Türkiye’nin önemli sanayi domatesi üretim alanları topraklarının bitkiye elverişli bor ve domatesin bor beslenme durumunun belirlenmesi

Year 2017, Volume: 2 Issue: 3, 161 - 167, 30.12.2017

Erdinç Uysal , Oğuz Fehmi Şen Özlem Bengü Daş Kılıç , Nuri Candan Neslihan Uzun Kürşat Üner Barış Albayrak Mustafa Bıyıklı Gülşah Üğlü Nalan Rahmanoğlu

Abstract

Bu
çalışma, Türkiye’nin sanayi domatesi açısından önemli üretim alanları olan
Bursa, Balıkesir, Manisa ve İzmir yöresinde yürütülmüştür. Çalışmada bu
merkezlere bağlı bazı alanlardan toprak ve yaprak örnekleri alınarak bahçelerin
bor besin elementi düzeylerinin belirlenebilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca bu
alanlara ait diğer toprak ve yaprak özellikleriyle, bor arasındaki ilişkilerin
ortaya konulması da çalışmanın bir diğer amacı olmuştur. Bu amaçla, bölgeyi
temsil edecek şekilde 268 adet domates bahçesinden toprak ve yaprak örnekleri
alınmıştır. Toprak örneklerinin alınabilir bor, yaprakların ise toplam bor
içerikleri belirlenip sınır değerleri ile karşılaştırılarak beslenme durumları
saptanmaya çalışılmıştır.Elde edilen bulgulara göre, araştırma yöresi
topraklarının % 27’sinin yarayışlı bor içeriğinin yetersiz (<0,5 mg B kg^-1)
olduğu saptanmıştır. Kalan örneklerin % 63’ü yeterli ve % 10’unun ise fazla bor
içerdiği belirlenmiştir. Yaprak analiz sonuçlarına göre, yaprakların B
içerikleri sınır değerlerle karşılaştırıldığında % 2’sinin 30 mg kg^-1’den
düşük ve eksik, % 87’sinin 30-100 mg kg^-1 arasında ve yeterli, %
11’inin ise 100 mg kg^-1’den yüksek olduğu ve fazla olarak
sınıflandırıldığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışmada genel olarak bor
eksikliğine rastlansa da, bazı bölgelerde borun oldukça yüksek değerlere
ulaştığı dikkat çemiştir. Bursa iline bağlı Mustafakemalpaşa ve Karacabey
ilçeleri ile Balıkesir’in bazı merkez köylerinde bor değerleri hem topraklarda
hem de yapraklarda yüksek seviyelerde bulunmuştur. Topraktaki bor içeriği ile topraktaki
kil, organik madde, fosfor, magnezyum ve yapraktaki bor ve fosfor içerikleri
arasında, istatistiksel olarak önemli pozitif, yaprak demir içeriği arasında
ise negatif yönlü ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca örneklerin yaprak bor
içerikleri ile, toprak bor, kil, magnezyum ve yaprak magnezyum içerikleri
arasında anlamlı pozitif, buna karşın yaprak azot ve demir içerikleri arasında
ise negatif ilişkiler tespit edilmiştir.

Keywords

Sanayi domatesi, beslenme durumu, bor, toprak, yaprak

Determination of soil plant available boron and boron nutritional status of tomato plants in major industrial tomato cultivated areas of Turkey

Abstract

This study was conducted in the provinces of Bursa,
Balıkesir, Manisa and İzmir, which are known as important industrial tomato
cultivation areas in Turkey. Soil and leaf samples were collected from  those tomato-growing  fields  in order to determine the boron nutritional
status of the fields. Further aim was to study the associations between the  soil and leaf boron and the  different soil and leaf characteristics. Soil
and leaf samples were collected from 268 tomato-growing fields  representing the studied area. The plant
available boron of soil samples and total boron of leaf samples were determined.
 Then, boron status of soils and plants
were assessed by considering  the critical
sufficient and deficient limits of boron.  According to the findings, 27% of the collected
soil samples  was found to be low  with boron (<0,5 mg B kg^-1), and 63
%  the remaining soil samples contained  adequate and 10% high amounts of boron. According
to the leaf analysis results , 2%  of the
leaf  samples had low-level of B  (below 30 mg kg^-1) and 87% had
adequate amount of B  ( in the range of
30-100 mg kg^-1)  and 11% had very high-level  of B (above 100 mg kg^-1). Although
boron deficiency was occasionally observed in some parts of the region,  very high boron concentrations were also
noted. The districts of Mustafakemalpaşa and Karacabey  of the city of Bursa and some villages of the
city of  Balıkesir were found to be  very high  in boron both in the soils and in the leaves. Plant
available boron of  soils showed
positive  and statistically significant
relationships with soil   clay, organic matter, phosphorus, magnesium;  and leaf boron 
had a positive  and significant
relation  to  soil  phosphorus,
while leaf  iron had negative association
with soil and leaf boron. Furthermore, significantly positive correlation was
identified between the leaf boron of the samples and soil boron, clay,
magnesium and leaf magnesium, whereas a negative correlation was found  with the leaf nitrogen and iron contents. In
addition, there was positive relationship between leaf boron and  soil boron, soil clay, and leaf magnesium,
while leaf boron  showed a negative
relation to leaf  iron and leaf nitrogen.

