The Role of Minorities in Iraq's Governance Within the Scope of the Federal System in the 2005 Constitution

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 1, 194 - 224, 30.05.2024

Wassan Theab Muner Janabi

https://doi.org/10.54838/bilgisosyal.1488261

Öz

This study examines the ability of the 2005 Iraqi constitution to address minority issues and the role of minorities in the federal system. With the 2005 Constitution, Iraq became a federal state. According to the constitution, the main reason for this is to ensure greater participation of minorities in governance. However, unlike other federal countries, the form of the regions and the governance procedures related to the formation of the federal government are not regulated by a constitutional text and these regulations are left to the laws. The aim of the study is to evaluate the possibility of the 2005 Constitution to solve the problems of minorities and increase their political participation, to identify the shortcomings in the political participation process and to propose solutions. The problematic of whether the federal structure in Iraq is ethnically, sectarian or geographically based is the main topic of discussion in the study. Thus, in the context of the Iraqi federal state being characterized by ethnic, national and sectarian diversity, a method of analysis based on the interpretation and discussion of constitutional texts is adopted. The solution to the problems of minorities requires the effective implementation of federalism and the guarantee of the rights of minorities. It is important to resolve fundamental issues such as the boundaries of disputed territories and the realistic implementation of federalism. The study considers that the most feasible way to solve the problem of minority participation in the Iraqi context is to create existing states through geographical federalism as in the United States. This method seems to be more meaningful in terms of increasing the political participation of minorities and ensuring Iraq's political stability

Anahtar Kelimeler

Minorities, Iraq, 2005 Constitution, Federalism

2005 Anayasasındaki Federal Sistem Kap-samında Irak'ın Yönetiminde Azınlıkların Rolü

Öz

Bu çalışma Irak'ta 2005 yılında kabul edilen anayasanın azınlıklara dair so-runları çözme yeteneğini ve azınlıkların federal sistem çerçevesindeki rolünü incelemektedir. 2005 Anayasasıyla birlikte Irak federal bir devlete dönüş-müştür. Anayasaya göre bunun temel nedeni, azınlıkların yönetimde daha fazla katılımını sağlamaktır. Bununla birlikte, diğer federal ülkelerin aksine, bölgelerin şekli ve federal hükümetin oluşumuyla ilgili yönetim prosedürleri anayasal bir metinle düzenlenmemiş ve bu düzenlemeler yasalara bırakıl-mıştır. Çalışmanın amacı, 2005 Anayasası'nın azınlıkların sorunlarını çöz-me ve siyasal katılımlarını artırma olasılığını değerlendirmek, siyasal katı-lım sürecindeki eksiklikleri tanımlayarak çözüm yolları önermektir. Irak'ta federal yapılanmanın etnik, mezhepsel veya coğrafi temelli olmasına ilişkin sorunsal çalışmanın temel tartışma konusudur. Böylece, Irak federal devle-tinin etnik, ulusal ve mezhepsel çeşitlilikle karakterize edilmesi bağlamında, anayasal metinlerin yorumlanması ve tartışılmasına dayalı bir analiz yön-temini benimsenmektedir. Azınlıkların sorunlarının çözümü için federaliz-min etkin bir şekilde uygulanması ve azınlıkların haklarının güvence altına alınması gerekmektedir. İhtilaflı bölgelerin sınırları gibi temel meselelerin çö-zülmesi ve federalizmin gerçekçi bir şekilde uygulanması önemlidir. Çalışma azınlıkların katılım sorununun Irak bağlamında en mümkün yolunun, Ame-rika'daki gibi coğrafi federalizm yoluyla mevcut eyaletlerin oluşturulması olarak görmektedir. Bu yöntemin, azınlıkların siyasal katılımını artırma ve Irak’ın siyasal istikrarını sağlamak amacıyla uygulama açısından daha an-lamlı bir uygulama olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Azınlıklar, Irak, 2005 Anayasası

