Sosyoloji ve Hermeneutik Arası İnce Çizgiler

Year 2023, Volume: 3 Issue: 5 - PROF. DR. DOĞAN ÖZLEM'E İTHAFEN, 18 - 29, 20.06.2023

Nilgün Çelebi

https://doi.org/10.5281/zenodo.8058402

Abstract

İnsanı, doğayı, insanın doğaya kattıklarını, bunlar arası ilişkileri, sosyal hayatı bir yandan betimlemeye, açıklamaya, anlamlandırmaya, yorumlamaya bir yandan dönüştürmeye yönelen çeşitli etkinlikler vardır. Bu etkinliklerden bazıları tüm bu sıralananlara ilişkin öncelikle bilgi dağarcığımızı geliştirmeye yönelirken bazıları hayatı dönüştürmeyi hedeflerler. Diğer bazıları ise bir yandan bilgimizi geliştirirken bir yandan da bu bilgiyle hayatı dönüştürmeyi amaçlarlar. Sosyoloji ve hermeneutik özgül ağırlığı olan ancak iki ayrı düzlemde yer alan iki ayrı etkinliğin adlarıdır. Bu iki etkinlik arası mesafe ve bu mesafe üzerinde bunlar arasında sergilenen etkileşim, iletişim ve ilişki yüzyılları aşan zaman aralığında nice kapsamlı ve derin incelemelere ve tartışmalara konu edilmiştir. Bu metnin amacı da bu iki etkinlik hakkında metnin yazarının kendi bakış açısından ulaştığı zihinsel tespitlerinden bazılarını ve bunu ifade eden görüşlerini paylaşmaktır. Bu metinde hermeneutik için başvurulan temel kaynak Hans-Georg Gadamer’in Truth and Method başlıklı kitabının Türkçe çevirisi (Hakikat ve Yöntem 2008) ile H. Silverman tarafından derlenen H.G. Gadamer and Hermeneutics (1991) adlı kitaptır. H. Silverman’ın derlediği kitapta, yazdıkları bölümlerden yararlanılan yazarlar ise G. Nicholson (1991: 151-162) ve D. Misgeld’dir (1991: 163-177). Ayrıca N. Blaikie’nin yazdığı Approaches to Social Inqury (1993) başlıklı kitaptan da yararlanılmıştır. Sosyoloji için ana akım sosyoloji literatüründe yer alan sosyolojinin konu ve yöntemi üzerine yazılan kaynak kitaplar ile yazarın sosyolojinin konusu ve yöntemi üzerine çeşitli kitap ve makalelerindeki görüşlerinden yararlanılmıştır.

Keywords

Sosyoloji, hermeneutik, H.G. Gadamer

The Fine Lines Between Sociology and Hermeneutics

Abstract

There are various activities that aim to describe, explain, make sense of and interpret the human being, nature, the contributions of human being to nature, the relations between them and social life on the one side and to transform them on the other. Some of these activities primarily aim to improve our repertoire of knowledge about all these, while others aim to transform life itself. Others aim to develop our knowledge while simultaneously transforming life with this information given. Sociology and hermeneutics are the titles of two different fields of activity that have a specific focus but take place on two different levels. The fine line between these two fields of activity and the interactions, communications and relations between them over this line have been the subject of many comprehensive and deep analyses and discussions over the centuries. The purpose of this text is to share some of the intellectual observations about these two activities from the author's perspective and the views that express these observations. The main reference for hermeneutics in this text is the Turkish translation of Hans-Georg Gadamer's Truth and Method (2008) and H.G. Gadamer and Hermeneutics (1991) compiled by H. Silverman. In this book compiled by H. Silverman, G. Nicholson (1991: 151-162) and D. Misgeld (1991: 163-177) are the authors whose passages are benefited from. Approaches to Social Inqury (1993) by N. Blaikie was also benefited from. For sociology, reference books on the subject and method of sociology in the mainstream sociological literature and the author's perspective on the subject and method of sociology in various books and articles were used.

Keywords

Sociology, hermeneutics, H.G. Gadamer

References

• Blaikie, N. (1993), Approaches to Social Inqury, Cambridge: Polity Press.
• Çelebi, N. (1995), Ricoeur’dan Sosyolojiye, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1/2, 519-534.
• Çelebi, N. (2007), Sosyoloji Yazıları, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gadamer, H.G. (2009), Hakikat ve Yöntem, Çev. H. Arslan ve İ. Yavuzcan, İstanbul: Paradigma.
• Misgeld, D. (1991), Modernity and Hermeneutics’ iç. H.J. Silverman (ed) Gadamer and Hermeneutics, New York ve Londra: Routledge, ss.163-177.
• Nicholson. G. (1991), Aswers to Critical Theory iç. H.J. Silverman (ed) Gadamer and Hermeneutics, New York ve London: Routledge, ss.151-162.
• URL-1: Çelebi, N. (2020), ‘Bilgi Nesneldir’ Derken, https://www.sosyalbilimler.org sitesinde 20.2.2020 tarihli Ankara Konuşmaları’nın video kaydı ve aynı adlı sitede yayımlanan makale. Erişim: 22.3.2023