The multicultural structure of konya and the spatial organization of tourism: the case of Mevlana

Year 2025, Volume: 4 Issue: 1, 1 - 31, 30.06.2025

Büşra Hilal Kutlu Aydın , Betül Öztürk , İlayda Buyruk Meryem Nur Kiymaz , Murat Can Akdoğan

https://doi.org/10.70700/bjea.1625141

Abstract

The foundation of tourism is driven by people's desire to explore. Therefore, tourism is not only a physical activity but also a mass movement that includes social, economic, and cultural dimensions. The mass nature of tourism and its exposure to cultural influences have raised issues such as conservation and the transmission of heritage to future generations, which are frequently discussed today. Recognizing and preserving cultural and natural heritage, and then passing it on to future generations, has become a significant concern. Thus, heritage tourism has gained considerable importance. In this study, Konya, one of the cities in Turkey where heritage tourism is well-developed, was selected. Konya has hosted various cultures, beliefs, and arts throughout history. Its rich cultural heritage has provided the city with significant potential for the tourism sector. Therefore, this study focuses on Mevlana, which is part of Konya’s intangible cultural heritage. The aim is to integrate Mevlana into tourism networks along with other types of tourism and to support local economic development. Within this framework, two scales were determined: macro and micro. On a macro scale, the city of Konya, influenced by various cultures and heritage, was studied, while on a micro scale, Karatay district was selected due to its significance in heritage tourism, particularly for being the location of Mevlana. First, data sets were created by examining the cultural structure of Konya at the macro level and the spatial organization of the tourism sector in Karatay at the micro level. Spatial analyses were conducted using the matrix created, and clustering analysis was performed to establish a connection between the emerging new dynamics and Mevlana. In line with this objective, new tourism routes and concept villages encompassing these dynamics were proposed. This approach demonstrated that Mevlana and other types of tourism could be integrated into the existing tourism sector of Konya.

Keywords

Tourism , Heritage and faith tourism , Tourism routes and concept villages , Konya , Mevlana

Konya ilinin çok kültürlü yapısı ve turizmin mekânsal örgütlenmesi: Mevlana örneği

Abstract

Turizmin temeli insanların keşfetme istekleriyle hareket etmesidir. Bu nedenle turizm sadece fiziksel değil sosyal, ekonomik ve kültürel boyutları içeren kitlesel bir harekettir. Turizmin kitlesel hareket olması ve kültürlerin etkisi altında kalması günümüzde de sıklıkla tartışılan koruma ve gelecek nesillere aktarım gibi sorunları ortaya çıkarmıştır. Kültürel ve doğal mirası tanımak ve korumak ardından da gelecek nesillere aktarmak önemli bir konu haline gelmiştir. Bu nedenle miras turizmi oldukça önem kazanmıştır. Çalışmada, Türkiye’de miras turizminin gelişmiş olduğu şehirlerden Konya ili seçilmiştir. Konya, tarih boyunca farklı kültürlere, inançlara, sanatlara ev sahipliği yapmıştır. Konya’nın pek çok kültürel mirasa sahip olması turizm sektörü açısından büyük potansiyele sahip olmasını sağlamıştır. Bu nedenle çalışmada Konya’nın somut olmayan kültürel miras kapsamında yer alan Mevlana incelenmiştir. Mevlana’nın diğer turizm çeşitleriyle entegre bir şekilde turizm ağlarına dahil edilmesi ve yerel ekonomik kalkınmanın desteklenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda çalışmada makro ve mikro olmak üzere iki ölçek belirlenmiştir. Makro ölçekte çeşitli kültürlerin ve mirasların etkisinde kalmış Konya ili, mikro ölçekte ise miras turizminin Konya’daki önemli noktalarından biri olan Mevlana’nın bulunması sebebiyle Karatay ilçesi çalışılmıştır. Öncelikle makro ölçekte Konya kentinin ardından mikro ölçekte Karatay ilçesinin kültürel yapısı ve mevcut turizm sektöründeki mekansal örgütlenmesi incelenerek bir veri seti oluşturulmuştur. Oluşturulan matris üzerinden mekansal analizler elde edilmiş ve bu analizler sonrasında yapılan kümelenme analizi ile birlikte ortaya çıkan yeni dinamiklerin Mevlana ile bağlantısının kurulmasını amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda yeni dinamikleri kapsayan öneri turizm rotaları ve konsept köyler oluşturulmuştur. Bu durum Konya ilinin mevcut turizm sektörüne Mevlana’nın ve diğer turizm çeşitlerinin entegre olabileceğini göstermiştir.