Kaynakça

• Abboud, Zuhair Kazım. (2000). Şebekler Genel Bakış. Al-Rafid Vakfı.
• Abd Muhalhel, Naim. (2013). Mandeizm:Beyaz cüppeli Irak. Yayın ve Dağıtım için Dar Mezopotamya.
• Abdel-Hamid, Muhammad Sami. (1985.). Uluslararası Kamu Hukukunun Temelleri (3. bs.). (1. Cilt). Üniversite Kültür Vakfı.
• Abdel-Jabbar, Faleh (2006). Savaş sonrası Irak'ta sivil toplum (Heba Qablan çev.). Stratejik Araştırmalar Enstitüsü .
• Abdul Amir, Sahar Harbi. (Aralık 2020). Irak toplumu ve federalizmin karmaşıklıkları. Irak Siyaset Bilimi Dergisi (3), 1-18.
• Al Ani, Taha. (12 Haziran 2020). Afrika kökenli Iraklılar: Afro-Iraklıların hikayesi ve en belirgin sorunları hakkında bilgi edinmek ister misiniz?. Al-Jazeera, https://l24.im/rRdKfP
• Al Khayoun, Rashid. (2007). Irak'ta Dinler ve Mezhepler (2. bs.). Al-Jamal yayınları.
• Al Khayoun, Rashid. (Hazıran 2011). Mezhepçiliğe karşı: Nisan 2003'ten sonra Irak tartışması (2. bs.). Yayıncı Madarik.
• Al Mamouri, Nebras. (Temmuz 2008). Yeni Irak'ta azınlıkların gerçekliği. Al-Hiwar Al-Motaddin Dergisi (2347). https://m.ahewar.org/s.asp?aid=141354&r=0&cid=0&u=&i=2235&q=
• Al-Bazzaz, Abd al-Rahman. (1960). Birleşik devlet ve federal devlet (3. bs.). Dar Al-Qalam.
• Al-Faili, Ahmed Nasser. (2006). Geçmişle günümüz arasındaki Faili Kürtler. Şafak Kültür ve Bilgi Vakfı
• Al-Hadithi, Taha Hammadi. (1979). Irak'ta Çingeneler (Ghajar) ve Al-Qarj: Uygulamalı Sosyal Coğrafyada Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Musul Üniversitesi Yayınları .
• Al-Haidar, Nizar Yasser. (Temmuz 2007). Iraklı Azınlıkların Gerçeği, Al-Hiwar Al-Motaddin Dergisi (3077). https://www.ahewar.org/debat/show.art.asp?aid=223971
• Al-Hamdani, Qahtan Ahmed Suleiman. (28 Şubat 2009). Irak'taki federalizm anayasa ile pratik uygulama arasında. Arap Gelecek Dergisi 31 (360), 25 – 47.
• Al-Jeddah, Raad. (2004). Irak'taki Anayasal Gelişmeler. Bayt Alhikmah .
• Al-Marhej, Hiyam Ali. (2022). Irak'taki azınlıklar:Temsil sorunu. El-Bayan Araştırma ve Planlama Merkezi. https://www.researchgate.net/publication/376645504_alaqlyat_alraqyt_mshklt_altmthyl
• Al-Qadiri, Raad. (2022). Federalizm ve Irak'ın anayasal ikilemi. Chatham House. https://www.chathamhouse.org/sites/default/files/2021-02/2021-02-05-iraq-federalism-arabic-alkadiri.pdf.pdf
• Al-Shawi, Munther. (1981). Anayasa Hukuku: Devlet Teorisi. Dar Al-Qadisiyah Matbaası
• Al-Shukri, Ali Youssef, Al-Nasiri, Muhammad Ali & Al-Taie, Mahmoud . (2008). Irak Anayasası Üzerine Çalışmalar. Afak Irak Çalışmaları ve Araştırmaları Vakfı. Al-Sukini, Hussein Azab. (2009). Irak Anayasasında Tartışmalı Konular: Karşılaştırmalı Bir Çalışma ve Siyasi Vizyon Anayasanın Değiştirilmesi. Al-Ghadeer Basın .
• Anderson, Liam & Stansfield,Garrett. (2009). Kerkük'te Kriz: Çatışma ve Uzlaşmanın Etnopolitiği (Abdul-İlah Al-Nuaimi çev.). Irak Çalışmaları Yayıncılık . (Orijinal çalışma 2009'te yanınladı)
• Atiyatullah, Ahmed. (1968). Siyasi Sözlük (3.bs.). Dar Al-Nahda Al-Arabiya.
• Aziz, Fawzia Khuda Karim. (Haziran - Eylül 2010). Irak'ta anayasal temeller ile siyasi ve ekonomik gerçeklik arasındaki federalizm. Arap Araştırmacı Dergisi 2(9-10). 145 – 160 .
• Birleşmiş Milletler. (1992), Etnik, Dinsel ve Dilsel Azınlıkların Üyelerinin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Bildirgesi, (No.47/135). BM Genel Kurulu
• CIA, (1978). Erişim Linki: https://reliefweb.int/map/iraq/iraq-distribution-religious-and-ethic-groups
• Derviş, Abdul Rahman Karim. (10 Ekim 2010). Kakai, Irak kuzey bölgesinde ve İran'ın. El-Mesbar Araştırma Merkezi. https://l24.im/o5wH
