MAKRO BELİRSİZLİK DÖNEMLERİNDE VARLIK TERCİHİ: TÜRKİYE’DE ALTIN VE KONUT ARASINDAKİ GEÇİŞ DAVRANIŞLARI

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 167 - 177, 18.09.2025

Metin Duyar

https://doi.org/10.70754/biibfd.1747270

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de altın ithalatı ile konut fiyatları arasındaki ilişkiyi 2012–2025 dönemi aylık verileri kullanarak incelemekte ve yatırımcıların makroekonomik belirsizlik dönemlerinde bu iki varlık arasında geçiş davranışı sergileyip sergilemediğini analiz etmektedir. Çalışmada Zamanla Değişen Parametreli Vektör Otoregresif Model (TVP VAR) uygulanarak, ilişkilerin zaman içinde sabit kalmadığı, dönemsel olarak farklı yön ve yoğunlukta seyrettiği ortaya konmuştur.
Ampirik bulgular, 2018 döviz krizi ve 2023 yılı altın ithalat kotası gibi dönemlerde yatırımcıların konuttan altına veya altından konuta geçiş yaptığını göstermektedir. Bazı yıllarda ikame ilişkisi hâkimken, özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde altın ve konutun eşzamanlı talep gördüğü, çift yönlü güvenlik davranışı örüntüsüne rastlanmıştır. İleri düzey zaman serisi analizleri (impulse response ve varyans ayrıştırması), konut fiyatlarındaki oynaklığın %22’sinin altın ithalatı şoklarıyla açıklanabileceğini ortaya koymuştur.
Bu yönüyle çalışma, Türkiye’de daha önce ampirik olarak test edilmemiş bir “varlık geçiş davranışı”nı ölçmekte ve yatırım tercihlerinin zamanla evrilen yapısını modellemektedir. Bulgular, politika yapıcılar açısından da önemli sinyaller içermektedir; özellikle yatırım alternatiflerine yönelik kısıtlamaların, konut piyasası gibi sosyal etkileri güçlü sektörlerde yan etkilere yol açabileceği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Altın ithalatı , konut piyasası , varlık geçiş davranışı , TVP VAR , makroekonomik belirsizlik , zaman serisi analizi , yatırım tercihi , enflasyon

ASSET PREFERENCE IN TIMES OF MACROECONOMIC UNCERTAINTY: TRANSITION BEHAVIOR BETWEEN GOLD AND HOUSING IN TURKEY

Öz

This study investigates the dynamic relationship between gold imports and housing prices in Turkey by employing a Time-Varying Parameter Vector Autoregression (TVP VAR) model using monthly data from January 2012 to June 2025. The primary objective is to analyze whether individual investors switch between gold and real estate in response to macroeconomic uncertainties such as exchange rate shocks, inflationary pressures, and policy interventions.
Empirical findings reveal that the interaction between gold and housing prices is not stable over time. During periods of financial stress, such as the 2018 currency crisis and the 2023 gold import quota implementation, investors tend to shift their preferences between these two asset classes. While a substitution pattern is observed in some years—especially when access to one asset is constrained—other periods show a concurrent increase in demand for both assets, indicating a dual-channel hedging behavior against inflation and financial volatility.
Impulse response functions and forecast error variance decomposition analyses further demonstrate that gold import shocks explain up to 22% of the variation in housing prices over a one-year horizon. These results suggest that asset-switching behavior plays a crucial role in shaping market dynamics in Turkey’s highly reactive investment environment. The study contributes to the literature by providing the first empirical evidence of temporal asset-switching between gold and housing, and offers insights for policymakers aiming to balance macroeconomic stability with investor behavior.

Anahtar Kelimeler

Gold imports , Housing market , Asset switching behavior , TVP VAR , Macroeconomic uncertainty , Turkey , Dynamic modeling , Inflation hedge

Kaynakça

• Baur, D. G., & Lucey, B. M. (2010). Is gold a hedge or a safe haven? An analysis of stocks, bonds and gold. Financial Review, 45(2), 217–229. https://doi.org/10.1111/j.1540-6288.2010.00244.x
• Bayram, F., & Öztürk, H. (2017). Altın, döviz ve borsa arasındaki ilişki: Türkiye üzerine bir analiz. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 9(16), 45–63. https://doi.org/10.14784/jfrs.356389
• Capie, F., Mills, T. C., & Wood, G. (2005). Gold as a hedge against the dollar. Journal of International Financal Markets, Institutions and Money, 15(4), 343–352. https://doi.org/10.1016/j.intfin.2004.07.002
• Erol, H., & Unutmaz, H. (2020). Türkiye’de konut fiyatlarını etkileyen faktörlerin analizi: ARDL modeli uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 25(4), 879–894.
• Güloğlu, B., & Toktaş, A. (2019). Altın ithalatının cari açık üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Ekonomik Yaklaşım, 30(110), 57–80. https://doi.org/10.5455/ey.20190318112434
• Öztürk, M., & Kaya, H. (2021). Konut fiyatları ile döviz kuru arasındaki ilişki: Türkiye için nedensellik analizi. Ege Akademik Bakış, 21(1), 77–88. https://doi.org/10.21121/eab.906879
• TCMB. (2024). Konut fiyat endeksi hesaplamalarında yapılan revizyona ilişkin değerlendirme. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Blog. https://tcmbblog.org
• TCMB. (2023). Enflasyon Raporu – 2023-IV. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yayınları. https://www.tcmb.gov.tr
• TÜİK. (2024). Dış Ticaret İstatistikleri – Parasal Olmayan Altın. Türkiye İstatistik Kurumu Veritabanı. https://data.tuik.gov.tr
• Tunçsiper, B. (2023). Türkiye’de altın fiyatlarının tahmini: MLP ve ARIMA modellerinin karşılaştırmalı analizi. Uluslararası Ekonomi ve İnovasyon Dergisi, 9(2), 102–120.
• Uğur, A. (2008). Import demand and economic growth: Evidence from Turkey and Russia. East-West Journal of Economics and Business, 11(2), 1–24.
• World Gold Council (WGC). (2023). Perspectives on the Turkish Gold Market. https://www.gold.org/download/file/18946
• World Gold Council (WGC). (2023). A closer look: Turkish gold demand. https://www.gold.org
• Yılmaz, N., & Eyiler, B. (2018). Altın fiyatlarını etkileyen faktörler: Çok değişkenli zaman serisi analizi. Ege Akademik Bakış, 18(2), 273–284. https://doi.org/10.21121/eab.2018235769