ESNAF KÜLTÜRÜNDEKİ DEĞİŞİM: SAKARYA ESNAFLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 2, 364 - 398, 16.12.2019

Mustafa Çağlar Özdemir , Ahsen Meryem Salt

Öz

Bu çalışmanın amacı, günümüz esnaf kültüründeki değişimi
Ahilik temelli geleneksel esnaf kültürü çerçevesinde tespit etmektir.  Çalışma, toplum üzerinde etkisi bulunan
modernleşme, post modernleşme ve küreselleşme süreçlerinin geleneksel esnaf
kültürüne etkisini göstermesi bakımından önemlidir. Kültürel değişimin
dinamikleri, Ahilik kuralları kapsamında esnafların mesleki, sosyal ve bireysel
hayatlarını kapsayacak şekilde sınırlandırılmıştır.

Araştırmada nicel ve nitel yöntemler karma olarak
kullanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmına yönelik veri toplama sürecinde
ahiliğe ilişkin kurallar sınıflandırılarak orijinal anket formu haline
getirilmiş ve 150 esnafa uygulanmıştır. 
Anket sonuçlarının desteklenmesi ve araştırmanın derinleştirilmesi için
kurgulanan nitel kısma yönelik veri toplama sürecinde ise aynı sorulardan
faydalanılarak yapılandırılmış mülakat soruları geliştirilmiş ve nicel
araştırma örneklemi içinden tesadüfi seçilen 25 esnafla görüşmeler yapılmıştır.
Her iki yöntemle gerçekleştirilen araştırmanın sonuçları birlikte
değerlendirilmiştir.

Çalışma sonucunda, Sakarya Esnafının mesleki (%35,4) ve
sosyal hayatlarında (%34,40) geleneksel yapıdan orta düzey bir farklılaşma
tespit edilirken bireysel hayatlarında (%24,20) geleneksel yapıdan düşük düzey
bir farklılaşma olduğu tespit edilmiştir. Tüm boyutlar çerçevesinde puan
ortalaması 3,43 ile geleneksel yapıdan (5’ten) 1,57 puanlık (%31,4) sapma
tespit edilmiştir. Bu sonuca göre mevcut esnaf kültürünün geleneksel yapıyı
ortalama düzeyde koruduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Ahilik, Esnaf, Modernleşme

Kaynakça

• Bayram, M., (2014), “Ahilik”, Ahilik Ansiklopedisi, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Ankara. Betan, A. R., (2014), Post Modernizmin Yeni Toplumsal Hareketler Bağlamında Ulus-Devlet Sürecine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yöntemi Anabilim Dalı, İzmir. Bilgili, M.Y., (2017), “Modernizm Ve Postmodernizm Ekseninde İnsan - Çevre İlişkileri”, Sobider The Journal of Social Science, Yıl 4, s. 10, (504-519).
• Ceylan, K., (2013), Ahilik: Türk İslam Medeniyetinde Dünyevi ve Uhrevi Sistem, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kültür Yayınları, Ankara.
• Çağatay, N., (1974), Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Ankara Üniversitesi Basım Evi, Ankara. Çalış, Ş., (2013), “Endüstri İlişkilerinde Yeni Gelişmeler”, Endüstri İlişkileri, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Eisenstadt, S.N., (2007), Modernleşme: Başkaldırı ve Değişim, Doğu Batı Yayınları, Ankara.
• Ekinci, Y., (2012), Ahilik, Sistem Ofset Yayıncılık, Ankara.
• Erdemir, E., (2000), Postmodern Yaklaşımın Yönetim ve Örgüt Yapılarına Etkileri: “Modernden Postmoderne Dönüşüm Tartışmalarının Yönetim Teorisine Katkıları”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osman Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Eskişehir. Eren, A., (2012), “Fütüvvet Geleneği ve Ahiliğin Gerekli Çerçevesinde İdeal İnsan Tipi”, Ahiliğe Genç Bakışlar Makale Yarışması ve Sempozyumu, Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Gölpınarlı, A., (2011), İslam ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilatı, İstanbul Ticaret Odası Akademik Yayınlar, İstanbul.
• Karagül, M. (2018), “Türk İslam Medeniyetinde Ahiliğin İktisadi Hayat ve Devletin Oluşumundaki Rolü”, Tasam, (263-288), http://www.tasam.org/tr-TR/Icerik/51265/turk_islam_medeniyetinde_ahiligin_iktisadi_hayat_ve_devletin_olusumundaki_rolu, 25.06.2018.
• Malinowski, B. (1990), İnsan ve Kültür, V yayınları, İstanbul.
• Malkoç, E. (2016), Ahilik Sistemi Örgütlenme Yapısının Günümüz Türkiye Esnaf ve Sanaatkarları Konfederasyonu ile Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilimdalı, Karabük.
• Özlem, D. (2012), Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi, Notos Kitap, İstanbul.
• Smith, P. (2007), Kültürel Kuram, Babil Yayınları, İstanbul.
• Türkiye Esnaf ve Sanaatkarları Konfederasyonu – TESK (2018), 507 Sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu, http://www.tesk.org.tr/tr/5362/507.php, 04.08.2018.6102 No'lu, Türk Ticaret Kanunu, T.C. Resmi Gazete, 27846, 14.02.2011.
• 5362 No'lu, Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu, T.C. Resmi Gazete, 25852, 21.06.2005.