• Federasyonlar Forumu. Federal Seçenekler ve Çeşitliliği Uzlaştırmanın Diğer Yolları (Nour Al-Asaad ve Natalie Suleiman çev.). Federal Birlikler Forumu, Ottawa – Kanada. https://www.forumfed.org/pubs/FederalOptionsandOtherMeansofAccommodatingDiversity-Arabic-Arabe.pdf
• Group Rights Minority MGR Raporu. Kasım 2011. 2003'ten bu yana Irak'taki azınlık grupları (Abdul-Ilah Al-Naimi çev.). https://minorityrights.org/app/uploads/2023/12/download-414-assimilation-exodus-eradication-iraqs-minority-communities-since-2003-arabic-edition.pdf
• Hadid, Muhammed. (2016). Anılarım: Irak'ta demokrasi mücadelesi. Dar Alsaqi .
• Hasbak, Şakir. (1973). Kuzey Irak: İnsan doğası üzerine bir çalışma. Şefik Basın.
• Kabbani, Halid. (1981). Ademi merkeziyetçilik ve Lübnan'daki uygulaması sorunu . Owaidat Yayıncılık ve Basım.
• Maho, Arşad Hamad . (2012). İngiliz gezgin kitaplarındaki Ezidiler. Mokryani Araştırma ve Yayın Vakfı.
• Matar, Selim. (2003). Kimlik Tartışması. Arap Çalışmaları ve Yayıncılık Vakfı.
• Mawlood, Muhammed Omar. (2003). Federalizm ve Irak'ta Uygulama İmkanı. Mokryani Araştırma ve Yayıncılık Vakfı .
• Murad, Ali Abbas. (2008). Bölgesel federalizm ve Irak'ta uygulanmasının sorunları. Siyaset Bilimi Dergisi (36), 180-180.
• Mustafa, Hamza. (02:54 - 20 Kasım 2014). Irak'taki azınlıklar...ve bileşen devletin başlangıcı . Şarkul Avsat Gazetesi. https://l24.im/9wVn
• Nusrat Allah, Hamad Al-Husayni. (1998). Munzum'un Hayatı ve Etkilerinin Açıklaması ve Kurratü'l-Ayn Yayını . Baha'i İlim Vakfı .
• Omer, Shorish Hassan. (2018). Irak'taki federal sistemin özellikleri: karşılaştırmalı analitik bir çalışma. Arap Yayıncılık ve Dağıtım Merkezi.
• Polk, William. (2006). Irak'ı anlamak için: Irak tarihinin geçmiş ve şimdiki tam yolu (Abdul Hay Yahya Zaloum tarafından sunuldu). Arap Çalışmaları ve Yayıncılık Enstitüsü . (Orijinal çalışma 2005'te yanınladı)
• Pranty, Dan. (2010). Federalizm Irak'ta İstikrara Yardımcı Olur mu? Deneyler Federalizm. (2. bs.). Afaq Irak Araştırmaları Vakfı .
• Qasimia, Khairiah . (2015). Arap Ülkelerindeki Yahudiler. Arap Birliği Araştırmaları Merkezi. Saatçi, Subhi. (2010). Irak'taki Türkmen kebiletleri ve aşiretleri ve bunların yerleşmeleri. Fuzûlî Matbaası.
• Salloum, Saad. (2013). Irak'taki azınlıklar. Masarat Kültürel Gelişim Vakfı.
• Salloum, Saad. (2015). Irak: Mevcut Dönüşümlerin Işığında Çoğulculuk ve Vatandaşlığın Geleceği. Ayman
• Abdel Muta’da, Arap Bölgesinde Vatandaşlık ve Toplumsal Bileşenler (s.s. 107-133). Arap Forum For alternatives AFA ve HIVOS
• Simons, Geoff L. (2004). Geleceğin Irak'ı: Orta Doğu'yu Yeniden Şekillendirmede Amerikan Politikası (Saeid Al-Azm çev.). Dar Al-Saqi . (Orijinal çalışma 1 Ağustos 2003'te yayınlandı). Slugt, Marion Farouk & Slugt, Peter. (2003). Devrimden diktatörlüğe:1958'den bu yana Irak (Malik Tabarasi çev.). Al-Jamal Yayınları. (Orijinal çalışma 1986'te yanınladı).
• Sousse, Ahmed. (1990). Tarihte Araplar ve Yahudiler (2. bs.). Al Arabi Reklamcılık ve Yayıncılık.
• Stansfield, Gareth & Abdulrazak, Hassan .(2003). Irak'a Yönelik Olası Siyasi Düzenlemelere İlişkin Bir Araştırma . (Celine Oclair'te ed.), Savaş Sonrası Irak İçin Anayasal Seçenekler (s.s. 17 - 30 ) . Federal Birlikler Forumu, Ottawa, Kanada . https://www.forumfed.org/libdocs/Iraq-2005/ConstitutionalOptionsforPostWarIraq2003-Arabic-Arabe.pdf
• Talabani, Nureddin. (1999). Kerkük Bölgesi ve Ulusalı Gerçekçi Bir Şekilde Değiştirme Girişimleri (2. bs.) . Yayıncılık ve Dağıtım için Dar Al-Hekma.
• Watts, Ronald. (2006). Federal Systems (özel baskı) (Ghali Barhouma, Maha Bustami ve Mia Takla çev. ). Federal Birlikler Forumu, Ottawa, Kanada. (Orijinal çalışma 1999 'te yanınladı) .
• Yako, Mona Youkhana. (2010). Uluslararası kamu hukukunda vatandaşlık hakları: siyasi-hukuksal bir çalışma. Hukuk Kitapları Evi.