısıyla ekonomik sorunların çözümü ve sürdürülebilir istikrarın sağlanması için enflasyonla mücadeleye ağırlık verilmeli, para ve maliye politikaları arasında eşgüdüm sağlanmalıdır.

Keywords

Enflasyon, Faiz Oranı, Engle-Granger, Phillips-Ouliaris, DOLS

The Inflation-Interest Rate Relationship In The Turkish Economy: Evidence of Cointegration And Granger Causality

Abstract

This study examines the relationship between inflation and interest rates in Türkiye using monthly data from 2012M01 to 2024M12. Lee-Strazizich's results show that the series are sensitive to various structural break points. This result indicates that structural changes caused by economic shocks affect the Turkish economy. The results of the Engle-Granger, Phillips-Ouliaris, and Johansen tests based on the VECM show long-run relationships among the variables. Moreover, there is a significant positive correlation between interest rates and inflation, as shown by the cointegration coefficients of FMOLS, DOLS, and CCR. VECM-based Granger results show the causal relationship between inflation and interest rates in the short run. This study contributes to the literature by demonstrating a two-way relation between long-term inflation and interest rates. Depending on the breakdown of the differentials, interest rates have little impact on inflation. The research findings indicate that inflation is the root cause of the economy’s problems. Therefore, to resolve economic problems and ensure sustainable stability, the emphasis should be on combating inflation, and coordination between monetary and fiscal policies should be ensured.

