Cengiz Aytmatov’un çocukluğu II. Dünya Savaşı dönemine denk gelmektedir. Silah tutabilen her erkeğin cephede olduğu bu dönemde, yazar kadınların cephe arkasında verdikleri mücadeleleri ve omuzlarındaki ağır yükleri gözlemleyerek büyümüştür. Bu acı deneyimler, ruhunda derin izler bırakarak eserlerinde merkezi öneme sahip kadın karakterlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Bu çalışma, Cengiz Aytmatov’un savaş dönemini konu aldığı Cemile ve Yüz Yüze ile Sovyet sisteminin Kırgızistan’da kurulma sürecini ele aldığı İlk Öğretmenim eserlerindeki kadın karakterleri, II. Dünya Savaşı’nın cephe gerisindeki zorluklar ve Sovyet modernizasyonunun yol açtığı toplumsal dönüşümler ışığında inceleyerek geleneksel Kırgız kadınının toplumsal konumunu analiz etmektedir. Bu eserlerde, dönemin koşulları yansıtılırken geleneksel Kırgız toplumunun kadını kısıtlayan normlar, örf ve adetler ile savaş döneminde kadınların karşılaştığı zorluklar ve toplumsal değişimler iç içe sunulmaktadır. Kitaba adını veren Cemile karakteri, gelenek ve göreneğe bir nevi meydan okuyarak, kadının sevme ve sevilme hakkını ve kendi geleceğini şekillendirme özgürlüğünü temsil eder. İlk Öğretmenim’de Altınay karakteri, ataerkil toplumda kadının eğitim hakkına ve kendi yaşamının kontrolünü elinde tutma hakkına vurgu yapar. Yüz Yüze’nin ana karakteri Seyde ise, ruhsal direncin ve iyiliğin simgesi olarak öne çıkar. Bu üç ana karakter, Kırgız geleneklerine ve toplumsal normlara saygı duyan kadınlar olmakla birlikte, kendi mutluluğu, geleceği ya da kendi doğruları söz konusu olduğunda kendi kaderlerini belirleme noktasında benzerlik göstermektedir. Mevcut araştırmalarda bu karakterler genellikle ve sıklıkla sadece duygusal derinlikleri ya da toplumsal rolleri üzerinden ele alınmaktadır. Bu çalışma ise, Aytmatov’un edebiyatında kadının hem toplumsal bağlılık hem de bireysel özerklik arayışını eşzamanlı olarak sunarak çok katmanlı kimlik temsillerini ortaya koymaktadır.
Cengiz Aytmatov Cemile Yüz Yüze İlk Öğretmenim edebiyatta kadın karakterler edebiyatta kadın temsili
Chingiz Aitmatov’s childhood coincided with World War II, and at a time when every able-bodied man bore arms at the front, he grew up witnessing the struggles and heavy burdens of women on the home front—experiences that left deep imprints on his psyche and laid the groundwork for the emergence of central female figures in his fiction. This study
examines the women in Jamila and Face to Face—both set against the backdrop of wartime—and in My First Teacher, which addresses the establishment of Soviet rule in Kyrgyzstan; it investigates these characters in light of the hardships endured on the WWII home front and the social transformations wrought by Soviet modernization to analyse the traditional Kyrgyz woman’s social position. In these texts, the restrictive social norms, customs, and traditions of traditional Kyrgyz society are interwoven with the challenges and societal shifts faced by women during the war. The eponymous heroine of Jamila defiantly asserts her right to love and to shape her own future in defiance of customary mores; Altynai in My First Teacher embodies the struggle for educational access and personal agency within a patriarchal framework; and Seyde in Face to Face emerges as a symbol of spiritual resilience and moral compassion. Although existing scholarship often confines these figures to their emotional depth or prescribed social roles, this study reveals how Aitmatov’s literature simultaneously presents women’s communal obligations and their quest for individual autonomy through complex, multilayered characterizations.
Jamila Face to Face My First Teacher female characters in literature representation of women in literature
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | North-West (Kipczak) Turkic Dialects and Literatures |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Early Pub Date | June 26, 2025 |
Publication Date | June 30, 2025 |
Submission Date | March 19, 2025 |
Acceptance Date | June 25, 2025 |
Published in Issue | Year 2025 Volume: 5 Issue: 9 |
bitig Journal of Faculty of Letters is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.