Evaluation of the Legal Actions Against Advertisements by Social Media Influencers through the Perspective of Civil Procedure Law

Yıl 2024, , 359 - 409, 30.12.2024

Serkan Kaya , Muhammet Emirhan Havan

https://doi.org/10.55009/bilisimhukukudergisi.1472730

Öz

Anahtar Kelimeler

unfair competition, social media influencer, advertisement law, procedural law, consumer protection

Sosyal Medya Etkileyicilerinin Reklamlarına Karşı Açılan Davaların Medeni Usul Hukuku Perspektifinden Değerlendirilmesi

Öz

Sosyal medya platformlarının yaygınlaşması tüketici davranışlarını yeniden şekillendirmiş, kullanıcılar satın alma kararlarında sosyal media etkileyicilerinin tavsiyelerine giderek daha fazla güvenir hale gelmiştir. Bu güven, sosyal medya etkileyicilerinin ürün ve hizmetleri onaylayarak itibarlarından para kazandıkları yeni bir pazarlama paradigmasına yol açmıştır. Son yıllarda, kullanıcıları sosyal media etkileyicilerin yapmış olduğu aldatıcı reklam uygulamalarından korumak için düzenlemeler yapılmış olsa da, bu modelin medeni usul hukuku açısından değerlendirilmesi ihtiyacı devam etmektedir. Bu çalışmada sosyal medya etkileyicilerinin hukuki niteliği ve bunların reklam verenlerle ilişkileri değerlendirildikten sonra aldatıcı reklamlara karşı açılabilecek haksız rekabet davaları, tüketici davaları ve fikri mülkiyet davaları ele alınmaktadır. Açılabilecek davalar için potansiyel talepler, ilgili taraflar ve görevli ve yetkili mahkemeler incelenmekte ve karşılabilecek hukuki sorunlar ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

haksız rekabet, haksız rekabet, sosyal medya etkileyicisi, usul hukuku, tüketicinin korunması, reklam hukuku

