İMAM HATİP LİSELERİNDE DİNÎ MÛSİKÎ EĞİTİMİNİN TARİHSEL SÜRECİ VE ÖĞRETİM PROGRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Year 2017, Volume: 11 Issue: 11, 153 - 184, 21.06.2017

Muhammet Sevinç

Abstract

Türkiye’de dinî mûsikî eğitimi verilen örgün eğitim kurumlarından birisi MEB bünyesindeki imam-hatip

liseleridir. Bir din görevlisinin meslek hayatında ihtiyaç duyacağı en önemli yeterliliklerden olan dinî

mûsikî formlarını güzel icra edebilme ve eğitimli ses, dinî mûsikî dersi ile kazandırılmaya çalışılmaktadır.

İmam-hatip liselerinde ilk defa seçmeli olarak 1985 yılında okutulmaya başlanan bu ders, içerik açısından

dinî mûsikî ile ilgili hemen hemen bütün konuları kapsamadığı hâlde dersin seçmeli olması, süre yetersizliği,

nitelikli öğretmen ve materyal eksikliği gibi sebeplerden dolayı öğretim programın uygulanmasında

çeşitli sıkıntılar ortaya çıkmıştır.

Değişen eğitim politikaları çerçevesinde 2003 yılından itibaren MEB tarafından tüm derslerin öğretim

programları yapılandırmacı yaklaşıma göre ilkokullardan başlayarak tedrici bir şekilde yenilenmiş; bu çerçevede

2014 yılında, 1985’ten beri uygulanmakta olan dinî mûsikî öğretim programı yürürlükten kaldırılmış

ve yapılandırmacı yaklaşım esas alınarak hazırlanan yeni öğretim programı yürürlüğe konulmuştur.

Çalışmamızda yaklaşık yüz yıllık bir geçmişi olan imam-hatip liselerinde okutulan dinî mûsikî dersinin

tarihsel süreci incelenmiş, ardından derse ait eski ve yeni öğretim programları çeşitli yönleriyle mukayese

edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada incelenen dinî mûsikî öğretim programı dokümanları betimsel içerik

analizine tabi tutularak, programların eski ve yeni şekillerinin hazırlanmasında benimsenen eğitim yaklaşımları,

imam-hatip liselerinin haftalık ders çizelgelerinde dinî mûsikî dersine ayrılan süre, bu dersin

amaçları, kazanımları, programların içerikleri, dersin işlenişinde ortaya çıkabilecek temel problemler değerlendirilmiş

ve çözüm önerileri sunulmuştur.

Keywords

Mûsikî, Dini mûsikî, Türk din musikisi, Cami mûsikîsi, İmam hatip lisesi

References

• Altınkuşlar, A. Ayhan-Özcan, Nuri-Kalender, Ruhi, İmam-Hatip Liseleri için Dinî Mûsikî I, Kalem Yay., Ankara 1996. Behar, Cem, Aşk Olmayınca Meşk Olmaz, Yapı Kredi Yay., İstanbul 1998. Behar, Cem, Zaman Mekân Müzik: Klasik Türk Mûsikîsinde Eğitim (Meşk), İcra ve Aktarım, Alfa Yay., İstanbul 1993. Demir, Arif, “İmam Hatip Liseleri’nde Dinî mûsikî Dersi Öğretmen Yeterlilikleri”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayısı, 2013, ss. 57-70. Dinç, Erkan, “Eski ve Yeni Ortaöğretim Tarih Programının Amaç ve İçerik Özelliklerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, cilt: 11, sayı: 4, Güz 2011, ss. 2135-2148. Dinçer, Nahid, İmam-Hatip Okulları Meselesi, Şule Yay., İstanbul 1998. Dinî mûsikî Öğretim Programı, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, Ankara 2014. Ergin, Osman Nuri, Türkiye Maarif Tarihi, Osman Bey Matbaası, I-IV, İstanbul 1939. İmam-Hatip Liseleri Müfredat Programı, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1978. İmam-Hatip Liseleri Öğretim Programları, Milli Eğitim Basımevi, Ankara 1985. “İmam-Hatip Liseleri Mesleğe Yönelik Seçmeli Dersler Dinî mûsikî Dersi Programı”, MEB Tebliğler Dergisi, cilt: 48, sayı: 2198, Kasım 1985, ss. 452-453. Koca, Fatih, İslam Tarihi ve Medeniyetinde Salâlar ve Salavatlar, Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi SBE, Sivas 2013. MEB Tebliğler Dergisi, Devlet Kitapları Döner Sermaye Müdürlüğü, cilt: 68, sayı: 2575, Ağustos 2005. MEB Tebliğler Dergisi, Devlet Kitapları Döner Sermaye Müdürlüğü, cilt: 72, sayı: 2624, Ankara 2009. MEB Tebliğler Dergisi, Devlet Kitapları Döner Sermaye Müdürlüğü, cilt: 77, sayı: 2682, Ankara 2014. 182 Muhammet SEVİNÇ Journal of Faculty of Thelology of Bozok University, Vol. 11 No. 11 (2017/11), p. 182 “Milli Eğitim Temel Kanunu”, Resmi Gazete, sayı: 14574, 24 Haziran 1973. “Mûsikî Encümeni ve Darülelhan Talimatnamesi ile Darülelhan Programı”, Takvîm-i Vakâyi sayı: 2764, Rebiulevvel 1335 (2 Kanunisani 1332). Öcal, Mustafa, 100. Yılında İmam-Hatip Liseleri, Ensar Yay., İstanbul 2013. Öcal, Mustafa, Medresetü’l- Eimme ve’l-Hutebâ’dan İmam-Hatip Liselerine, Önder Yay., İstanbul 2011. Öcal, Mustafa, “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Din Eğitimi ve Öğretimi”, Uludağ Ünv. İlahiyat Fak. Dergisi, cilt: 7, sayı: 7, 1998, ss. 241-268. Özcan Demirel, Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme, PegemA Yay., Ankara 2006. Özden, Erhan, Osmanlı Maarifinde Mûsikî, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi SBE, İstanbul 2013. Özden, Erhan-Toker, Hikmet, “Osmanlı Devletinde Müzik Eğitimi Veren Önemli Kurumlar”, Rast Müzikoloji Dergisi, cilt: 1, sayı: 2, 2013, s. 107- 128. Sevinç, Muhammet, Darülelhan Tarihçesi, Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Ankara 2004. Sezikli, Ubeydullah, Anadolu İmam-Hatip Liseleri Dinî Mûsikî, MEB Devlet Kitapları, Özyurt Matbaacılık, Ankara 2014. Sezikli, Ubeydullah, Makamlarla Türk Din Mûsikîsi Eğitim Seti, Origami Yapım, İstanbul 2012. “Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine ve Türbedarlıklar ile Bir Takım Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun”, Resmi Gazete, sayı: 243, 13 Aralık 1925. “Tevhid-i Tedrisat Kanunu”, Resmi Gazete, sayı: 63, 6 Mart 1340 (1924). Tıraşcı, Mehmet, İlahiyat Fakülteleri İçin Dinî mûsikî Ders Notları, Dört Mevsim Kitap Yay., İstanbul 2015. Vatan Gazetesi, İstanbul, 31 Temmuz 1339 (1923). İnternet Kaynakları: http://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_09/11111750_11.siniflar.pdf http://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_02/11121309_11111738_9_ ve_10.pdf http://www.imamhatipokullari.org/tarihce.html http://www.onder.org.tr/imam-hatip-tarihi