Keywords

Turizm , Miras ve inanç turizmi , Turizm rotaları ve konsept köyler , Konya , Mevlana

References

• K. Öztaş, “Turizm Ekonomisi: Genel Turizm Bilgileri”, Nobel Yayın Dağıtım, 2002.
• G. Çapar and U. Yenipınar, “Kültürel ve Doğal Mirasın Sürdürülebilirliğinde Turist Rehberlerinin Rolüne İlişkin Turist Algısı”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi., vol. 20 no.38, pp. 397-424. doi:10.31795/baunsobed.645132, 2017.
• UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, “UNESCO Dünya Miras Listesi.”, https://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi. [Erişim Tarihi: 03-Nisan-2024].
• Ş. Berber, ‘‘Sosyal Değişme Katalizörü Olarak Turizm ve Etkileri,’’ Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no.9, pp. 205-222, 2003.
• A. Uğurlar, ‘‘Turizmde Sürdürülebilirlik: Bir Ölçülebilirlik Aracı Olarak Göstergelerin Önemi,’’ İdealkent, vol. 8, no. 21, pp. 118-140, 2017.
• B. Garda, and M. Temizel,‘‘Sürdürülebilir Turizm Çeşitleri,’’ Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, no. 12, pp. 83-103, 2016.
• A. Aliağaoğlu, ‘‘Sosyo-Kültürel Miras Turizmi ve Türkiye’den Örnekler,’’ Coğrafi Bilimler Dergisi, vol. 2, no. 2, pp. 50-64, 2004, doi:10.1501/Cogbil_0000000045.
• M. Can, ‘‘Kültürel Miras ve Müzecilik,’’ Çalışma Raporu, Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2009.
• A. S. Bahçe, ‘‘Kırsal Gelişimde Kültür Mirası Turizmi Modeli,’’ Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi no. 25, 2015.
• H. Ar, ‘‘Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasında Turist Rehberlerinin Rolü,’’ Master's Thesis, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir, Turkey, 2015.
• UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, “Somut Olmayan Kültürel Miras İhtisas Komitesi,” https://www.unesco.org.tr/Pages/168/19. [Erişim Tarihi: 05-Nisan-2024].
• G. Özgürel, Ö. Alkan, M. Karaman, “Sanat Köylerinin Kırsal Turizm Açısından Önemi: Dibeklihan Kültür ve Sanat Köyü Örneği”, International Journal of Social and Economic Sciences, vol. 6, no. 2, pp. 89-94, 2016.
• R. Çavuş, and H. Çeken, “Alternatif Turizm ve Kırsal Kalkınma: Tematik Köy Turizmi Üzerine Bir İnceleme”, Turizm Akademik Dergisi, vol. 8, no. 2, pp.45-60, 2021.
• UNWTO, “Best Tourism Villages by UNWTO: Enhancing Rural Tourism Development” Madrid: World Tourism Organization, 2022.
• V. Yılmaz, and M. Karaağaç, ‘‘Turizmin Yerel Kalkınmadaki Öneminin Değerlendirilmesi: Van Kenti Örneği,’’ OPUS International Journal of Society Researches, vol. 13, no. 19, pp. 2042-2067, 2019.
• İ. Dilber, ‘‘Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkisinin Girdi-Çıktı Tablosu Yardımıyla Değerlendirilmesi,’’ Yönetim ve Ekonomi, vol. 14, no. 2, pp. 205-220, 2007.
• Anadolu Ajansı, “Konya 2016 Yılı İçin İslam Dünyası Turizm Başkenti İlan Edildi.’’, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/basbakan-davutoglu-konya-2016-yili-icin-islam-dunyasi-turizm-baskenti-ilanedildi/526757. [Erişim Tarihi: 13-Kasım-2023].
• Ö. Sarı, “Kent Markalamasında Konya ve Mevlana Örneği,’’ İdealkent, vol 4, no. 8, pp. 170-179, 2013.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, ‘‘Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, İlimiz Hakkında Bilgiler.”, https://www.konyakultur.gov.tr/index.php?route=pages/pages&page_id=2. [Erişim Tarihi: 13-Nisan-2024].
• TÜİK, “Merkezi Dağıtım Sistemi.”, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr. [Erişim Tarihi: 23-Eylül-2024].
• Kalkınma Kütüphanesi, “Konya Ovası Projesi Turizm Master Planı.”, https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/. [Erişim Tarihi: 06-Aralık-2024].
• Mevlana Kalkınma Ajansı Doküman Merkezi, “Karatay İlçe Raporu.”, https://www.mevka.org.tr/dokuman-merkezi/dokumanlar. [Erişim Tarihi: 06-Aralık-2024].
• G. Günel, “Anadolu Selçuklu Dönemi’nde Anadolu’da İpek Yolu-Kervansaraylar–Köprüler,” Kebikeç, no. 29, pp. 133-146, 2010.
• H. Karpuz, B. Ürekli and M. Doğan, “Konya’nın Kırk Son Dönem Şehir İçi Hanı,” Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2022.
• E. Polat, “Kral Yolu’nun Anadolu Güzergâhı,” Erdem no. 85, pp. 91-118, 2023, doi:10.32704/erdem.2023.85.091.
• Seydişehir Turizm Rehberi, https://www.goseydisehir.com/via-sebaste-antik-yolu-kral-yolu.html [Erişim Tarihi:04-Mayıs-2024].
• Türkiye Turizm Ansiklopedisi, “Sufi Yolu.”, https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/sufi-yolu. [Erişim Tarihi: 04-Mayıs-2024].
• A. Değirmencioğlu, “Kaman İlçesinin Turizm Potansiyelinin Farklı Paydaşlar Tarafından Değerlendirilmesi,” Turizm Akademik Dergisi, vol. 8, no. 1, pp. 281-296, 2021.