Kaynakça

• Abbasoğlu, Hayriye Dilara. “Sosyal Medya Reklamcılığında Haksız Rekabet”, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2020.
• Akil, Cenk. “Yeni İsviçre Federal Usul Yasası’nda Yer Alan Topluluk Davası (m. 89) Üzerine Kısa Bir Not”, TBBD sy. 95 (2011): 163-173.
• Aktaş Avci, Pınar. “Sosyal Medya Etkileyicilerinin Yaptığı Reklamlara İlişkin Genel Bir Değerlendirme”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 9, sy. 2 (2023): 269 – 292.
• Arkan, Sabih. Ticari İşletme Hukuku. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2019.
• Aslan, Adem. Türk Reklam Hukuku. İstanbul: Onikilevha Yayıncılık, 2021.
• Ateş, Mustafa. “Fikir ve Sanat Eseri Sahibinin Manevi Haklarına Tecavüzün Ref’i”, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi 8, sy. 2 (2022): 337-374.
• Atilla Yörük, Pelin. “Reklamların Haksız Rekabet Boyutu Karşısında Tüketicilerin Korunması”, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul 2018.
• Baştürk, İhsan. “Türk Ticaret Kanunu’nda Bilişim Yoluyla Haksız Rekabetin Hukuki- Cezai Sonuçları”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 1, sy. 6 (2011): 279 – 320.
• Büyükay, Yusuf. Eser Sözleşmesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2013.
• Çataloğlu, Burcu Bahar. “Reklama Hukuki Açıdan Bir Bakış”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, sy. 2 (2020): 559-632.
• Demirbaş, Ali. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda Eser Sahibinin Mali Haklarına Tecavüz Halinde Hak Sahibine Sağlanan Hukuki Koruma. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2015.
• Dinç, İlhan. Ticari Davalarda Zorunlu Arabuluculuk Uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2021.
• Erdönmez, Güray. “HMK. m.57/1, c Hükmü Çerçevesinde İhtiyari Dava Arkadaşlığının Mümkün Olduğu Haller, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16, Özel Sayı (Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan) (2014): 695-755.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınları, 2017.
• Faruk Saçar, Ömer. Medeni Usul Hukukunda İhtiyari Dava Arkadaşlığı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Goanta, Catalina ve Sofia Ranchordas. The Regulation of Social Media Influencers: An Introduction. Cheltenham: Edward Elgar, 2020.
• Gültekin, Esra. “Aldatıcı Reklamlara Karşı 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Ayıp Hükümlerine Başvurulması”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 18, sy. 2 (2021): 1177 – 1198.
• Gümüş, Alper. Borçlar Hukuku Özel Hükümler (Cilt 2). İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2012.
• Güzel, Yakup. Reklam Hukuku. İstanbul: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Hasırcı Hakan ve Ufuk Tekin. “Bir Topluluk Davası Örneği Olarak TTK m. 56/3”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 18, sy. 2 (2021): 953 – 965.
• “Influencer marketing worldwide - statistics & facts”, Statista, erişim tarihi: 23 Ekim 2023, https://www.statista.com/topics/2496/influence-marketing/#topicOverview
• Kaplan, Ahmet Galip. “Elektronik Ortamda İşlenen Haksız Rekabet Halleri”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 2019.
• Karatepe Kaya, Meltem. “Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından İnternet Aracılığıyla Yapılan Reklamlara İlişkin Hukuki Düzenlemelerin Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 70, sy. 3 (2021): 667 – 719. Kavlak, Bengül. “Marka Hukukunda İhtiyati Tedbirlerin 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Işığında Değerlendirilmesi”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 8, (2013): 1525-1553.
• Keskin, Ayşe Dilşad. “Influencer Sözleşmesi”, İnÜHFD 13, sy. 1 (2022): 129-147.
• Konuralp, Cengiz Serhat. “6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre İhtiyati Tedbir”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 71, sy. 2 (2013): 225-274
• Korkmaz Alperen. “Sosyal Medya Etkileyicilerinin Yaptığı Tanıtımların Örtülü Reklam Yasağı Bakımından Değerlendirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi 2022, sy. 160 (2022): 181 – 210.
• Kuru, Baki ve Burak Aydın. Medeni Usul Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Kuru, Baki. Hukuk Muhakemeleri Usulü. İstanbul: Demir, 2001.
• Küçükali, Canan. Fikri Hakların İhlalinden Kaynaklanan Tazminat Davası. Ankara: Seçkin Yayınları, 2024.
• Nomer Ertan,N. Füsun. Haksız Rekabet Hukuku. İstanbul: Oniki Levha, 2016.
• Öçal, Akar. “Reklam Ve Haksız Rekabet”, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi 6, sy. 2 (1970): 96 – 101
• Özdemir, Semih Sırrı ve M. Zahid Doğanay. “Bir Mecra Olarak Sosyal Medyanın Reklam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, sy. 13 (Haziran 2019): 295-338.
• Özekes, Muhammet. “Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda İhtiyati Tedbir”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 4, sy. 2 (2002): 89-138.
• Özkan, Aytül ve Ahmet Fatih Özkan. “Fikir ve Sanat Eserleri Bağlamında Tecavüzün Ref’i Davası ve Üç Kat Bedel Sorunu”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 6, sy. 1 (2016): 103-134.
• Pekcanıtez, Hakan ve diğerleri. Pekcanıtez Usül. İstanbul: Oniki Levha, 2017.
• Riefa, Christine ve Laura Clausen. “Towards Fairness In Digital Influencers’ Marketing Practices”, EuCML 8, sy. 2 (2019): 64 – 74.
• Seven, Vural. “Sosyal Paylaşım Sitelerinin (youtube –facebook –twitter) Haksız Rekabet Karşısındaki Durumu”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 16, Özel Sayı (Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan) (2014): 3343 – 3350.
• Şahin Şengül, Eda ve Serkan Kaya, “Consumer Collective Redress in Turkey: The Need for Reform in Light of the EU Regime”, European Business Organisation Law Review (2023).
• Tandoğdu, Gökçe Naz. “Sosyal Medya Etkileyicisinin Hukuka Aykırı Reklamları Nedeniyle Doğan Zararlardan Sorumluluğu”, Koç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Anabilim Dalı Özel Hukuk Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
• Tanrıver, Süha. Medeni Usul Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Taşpolat Tuğsavul, Melis. Kolektif Hukuki Yarar Çerçevesinde Topluluk Davaları. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2022.
• Tekelioğlu, Numan. “Reklamın Ve Reklam Sözleşmelerinin Hukuki Niteliği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 8, sy. 1 (2018): 1-34.
• Tekin, Ufuk. Tüketicilerin Haksız Rekabet Hükümlerine Göre Korunması. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2022.
• Türkiye’de Tahmini Medya ve Reklam Yatırımları 2022 Raporu”, Deloitte, erişim tarihi: 13 Ekim 2023 https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/technology-media-telecommunications/medya-ve-reklam-yatirimlari-2022-raporu.pdf.
• Ülgen, Hüseyin ve diğerleri, Ticari İşletme Hukuku. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2019.
• Yavaş, Murat. “Medeni Yargılamanın Amacı Bağlamında İspat Yükü Kavramı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Dergisi 21, sy. 2 (2015): 741-762
• Yavuz, Levent, Türkay Alıca ve Fethi Merdivan. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Yorumu. Ankara: Seçkin Yayınları, 2014.
• Yılmaz, Abdüssamet. “Haksız Rekabette İhtiyati Tedbir Uygulamaları ve Özellik Arz Eden Durumlar”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Dergisi 27, sy. 2 (2021): 1565-1575.
• Yılmaztekin, Hasan Kadir. “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Uyarınca Eser Sahipliği ve Hak Sahipliği ile Bunların Tecavüz Davaları Bağlamında Davacı Sıfatına Etkileri”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 2, sy. 65 (2020): 499 – 557.
• Yiğit, Merve. “Sosyal Medya Reklamcılığında Haksız Rekabet”, Yaşar Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Özel Hukuk Tezli Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2023.