Keywords

Industrual tomato, nutritional status, boron, soil, leaf

References

• [1] Tigchelaar E. C., Tomato Breeding, In Breeding Vegetable Crops (M.J. Bassett ed.), pp. 135–171, Avi Publishing Company, Inc.Westport, Connecticut, 1986.
• [2] Anonim, FAOSTAT production data [online], Available at http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC (Erişim tarihi: 01.06.2017), 2017.
• [3] Anonim, TUİK Bitkisel üretim istatistikleri, Available at https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul (Erişim tarihi: 01.06.2017), 2017.
• [4] Orman Ş., Kaplan M., Kumluca ve Finike yörelerinde serada yetiştirilen domates bitkisinin beslenme durumunun belirlenmesi, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17 (1), 19-29, 2004.
• [5] Mengel K., Bitkinin Beslenmesi ve Metabolizması, (Çeviri: H. Özbek, Z. Kaya, M. Tamçı), 5. Baskı, Çukurova Üniv. Zir. Fak. Yay.: 162, Adana, 590s., 1984.
• [6] Aktaş M., Ateş M., Bitkilerde beslenme bozuklukları, nedenleri ve tanınmaları. Engin yayınevi, 247 s., Ankara, 1998.
• [7] Jackson M. L., Soil Chemical Analysis. Prentice Hall. Inc. New York, p.183, 1962.
• [8] Kacar B., Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri:III Toprak Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları:3, Ankara, 703 s., 1994.
• [9] John M. K., Chuah H. H., Neufeld J. H., Applicaion of Improved Azomethin-H Method to The Determination of Boron in Soils and Plants, Anal. Lett.-8, pp 559-568, 1975.
• [10] Geraldson C. M., Klacan G. R., Lorenz O. A., Plant Analysis as an Aid in Fertilizing Vegetable Crops, Soil Testing and Plant Analysis, Soil Science of America Inc., pages: 365-392, Madison, Wisconsin, USA, 1973.
• [11] Kacar B., İnal A., Bitki Analizleri, Nobel Yayın No:1241, 2008.
• [12] Wolf B., The determination of boron in soil ekstracts, plant material components, manures, waters and nutrient solutions, Soil Sci. Plant Anal., 2 (5), 363-374, 1971.
• [13] Reuters D. J., Robinson J. B., Plant Analysis, An Interpretation Manual, 2nd ed. CSIRO Publishing: Melbourne, 1997.
• [14] Eyüpoğlu F., Güçdemir İ. H., Kurucu N., Talaz S., Orta Anadolu topraklarının bitkiye yarayışlı bor bakımından genel durumu, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara 47p., 2000. [15] Miller S. S., Begin orchard nutrition program: Determining nutritional status for apple and peach, USD-ARS, Appalachian Fruit Research Station Kearneysville, West Virgin 25430 USA, 1998.
• [16] Gamze D., Erdal İ., Antalya yöresinde domates yetiştirilen seralarda bor düzeylerinin bazı toprak, yaprak ve meyve analiz sonuçlarıyla değerlendirilmesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 4 (2), 42-48, 2016.
• [17] Pehlivan H., Marmara Denizi Güneyi (Kocasu Deltası) Sedimentlerinde Ağır Metal Kirliliğinin Araştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Ankara, 2017. [18] Semiz G. D., Sulama suyu açısından bor içeriğinin değerlendirilmesi: Uluabat Gölünü besleyen Orhaneli, Emet ve Mustafakemalpaşa Çayları, JOTAF, 11 (1), 98-105, 2014.
• [19] Güçdemir İ. H., Arcak Ç., Sönmez B., Akgül S., Usul M., Karabulut A., Keçeci M., ve ark., Türkiye topraklarının bor statüsünün belirlenmesi ve haritalanması, 6. Ulusal Bitki Besleme ve Gübre Kongresi, Genişletilmiş Bildiri Özetleri Kitabı, s. 198-202, Nevşehir, 2013.
• [20] Özdoğan N., Seferoğlu S., Aşağı Büyük Menderes havzasında sanayi domatesi yetiştiriciliği yapılan arazilerin toprak özellikleri, ADÜ Ziraat Derg., 12 (2), 109 – 115, 2015.
• [21] Nable R. O., Banuelos G. S., Paull J. G., Boron toxicity, Plant Soil, 193, 181-198, 1997.
• [22] Sözüdoğru S, Omar S. M., Usta S., Boron adsorption in soils, J. Agric. Sci., 2 (1), 19-22, 1996.
• [23] Demirtaş A, Bor bileşikleri ve tarımda kullanımı, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 37 (1), 111-115, 2006.
• [24] Özkutlu F., Akkaya Ö. H., Ete Ö., Akgün M., Bazı çay bahçelerinin B (bor) beslenmesi ve toprak özellikleriyle ilişkilerinin belirlenmesi, Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., 6 (1), 125-136, 2016.
• [25] Saçlı İ. H., Ordu ili fındık bahçelerinin bor beslenme durumunun saptanması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. 2015.
• [26] Gezgin S., Hamurcu M., Bitki beslemede besin elementleri arasındaki etkileşimin önemi ve bor ile diğer besin elmentleri arasındaki etkileşimler, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (39): 24-31, 2006.
• [27] Singh B. P., Singh B., Response of French bean to phosphorus and boron in acid Alfisols in Meghalaya. J. Indian Soc. Soil Sci., 38, 769-771, 1990.
• [28] Patel M. S., Golakia B. A., Effect of calcium carbonate and boron application on yield and nutrient uptake by groundnut, J. Indian Soc. Soil Sci., 34, 815-820, 1986.