Keywords

Inflation, Interest rate, Engle-Granger, Phillips-Ouliaris, DOLS

References

• Akçay, Ü. (2023). Inflation dynamics and monetary policy in Türkiye: 2000-2023 period. Economics and Society Journal, 148, 45–62.
• Akgül, I., & Özdemir, S. (2018). Enflasyon-faiz oranı ve enflasyon-döviz kuru ikilemi: GEG programı döneminde Türkiye gerçeği. Ege Academic Review, 18(1).
• Altunöz, U. (2018). Investigating the presence of Fisher effect for the Chinese economy. Sosyoekonomi Dergisi, 26(35), 27–40.
• Amblard, P. O., & Michel O.J. J. (2013). The Relation between Granger causality and directed information theory: A review. Entropy, 15(1), 113-143.
• Amitrano, C. R., & Vasconcelos L. (2019). Income distribution, inflation and economic growth: A post-Keynesian approach. Panoeconomicus, 66(3), 277-306.
• Asari, F. F. A. H., Baharuddin, N., Jusoh, N., Mohamad, Z., Shamsudin, N., & Jusoff, K. (2013). A vector error correction model (VECM) approach in explaining the relationship between interest rate and inflation towards exchange rate volatility in Malaysia. International Journal of Economics and Management, 7(2), 121-135.
• Berument, H., & Froyen, R. T. (2021). The Fisher effect on long-term UK interest rates in alternative monetary regimes: 1844–2018. Applied Economics, 53(33), 1–15.
• Blanchard, O., & Bernanke, B. S. (2024). Inflation dynamics in the post-pandemic era. American Economic Review, 114(3), 789–820.
• Bloomberg HT (2025). Türkiye's Energy Strategy and Its Effects on Inflation. https://www.bloomberght.com/turkiye-enerji-stratejisi-2025
• Cergibozan, R., Çevik, E., & Demir C. (2017). Wagner kanunu’nun Türkiye ekonomisi için sınanması: çeşitli zaman serisi bulguları. Finans Politik and Ekonomik Yorumlar, 54(625).
• Central Bank of the Republic of Türkiye (2025). Inflation Report 2025-I. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCM-B+TR/Main+Menu/Yayinlar/Raporlar/Enfasyon+Raporu/
• Çiğdem, G. (2019). A paradox: an empiric approach to inflation-interest rates relationship: evidence from Türkiye. Research in Applied Economics, 11(3), 1948-5433.
• Damar, E., Özcan, C. C., & Özmen, İ. (2021). Analysis of tourism shocks by unit root test with structural breaks: the case of Türkiye. Journal of Turkish Tourism Research, 5(1), 660-677.
• Doğan, B., Eroğlu, Ö., & Değer, O. (2016). Enflasyon ve faiz oranı arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1), 405-425.
• Farooq, A., Hasan, R., Adnan, H., & Irfan, L. (2014). Determinant of inflation in Pakistan: An econometric analysis, using Johansen co-integration approach. MPRA Paper, 106870, University Library of Munich, Germany.
• Fischer, B., & Mayer, T. (1980). On the structuralist view of inflation in some Latin American countries: A reassessment. Kiel Working Papers, 103, Kiel Institute for the World Economy (IfW Kiel).
• Gerlach, S. (1996). Monetary policy and the behaviour of interest rates: Are long rates excessively volatile? January, BIS WP, No. 34.
• Gök, A. (2018). Türkiye için Fisher hipotezinin geçerliliğinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 37, 424-438.
• Gürkaynak, R. S., & Sayek, S. (2024). Monetary policy and inflation expectations in Türkiye. Finance, Politics, and Economic Comments, 61(683), 15–28.
• Humphrey, T. M. (1975). A monetarist model of the inflationary process. Economic Review, 61, 13-23.
• Iranmanesh, N., & Jalaee, S. A. (2021). Testing the long-run neutrality and superneutrality of money in a developing country: Evidence from Iran. MethodsX, 8, 101251.
• İşcan, H., & Kaygısız, A. D. (2019). Türkiye'de döviz kuru, enflasyon ve faiz oranı ilişkisi: 2009-2017 uygulaması. Igdır University Journal of Social Sciences, (17), 561-604.
• Jiang, L., & Bai, L. (2017). Revisiting the Granger causality relationship between energy consumption and economic growth in China: A multi-timescale decomposition approach. Sustainability, 9, 2299.
• Johansen, S. (1992). Testing weak exogeneity and the order of cointegration in UK money demand data. Journal of Policy modeling, 14(3), 313-334.
• Judith, M. N., & Chijindu, E. H. (2016). Dynamics of inflation and manufacturing sector performance in Nigeria: Analysis of effect and causality. International Journal of Economics and Financial Issues, 6(4), 1400–1406.
• Kılcı, E. N. (2019). Analysis of the relationship between inflation and interest rates in Türkiye: Fourier approach. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 0(22), 135–146.
• King, M. (2001). No money, no inflation the role of money in the economy: Economic policy forum does money still matter?. Économie internationale, 88(4), 111-131.
• Ministry of Treasury and Finance (2024). Medium Term Program 2024-2026. https://www.hmb.gov.tr/orta-vadeli-program
• Naidu, S., Pandaram, A., & Chand, A. (2017). A Johansen cointegration test for the relationship between remittances and economic growth of Japan. Modern Applied Science, 11(10).
• Nchor, D., & Darkwah, S. A. (2015). Inflation, exchange rates, and interest rates in Ghana: An autoregressive distributed lag model. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 63(3), 969-977.
• Ogbonna, B. C. (2014). Testing for Gibson’s paradox: evidence from Nigeria. Journal of Economics and Sustainable Development, 5(4), 157-163.
• Öruç, E. (2016). Fisher etkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 297-311.
• Powell, J. H. (2025). Monetary Policy in an Uncertain Trade Environment. Federal Reserve Speech, Economic Club of Chicago, 16, 2025.
• Rehman, A. (2015). Revival of legacy of Tooke and Gibson: Implications for monetary policy. Journal of Central Banking Theory and Practice, 4(2), 37-58.
• Sağlam, Y. (2018). Fisher hipotezi’nin fourier yaklaşımı ile testi: gelecek-11 ülke grubu örneği. Journal of Yasar University, 13/52, 316-321.
• Samirkaş, M. C. (2019). Enflasyon ve nominal faiz oranı arasında Toda-Yamamoto nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 6-14.
• SBB (2020). Yıllık Ekonomik Rapor. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/10/Yillik-Ekonomik-Rapor-.pdf, (09.10.2024).
• Škare, M., & Mošnja-Škare, L. (2015). Gibson paradox revisited–liquidity chain effect. Journal of Business Economics and Management, 16(3), 510-528.
• Ssekuma, R. (2011). A study of cointegration models with applications. University of South Africa, South Africa.
• Syzdykova, A. (2018). Makroekonomik değişkenler ve hisse senedi piyasası ilişkisi: KASE örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 331-354.
• Şen, H., Kaya, A., Kaptan, S., & Cömert, M. (2019). Interest rates, inflation, and exchange rates in fragile EMEs: A fresh look at the long-run interrelationships. The Journal of International Trade and Economic Development, 29(3), 289-318.
• Tsong, C. C., & Hachicha, A. (2014). Revisiting the Fisher hypothesis for several selected developing economies: a quantile cointegration approach. Economic Issues Journal Articles, 19(1), 57–72.
• Uslu, H. (2022). Türkiye’de finansal gelişme ve enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: yapısal kırılmalı bir analiz. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 188-217.
• Uysal, Y. (2007). Türkiye’de enflasyon: Sektörel kaynakları ve iç ticaret hadleri. Finans Politikand Ekonomik Yorumlar, 44(508), 21-34.
• Yeldan, E., & Özsan, M. (2024). Inflation and interest rate policies in Turkish economy: An assessment in new global conditions. Marmara University Journal of Economics and Administrative Sciences, 46(1), 123–140.
• Yenice, S., & Yenisu, E. (2019). Türkiye’de döviz kuru, enflasyon ve faiz oranlarının etkileşimi. Dokuz Eylul University Journal of Graduate School of Social Sciences, 21(4).
• Yıldırım, S., & Sarı, S. (2020). Döviz kuru ve enflasyonun faiz oranı üzerindeki etkisinin nardl yaklaşımı ile incelenmesi: Türkiye ekonomisi için bir örnek. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 6(02), 147-161.
• Yıldız, Ş., & Başar, S. (2018). Türkiye’de enflasyon, faiz oranı ve döviz kuru arasındaki ilişkinin nedensellik analizi. Electronic Türkiye Studies, 13(7).